Sự kiện khẳng định Việt Nam đang chuyển mình từ vị thế “quốc gia chịu tác động” sang “quốc gia chủ động hợp tác và dẫn dắt” trong lĩnh vực nước ở châu Á.

Hoàn thiện thể chế, thúc đẩy hợp tác và chuyển giao công nghệ về nước

Theo Văn bản số 9338/VPCP-QHQT ngày 30/9/2025 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã đồng ý chủ trương để Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp cùng Hội Nước và Môi trường Việt Nam (VWEA), Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước miền Bắc (NVWATER) và Hội đồng Nước châu Á (AWC) tổ chức Hội nghị.

Sự kiện này là bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị (2025) về hội nhập quốc tế toàn diện, đồng thời tạo diễn đàn để Việt Nam tăng cường hợp tác kỹ thuật, tiếp nhận chuyển giao công nghệ hiện đại về quản lý, giám sát, cảnh báo sớm và xử lý ô nhiễm nguồn nước.

Tài nguyên nước được xác định là nguồn lực chiến lược gắn trực tiếp với an ninh năng lượng, lương thực, môi trường và phát triển kinh tế – xã hội. Trong hơn hai thập kỷ qua, Việt Nam đã hoàn thiện hệ thống thể chế và quản lý hiện đại thông qua Luật Tài nguyên nước 2023, Nghị định 68/2022/NĐ-CP, Quyết định 268/QĐ-BNNMT (1/3/2025) cùng các Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia và 8 Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai hệ thống giám sát trực tuyến hơn 850 công trình khai thác nước, công bố giá trị dòng chảy tối thiểu cho 725 hồ chứa, xây dựng kịch bản nguồn nước cho 8 lưu vực sông chính, góp phần điều hòa, phân bổ hợp lý và khai thác hiệu quả tài nguyên nước. Những bước tiến này khẳng định năng lực quản trị nước của Việt Nam đang tiệm cận chuẩn mực quốc tế, hướng tới an ninh nguồn nước bền vững và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với khan hiếm nước, hạn hán và biến đổi khí hậu, việc Việt Nam đăng cai Hội nghị AWC lần đầu tiên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây không chỉ là cơ hội để chia sẻ kinh nghiệm, mà còn là dịp mở rộng hợp tác đầu tư quốc tế trong các lĩnh vực: xử lý nước thải, khử mặn, tái sử dụng nước và kinh tế tuần hoàn nước.

Phát biểu trong buổi làm việc về công tác chuẩn bị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh: “Kỳ họp AWC lần thứ 23 là cơ hội để Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm, tiếp thu công nghệ tiên tiến, đồng thời đóng góp thiết thực cho công tác quản lý tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu.” Ông đề nghị Ban Tổ chức chú trọng các chủ đề thực tiễn như phòng chống ngập lụt, quản trị lưu vực sông, cảnh báo sớm thiên tai và quản lý nước thông minh.

Lần đầu tiên đăng cai – khẳng định tầm nhìn và năng lực điều phối khu vực

Là quốc gia hạ lưu của nhiều hệ thống sông lớn như Mê Kông, Hồng – Thái Bình, Việt Nam luôn coi hợp tác quốc tế về nước là trụ cột bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia. Đến nay, Việt Nam đã tham gia hơn 15 tổ chức và 63 đối tác quốc tế, trong đó có Ủy hội sông Mê Kông (MRC), Trung tâm Nguồn nước Mê Kông – Hàn Quốc (KOMEC) và Hội đồng Nước châu Á (AWC).

Tháng 8/2025, Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa AWC – VWEA – NVWATER được ký kết, chính thức giao Việt Nam đăng cai Cuộc họp Hội đồng (BoC) lần thứ 23 và Hội thảo kỹ thuật AWC 2025. Sự kiện dự kiến quy tụ 200 đại biểu, trong đó có 80 đại biểu quốc tế đến từ 26 quốc gia thành viên, với các nội dung:

Đối thoại chính sách và chia sẻ kinh nghiệm về quản trị nước bền vững, chuyển đổi số và thích ứng biến đổi khí hậu;

Diễn đàn kết nối doanh nghiệp – chính phủ (B2B, B2G), Triển lãm công nghệ nước Việt Nam – Hàn Quốc;

Thảo luận sáng kiến khu vực về quản trị lưu vực sông, tài chính xanh cho hạ tầng nước, ứng dụng AI trong dự báo và giám sát tài nguyên nước.

Trao đổi về vấn đề này, Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam Chu Phạm Ngọc Hiển khẳng định: “Việc Việt Nam đăng cai kỳ họp lần này không chỉ là hoạt động đối ngoại mà còn là cơ hội củng cố thể chế quản lý tài nguyên nước đa ngành, hướng tới mô hình ‘Chính phủ nước thông minh – Smart Water Governance’.”

Với chủ đề “Quản trị tài nguyên nước bền vững, chuyển đổi số và hợp tác đầu tư vì tương lai”, Hội nghị AWC 2025 phù hợp với định hướng của Luật Tài nguyên nước 2023, Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 và các chiến lược quốc gia về môi trường, biến đổi khí hậu. Đây là dịp để Việt Nam thể hiện tinh thần hợp tác chủ động, thúc đẩy các sáng kiến vì an ninh nước châu Á, đồng thời cụ thể hóa Tuyên bố chung Việt Nam – Hàn Quốc năm 2025 về hợp tác trong lĩnh vực nước và môi trường.

Khẳng định vị thế quốc tế – hướng tới tương lai bền vững

Việc đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh Hội đồng Nước châu Á lần thứ 23 mang ý nghĩa chiến lược, không chỉ về đối ngoại mà còn về phát triển thể chế, công nghệ và nguồn nhân lực. Đây là diễn đàn quan trọng để Việt Nam kết nối đối tác quốc tế, nâng cao năng lực kỹ thuật, đặc biệt trong thủy tin học, mô hình hóa AI, ra quyết định dựa trên dữ liệu.

Đồng thời, sự kiện cũng góp phần triển khai thực chất Nghị quyết số 57 (2024) của Bộ Chính trị về cách mạng khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo; thúc đẩy công nghệ số hóa trong giám sát nước, vận hành hồ chứa thời gian thực, dự báo và phòng ngừa rủi ro thiên tai.

Hội nghị AWC 2025 không chỉ gửi đi thông điệp mạnh mẽ về vai trò tiên phong của Việt Nam trong kiến tạo chính sách nước khu vực, mà còn khẳng định tầm nhìn chiến lược của một quốc gia đang chuyển từ ứng phó sang dẫn dắt, từ thụ động sang chủ động, từ đối tác sang người tiên phong vì tương lai nước châu Á bền vững.

Hội nghị Hội đồng Nước châu Á 2025: Bước tiến khẳng định vị thế quốc tế của Việt Nam

Mai Hạ