Cháy rừng tàn phá California, Mỹ

Ngay trong những ngày đầu năm, bang California của Hoa Kỳ đã chìm trong biển lửa. Các đám cháy Palisades, Eaton và Hurst bùng phát dữ dội tại khu vực Los Angeles, cướp đi sinh mạng của ít nhất 30 người, phá hủy hàng loạt khu dân cư và buộc gần 200.000 người phải sơ tán – một trong những cuộc di dời lớn nhất lịch sử thành phố này.

Điều kiện hạn hán kéo dài, mùa đông ấm bất thường và những đợt gió Santa Ana mạnh đã khiến cháy rừng bùng phát trái mùa. Riêng cháy Palisades thiêu rụi khoảng 23.400 mẫu Anh, trong khi cháy Eaton lan rộng gần 14.000 mẫu Anh. Đáng lo ngại, các “lốc xoáy lửa” hiếm gặp xuất hiện, làm gia tăng mức độ nguy hiểm và cản trở nỗ lực khống chế. Thiệt hại được bảo hiểm từ các vụ cháy này vượt quá 40 tỷ USD – mức cao nhất từng ghi nhận đối với một thảm họa cháy rừng trên toàn cầu.

Cháy rừng nghiêm trọng nhất nửa thế kỷ ở Nhật Bản

Cuối tháng 2, miền Bắc Nhật Bản chứng kiến vụ cháy rừng nghiêm trọng nhất trong gần 50 năm tại thành phố Ofunato, tỉnh Iwate. Khoảng 2.600 hecta rừng bị thiêu rụi, hơn 80 công trình hư hại, gần 4.000 người buộc phải sơ tán trong bối cảnh khói lửa bao trùm các khu dân cư.

Nguyên nhân chính được xác định là tình trạng khô hạn kỷ lục, với lượng mưa tháng 2 chỉ đạt 2,5 mm. Hơn 2.000 lính cứu hỏa cùng 16 trực thăng đã được huy động từ khắp cả nước, song địa hình hiểm trở và thời tiết bất lợi khiến công tác dập lửa gặp vô vàn khó khăn. Hoạt động công nghiệp địa phương bị gián đoạn nghiêm trọng, nhiều nhà máy phải đóng cửa tạm thời.

Động đất 7,7 độ tàn phá Myanmar

Cuối tháng 3, một trận động đất mạnh 7,7 độ xảy ra gần Mandalay đã tàn phá miền Bắc Myanmar. Hơn 2.700 người thiệt mạng, trên 4.500 người bị thương và hàng trăm người mất tích. Nhiều thị trấn bị san phẳng, hàng nghìn người phải ngủ ngoài trời vì nhà cửa sụp đổ hoặc lo ngại dư chấn.

Thảm họa còn lan sang Thái Lan, nơi ít nhất 20 người thiệt mạng do một công trình cao tầng đang thi công bị sập. Khoảng 1.000 nhân viên cứu hộ quốc tế đã được triển khai, giải cứu gần 650 người khỏi đống đổ nát. Động đất đã khoét sâu thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Myanmar, buộc chính quyền quân sự phải kêu gọi sự hỗ trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế.

Mưa lũ lịch sử nhấn chìm Pakistan

Từ cuối tháng 6, Pakistan hứng chịu một trong những mùa mưa lũ khốc liệt nhất lịch sử. Hơn 700 người thiệt mạng, gần 1.000 người bị thương do lũ lụt và sạt lở đất. Riêng tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, mưa lớn kéo dài năm ngày trong tháng 8 đã cuốn trôi nhiều làng mạc, khiến gần 400 người tử vong chỉ trong chưa đầy một tuần.

Hệ thống hạ tầng trên toàn quốc bị tàn phá nghiêm trọng. Tại Karachi, ngập lụt đô thị do thoát nước quá tải gây tê liệt giao thông, mất điện và gián đoạn sinh hoạt, trong khi nhiều khu vực ở Sindh và Balochistan rơi vào tình trạng cô lập.

Lũ quét và sạt lở ở dãy Himalaya, Ấn Độ

Khu vực Himalaya thuộc Ấn Độ trải qua mùa mưa lũ dữ dội nhất trong nhiều thập kỷ. Các bang Uttarakhand, Kashmir và khu vực Jammu–Reasi liên tiếp ghi nhận lũ quét và sạt lở đất nghiêm trọng, khiến hàng trăm người thiệt mạng và mất tích.

Đáng chú ý, vụ sạt lở tại tuyến hành hương Vaishno Devi khiến 41 người thiệt mạng, làm dấy lên lo ngại về tình trạng xây dựng tràn lan và san lấp đồi núi. Tổ chức Khí tượng Thế giới cảnh báo đây là những “tín hiệu báo động” về sự cực đoan hóa của chu trình nước do biến đổi khí hậu.

Bão Ditwah tàn phá Sri Lanka

Cuối năm, bão Ditwah đổ bộ vào Sri Lanka, khiến ít nhất 465 người thiệt mạng và hàng trăm người mất tích. Hơn 1,5 triệu người bị ảnh hưởng, đặc biệt tại các vùng cao nguyên trồng chè, nơi sạt lở đất vùi lấp nhà cửa, đường sá và đồn điền.

Thiệt hại trực tiếp ước tính khoảng 4,1 tỷ USD, tương đương 4% GDP. Tổng chi phí tái thiết có thể lên tới 6–7 tỷ USD, tạo áp lực nặng nề lên nền kinh tế vốn đang phục hồi chậm chạp.

Theo báo cáo của Swiss Re, thiệt hại kinh tế toàn cầu do thiên tai năm 2025 ước đạt 220 tỷ USD, giảm so với năm trước chủ yếu nhờ mùa bão Bắc Đại Tây Dương ôn hòa hơn. Tuy nhiên, riêng các sự kiện tại Mỹ đã chiếm tới 83% tổng thiệt hại được bảo hiểm trên toàn cầu.

Chuỗi thảm họa trong năm 2025 cho thấy thế giới đang bước vào kỷ nguyên của những rủi ro khí hậu ngày càng cực đoan. Hàng triệu người phải di dời, cộng đồng bị tàn phá và nền kinh tế toàn cầu gánh chịu tổn thất nặng nề. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao năng lực phòng ngừa thiên tai, quy hoạch đô thị bền vững và tăng cường hợp tác quốc tế – trước khi những “kịch bản tồi tệ nhất” trở thành điều bình thường mới.

Thiên tai năm 2025: Xuất hiện những hiện tượng cực đoan chưa từng có tại Việt Nam

Phúc Minh