TP.HCM tìm hướng đạt mục tiêu tối thiểu 1m2 cây xanh công cộng/người
Trước áp lực quỹ đất thu hẹp, TP.HCM được khuyến nghị đổi mới tư duy phát triển không gian công cộng, tận dụng cơ chế hợp tác công – tư (PPP) và Nghị quyết 98 để nâng cao chất lượng sống và thúc đẩy tăng trưởng đô thị.
Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM (VTV9) vừa tổ chức tọa đàm với chủ đề “Không gian công cộng – Từ biểu tượng đô thị đến động lực tăng trưởng kinh tế”. Tại tọa đàm, các đại biểu cho biết TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt tối thiểu 1m² cây xanh công cộng/người, hướng tới trở thành một trong 100 thành phố đáng sống trên thế giới.
Tuy nhiên, trong bối cảnh quỹ đất ngày càng hạn hẹp, các chuyên gia cho rằng thành phố cần tiếp cận không gian công cộng (KGCC) theo tư duy mới, vượt ra khỏi mô hình công viên truyền thống. Theo đó, TP.HCM có thể khai thác lợi thế đặc thù về sông nước, mặt nước ven kênh rạch, kết hợp đa chức năng gồm sinh hoạt cộng đồng, du lịch, văn hóa và thương mại.
Một nội dung được nhấn mạnh tại tọa đàm là vai trò của cơ chế hợp tác công – tư (PPP). Các chuyên gia nhận định, nếu có cơ chế phù hợp để điều tiết phần giá trị địa tô gia tăng từ các dự án bất động sản liền kề KGCC, nguồn lực này hoàn toàn có thể được tái đầu tư trở lại cho chính công viên, quảng trường và hạ tầng công cộng. Cách tiếp cận này giúp tránh tình trạng lợi ích chỉ tập trung vào một số dự án riêng lẻ, trong khi KGCC thiếu kinh phí duy tu, nâng cấp.

Bên cạnh đó, việc vận dụng Nghị quyết 98 của Quốc hội được xem là “đòn bẩy” quan trọng, cho phép TP.HCM thí điểm các mô hình quản lý mới, định chế tài chính mới, đồng thời trao quyền chủ động hơn cho quận, huyện trong việc xã hội hóa phát triển các KGCC đa chức năng.
TS Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia Kinh tế trưởng Văn phòng ADB Việt Nam, cho rằng TP.HCM đang hướng tới xây dựng hình ảnh “thành phố đáng sống” dựa trên các tiêu chí bền vững, xanh, hội nhập, an toàn, khỏe mạnh và có khả năng chống chịu. Tuy nhiên, thành phố vẫn đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt là sự thiếu hụt cả “phần cứng” lẫn “phần mềm” trong các dịch vụ cộng đồng. Hạ tầng giao thông công cộng còn hạn chế, khả năng chống chịu thiên tai chưa cao, trong khi biến đổi khí hậu ngày càng tác động trực tiếp đến nhà ở và dịch vụ y tế.
Từ thực tế đó, ADB Việt Nam đề xuất các giải pháp quy hoạch và đầu tư tích hợp, trong đó lấy ví dụ phát triển tổng thể Công viên Gò Vấp gắn với mạng lưới giao thông công cộng, đồng thời thúc đẩy mô hình PPP trong vận hành và bảo trì các dịch vụ đô thị.
Ở góc nhìn thị trường, TS Sử Ngọc Khương, Giám đốc Cấp cao Bộ phận Đầu tư Savills Việt Nam, nhận định những đô thị sở hữu hệ thống KGCC chất lượng thường có giá trị bất động sản bền vững hơn, thu hút dòng vốn dài hạn và nâng cao uy tín trong các thương vụ M&A quốc tế. Theo ông, KGCC không phải yếu tố phụ trợ mà là một cấu phần không thể tách rời của quy hoạch đô thị hiện đại.
Để phát triển KGCC hiệu quả, TS Sử Ngọc Khương cho rằng cần sự kết hợp đồng bộ của ba yếu tố then chốt gồm quy hoạch đô thị, nguồn lực kinh tế và vai trò của kiến trúc sư. Những khu vực có công viên, khu vui chơi, quảng trường thường ghi nhận giá bất động sản cao hơn, tốc độ tiêu thụ sản phẩm nhanh hơn nhờ môi trường sống chất lượng. Do đó, đầu tư vào KGCC không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp và xây dựng diện mạo đô thị văn minh cho chính quyền địa phương.
Ở góc độ thiết kế, kiến trúc sư Steven Townsend, Giám đốc điều hành Studio Urban Design (SUDV), người từng tham gia quy hoạch Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, nhấn mạnh KGCC cần được phát triển theo hướng đa chức năng, sử dụng đất hiệu quả, tăng cường kết nối giao thông – kinh tế – xã hội và góp phần định vị bản sắc đô thị. Theo ông, đây chính là nền tảng để KGCC trở thành động lực phát triển bền vững cho TP.HCM trong tương lai.




