Bão số 5: Dị thường hiếm gặp và cảnh báo mùa mưa bão khó lường

Ngay từ khi xuất hiện trên Biển Đông, bão số 5 đã cho thấy sự khác thường. Chỉ mất chưa đầy ba ngày, cơn bão đã di chuyển vào đất liền - nhanh gấp đôi so với quy luật thông thường. Đáng chú ý, ngay trước khi đổ bộ, bão gần như đứng yên trong vòng hai giờ, tạo cảm giác như đã tan rã, dễ khiến người dân chủ quan. Khi đổ bộ vào Hà Tĩnh, bão đạt sức gió cấp 10, giật cấp 12–13, kèm theo nguy cơ lũ quét và ngập lụt lớn.

Theo thống kê ban đầu, bão số 5 đã làm một người thiệt mạng và tám người bị thương tại Hà Tĩnh và Quảng Trị. Về cơ sở vật chất, 621 ngôi nhà bị tốc mái, 144 ngôi nhà bị ngập, hơn 16.000 héc-ta lúa cùng hàng nghìn héc-ta hoa màu, cây ăn quả hư hại. Ngoài ra, hơn 4.400 cây xanh bị gãy đổ, 13 héc-ta nuôi trồng thủy sản bị ngập, 22 cột điện tại Hà Tĩnh bị gãy đổ, nhiều tuyến giao thông bị ngập lụt, sạt lở khiến việc đi lại gặp khó khăn. Hiện các địa phương đang tập trung khắc phục hậu quả, rà soát thiệt hại và triển khai các biện pháp ứng phó mưa lũ sau bão.

Ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, lý giải nguyên nhân khiến bão số 5 di chuyển nhanh và duy trì cường độ mạnh. Theo ông, nhiệt độ mặt nước biển trên 30°C dọc đường đi đã tạo điều kiện thuận lợi cho bão phát triển. Thêm vào đó, áp cao cận nhiệt đới lấn sâu về phía tây giúp bão giữ quỹ đạo ổn định và tăng tốc. Đặc biệt, bão không tương tác với các đảo lớn như Hải Nam (Trung Quốc) nên không bị suy yếu trên đường di chuyển.

TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia biến đổi khí hậu, cho biết ông chưa từng chứng kiến cơn bão nào quần thảo lâu trên đất liền như bão số 5 trong gần 20 năm nghiên cứu. Đến 3 giờ sáng, xoáy bão vẫn còn xoay tại khu vực biên giới Việt Nam – Lào. Hiện tượng này tạo ra những ổ mây phát triển cục bộ, gây ra các đợt mưa lớn gián đoạn. Ông Huy cảnh báo người dân hạ du các sông Cái (Nghệ An), sông Chu (Thanh Hóa) và vùng thấp trũng Hà Tĩnh cần đề phòng nước dâng cao, bởi nhiều hồ chứa đã đầy công suất thiết kế và đang buộc phải xả tràn.

Trong khi đó, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết lượng mưa tại Bắc Trung Bộ đã đạt mức rất lớn, có nơi 500–600 mm. Với địa hình đồi núi dốc, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất ở Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa và Quảng Trị đang ở mức rất cao đến cực cao. Nếu mưa tiếp tục duy trì, người dân khu vực miền núi, trung du và ven biển từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh cũng như phía bắc Quảng Trị sẽ phải đối diện với nhiều nguy cơ thiên tai, trong đó lũ quét được xem là hiện tượng đặc biệt nguy hiểm.

Trước tình hình phức tạp của mưa lũ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có công văn khẩn gửi các địa phương miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ, yêu cầu theo dõi sát diễn biến, thông tin kịp thời cho người dân và bố trí lực lượng kiểm soát giao thông tại những điểm nguy hiểm. Từ đêm 25 đến sáng 27/8, khu vực Bắc Trung Bộ và miền núi phía Bắc được dự báo có mưa phổ biến từ 100–200 mm, nhiều nơi có thể vượt 300 mm.

Để hỗ trợ công tác phòng tránh, các chuyên gia khuyến nghị người dân sử dụng ứng dụng “Sạt lở Việt Nam” để theo dõi mưa lũ và sạt lở theo thời gian thực. Ứng dụng được cập nhật 20 phút/lần, có khả năng cảnh báo đa thiên tai như trượt lở, lũ quét và mưa lớn, cung cấp thông tin chi tiết đến từng xã, thôn, bản.

Những điểm dị thường hiếm gặp của bão số 5 được các nhà khoa học nhận định là dấu hiệu cảnh báo cho một mùa mưa bão cực kỳ phức tạp. Người dân tại các tỉnh miền Trung và miền Bắc cần tiếp tục nâng cao cảnh giác, tuân thủ nghiêm túc khuyến cáo của cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản.

Huy động khẩn hàng trăm máy bơm chống ngập úng sau bão số 5