Chỉ riêng cơn bão số 3 cuối tháng 7/2025 đã gây ra đợt lũ lịch sử, nhấn chìm hàng loạt địa phương miền núi như Mỹ Lý, Mường Xén, Tương Dương, Con Cuông… Hậu quả khiến gần 7.500 ngôi nhà bị hư hỏng, 10.000 ha lúa và hoa màu mất trắng, 2.000 con gia súc cùng hơn 60.000 gia cầm bị cuốn trôi, hạ tầng tàn phá nặng nề. Thiệt hại ước tính gần 3.800 tỷ đồng - con số cao nhất trong nhiều năm qua.

Chưa kịp khắc phục, tháng 8/2025, hoàn lưu bão số 5 lại trút mưa lớn, tái ngập nhiều khu vực, khiến thiệt hại chồng chất. Thực tế cho thấy, vòng luẩn quẩn “thiên tai – khắc phục – tái thiết lại chịu thiên tai” đang khiến chính quyền và người dân kiệt sức.

Song song đó, tốc độ đô thị hóa, phát triển công nghiệp đặt ra “thách thức kép”: Phát triển nhưng phải đi đôi với bảo vệ môi trường. Tình trạng dân cư sống ở vùng trũng, hệ thống thoát nước quá tải, nạn phá rừng và khai thác khoáng sản trái phép tại miền núi tiếp tục làm suy yếu “lá chắn tự nhiên”.

Trước tình hình đó, ngày 9/9/2025, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 743/KH-UBND triển khai Nghị quyết 122/NQ-CP của Chính phủ và Kết luận 81-KL/TW của Bộ Chính trị. Kế hoạch xác định ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường là yếu tố sống còn, gắn liền với mục tiêu phát triển bền vững.

Điểm nhấn lớn nhất là sự chủ động: Nâng cao dự báo, cảnh báo thiên tai: Mở rộng hệ thống quan trắc mưa, lũ, sạt lở đất; hiện đại hóa thiết bị khí tượng thủy văn; tăng cường năng lực dự báo tại chỗ. Quy hoạch gắn với kịch bản khí hậu: không đặt nhà máy, khu dân cư trong vùng ngập lụt; hạn chế thủy điện nhỏ phá rừng; điều chỉnh quy hoạch đô thị và sử dụng đất theo hướng “thích ứng thông minh”. Đầu tư phòng chống thiên tai như đầu tư phát triển: Gia cố đê điều, hồ chứa, kè sông, kè biển; ưu tiên công trình phòng tránh lũ quét, sạt lở ở miền núi. Và nâng cao năng lực cộng đồng: xây dựng mô hình “làng an toàn”, “tổ liên gia chống lũ”, đưa mỗi hộ dân trở thành một “pháo đài” tự vệ trước thiên tai.

Ngoài việc phòng chống thiên tai, Nghệ An đặt mục tiêu kiểm soát phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng 7-10% so với kịch bản thông thường; nâng tỷ lệ năng lượng tái tạo lên 15-20%. Tỉnh kiên định duy trì diện tích 88.087 ha lúa nước, góp phần bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Rừng tiếp tục là “lá phổi xanh” then chốt, với cam kết giữ độ che phủ 58% và phục hồi ít nhất 20% diện tích hệ sinh thái bị suy thoái. Song song, công tác quản lý khai thác khoáng sản, tài nguyên nước, xử lý chất thải được siết chặt, hướng tới mô hình kinh tế xanh, tuần hoàn.

Thiệt hại nặng nề do bão lũ vừa qua là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc: ứng phó biến đổi khí hậu không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Chỉ khi biến “chủ động” thành hành động nhất quán, Nghệ An mới có thể thoát khỏi vòng xoáy “thiệt hại – khắc phục – tái thiệt hại”.

Thiên tai sẽ không chờ chúng ta chuẩn bị xong mới ập đến. Trách nhiệm hôm nay không chỉ là bảo vệ sự an toàn trước mắt, mà còn là xây dựng nền tảng vững chắc để các thế hệ mai sau được sống trong một Nghệ An phát triển hài hòa, bền vững cùng thiên nhiên.

Nghệ An tiến đến hành trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030

Quốc Minh