Với gần 120.000 hecta dừa, Vĩnh Long không chỉ đóng góp quan trọng cho kinh tế địa phương mà còn sở hữu tiềm năng lớn trong tham gia thị trường các-bon và phát triển nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu. Theo các chuyên gia, cây dừa có khả năng hấp thụ lượng lớn khí nhà kính CO2 suốt vòng đời kéo dài hàng chục năm. Bộ rễ rộng và tán lá dài giúp cố định các-bon vào đất, tạo lợi thế đáng kể trong giảm phát thải.

Đặc biệt, việc trồng dừa hữu cơ, không sử dụng hóa chất góp phần loại bỏ nguồn phát thải từ sản xuất phân bón tổng hợp, thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời giảm lượng khí N2O – loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh gấp gần 300 lần CO2. Các phụ phẩm như xơ dừa, gáo dừa còn có thể tái sử dụng làm vật liệu xây dựng, cách nhiệt hoặc sản phẩm phân hủy sinh học, thay thế vật liệu có nguồn gốc hóa thạch.

Nhờ những ưu thế này, phát triển dừa hữu cơ, giảm phát thải không chỉ mang lại lợi ích môi trường mà còn mở ra hướng tăng trưởng kinh tế bền vững cho “thủ phủ dừa” Vĩnh Long, phù hợp mục tiêu sản xuất xanh và kinh tế tuần hoàn.

Theo Sở Nông Nghiệp Và Môi Trường Vĩnh Long, thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp thúc đẩy chuỗi giá trị dừa: Đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, hỗ trợ trồng mới và cải tạo vườn kém hiệu quả, phát triển mô hình xen canh, mở rộng công nghiệp chế biến và tổ chức hội thảo khoa học nhằm tăng năng lực sản xuất. Đồng thời, tỉnh chú trọng phát triển dừa hữu cơ, cấp mã số vùng trồng phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu; kêu gọi doanh nghiệp đầu tư, liên kết bao tiêu để đảm bảo đầu ra và nâng cao thu nhập cho nông dân.

Tuy vậy, mô hình canh tác truyền thống vẫn bộc lộ hạn chế: Lạm dụng phân bón hóa học, quản lý phụ phẩm chưa hiệu quả, đốt bỏ sinh khối làm gia tăng phát thải; trong khi tác động biến đổi khí hậu khiến năng suất giảm, trọng lượng trái thấp, dịch hại gia tăng, gây khó khăn cho người trồng dừa.

Để tháo gỡ những thách thức này, ngành Nông Nghiệp Và Môi Trường Vĩnh Long đang thúc đẩy chuyển đổi canh tác theo hướng bền vững, khuyến khích giảm phân hóa học, tăng sử dụng phân hữu cơ vi sinh, áp dụng tưới tiết kiệm và quản lý vườn theo hệ sinh thái. Các giải pháp này giúp giảm phát thải, cải thiện độ phì đất và tăng khả năng chống chịu của cây trước biến động khí hậu.

Việc tận dụng phụ phẩm như lá, vỏ, gáo và xơ dừa để sản xuất phân hữu cơ, nhiên liệu sinh học hoặc vật liệu công nghiệp cũng là hướng đi quan trọng, vừa giảm lượng khí thải từ đốt bỏ, vừa mở rộng nguồn thu cho người dân, góp phần thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn.

Hiện Vĩnh Long đang tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn và phát thải thấp; song song với bảo vệ, phục hồi và nhân rộng diện tích rừng nhằm tăng trữ lượng các-bon. Tỉnh cũng phối hợp chuyên gia đánh giá tiềm năng thị trường các-bon cho cây dừa và các cây lâu năm, đặt nền tảng tham gia sâu hơn cơ chế tài chính các-bon trong tương lai.

Với định hướng đúng đắn và sự đồng hành của cộng đồng, Vĩnh Long đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong phát triển ngành dừa xanh, giảm phát thải và thích ứng bền vững với biến đổi khí hậu.

Việt Nam – Nhật Bản tăng cường hợp tác giảm phát thải, quản lý chất thải và phát triển kinh tế tuần hoàn

Mai Hương