NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Sân khấu là cuộc đời của tôi!

PV: Nhìn lại năm 2022 vừa qua NSƯT Trịnh Mai Nguyên có những hoạt động gì nổi bật hay có sự kiện nào ấn tượng?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Năm 2022 là một năm khá thành công đối với tôi! Vào đầu năm 2022 tôi đã tham gia vào phim Đấu Trí với vai diễn Chủ tịch Đoàn Phát và đến tháng 6-7 thì đóng máy. Sau đó nhà hát có một chuyến lưu diễn ở các tỉnh vùng Tây Bắc với vở “Bão tố Trường Sơn” vào dịp 27/7. Chuyến lưu diễn rất ý nghĩa vì vở “Bão tố Trường Sơn” là một vở kịch về đề tài chiến tranh và đi đúng dịp 27/7 để tri ân các thương binh, liệt sĩ và người thân của những bệnh binh. Đi lên Điện Biên đoàn đã vào thắp nhang ở nghĩa trang Đồi A1; Đoàn vào khu tưởng niệm dâng hương và đi đến đâu đoàn cũng dâng hương. Tại Sơn La, đoàn dâng hương ở Quảng trường Tây Bắc, Đền thờ Bác, Nhà tù Sơn La. Đi đến đâu đoàn cũng được Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đón tiếp nồng hậu, để lại rất nhiều tình cảm. Có một vở diễn “Người trong cõi nhớ” do tôi làm Đạo diễn đã tham dự “Liên hoan Quốc tế Sân khấu Thử nghiệm lần thứ V“ tại Hà Nội, tôi rất vinh dự đã giành Huy chương Vàng và trong đó có 2 cá nhân là Hồng Phúc và Việt Hoa cũng được Huy chương Vàng và ba giải Huy chương Bạc khác nữa. Cuối tháng 11, chúng tôi có chuyến công tác đến Hàn Quốc với dự án vở “Bến không chồng”, có một giai đoạn hơn một tháng tập ở Việt Nam, sau đó có gần 20 ngày ở Hàn Quốc và đã công diễn rất thành công. Vào tháng 12, nhà hát đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 70 năm thành lập Nhà hát Kịch Việt Nam và đón nhận Huân chương lao động hạng Ba do Chủ tịch nước trao tặng. Đây là một nỗ lực rất lớn của toàn bộ cán bộ nghệ sĩ, diễn viên trong nhà hát đặc biệt là trong chuỗi biểu diễn để hướng tới kỷ niệm 70 năm thành lập. Chúng tôi đã khôi phục lại rất nhiều vở như vở Kiều, vở Người trong cõi nhớ, vở Đêm trắng với gần 70 diễn viên trên sân khấu từ ngày 1 đến hết ngày 17 luyện tập suốt từ sáng - trưa - chiều - tối - đêm. Qua nỗ lực đó đã làm nên Lễ kỷ niệm thành công tốt đẹp và cũng được lãnh đạo Đảng, Nhà nước cũng như Bộ khen ngợi.

PV: Trong 30 năm sự nghiệp, những vai diễn nào trên phim ảnh và sân khấu khiến anh tâm đắc?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Mình làm khá là nhiều vai, về Sân khấu thì có mấy vai cũng để lại tình cảm trong lòng khán giả cũng như được ban giám khảo hay hội đồng chuyên môn ghi nhận như vai anh con trai trong vở “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Sau đó là vai ông Bộ trong vở “Lâu đài cát” cũng được Huy chương Vàng trong Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1995 tại Thanh Hóa, vai Harpagon trong vở “Lão hà tiện”. Đây là một trong những vai có thể nói là nặng nhất từ trước đến nay mà tôi phải đảm nhận. Với những vai này tôi đã phải đứng từ đầu đến cuối suốt hơn hai tiếng đồng hồ trên sân khấu vừa cười, vừa nói, rồi lại khóc, gào, rú. Đó là những vai diễn rất ấn tượng được bạn bè trong nghề cũng như khán giả đánh giá rất cao.

Còn về phim Truyền hình tôi có đóng nhiều vai nhưng có vai rất thú vị trong phim nhựa hợp tác giữa Singapore và BHD về phim “Vũ khúc con cò” do anh Bình và một đạo diễn người Singapore làm đạo diễn. Vai diễn đó cũng là một vai mà tôi rất yêu vì đây là lần đầu tiên tôi được vào vai một Anh bộ đội rất trẻ, hồn nhiên đi vào trận chiến với tình yêu rất lớn với làng xóm, quê hương với bản tính của một người gốc Thanh Hóa.

Có một vai nữa trong serie phim “Khi đàn chim trở về” với vai nhà báo Hoàng Tân cũng được rất nhiều khán giả nhắc đến. Đi đến đâu người ta cũng gọi là nhà báo Hoàng Tân và đôi khi quên mất tên thật của tôi. Và đặc biệt hơn đây là một vai diễn phản diện và bị rất nhiều người ghét. Tuy nhiên đó có thể nói là một điều thành công khi tôi đã lột tả được hết những khắc họa của nhân vật và hóa thân vào vai diễn một cách chân thực nhất.

Và trong quá trình hoạt động nghệ thuật, tôi cũng rất may mắn, vinh dự và tự hào khi được 4 lần thể hiện hình tượng Đại tướng Võ Nguyên Giáp mà với bản thân tôi đã yêu thích ngay từ thuở còn ấu thơ. Từ bé tôi biết đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua lời kể của ông nội với hình tượng rất đẹp, lung linh trong mắt trẻ thơ và rất vĩ đại. Hơn hết, ông nội của tôi ngày xưa là lính Điện Biên Phủ và cũng là lính của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

PV: Trong các bộ phim anh đã đóng, khán giả ấn tượng rất nhiều với bộ phim truyền hình “Khi đàn chim trở về”. Anh có thể chia sẻ những ấn tượng của anh về bộ phim này trên góc nhìn về bảo vệ rừng nói riêng và bảo vệ môi trường nói chung?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Đây là một trong những phim được đặt hàng của bên Cục Kiểm Lâm. Chính vì nạn chặt phá rừng, chúng ta không còn rừng nữa, rừng nguyên sinh còn rất rất ít và thậm chí có cả những vùng lõi có những cây rất to tôi nhìn thấy gốc cây vẫn bị chặt. Trong quá trình quay phim “Khi đàn chim trở về” tôi cũng đã đi rất nhiều tỉnh phía Bắc và công tác ở trong Tây Nguyên thì mới thấy là gần như không còn rừng nữa, thực sự là một nỗi chua xót khủng khiếp khi mà nhìn thấy cả một vùng rộng lớn chỉ còn là những đồi trọc, núi trọc. Hệ quả mà chúng ta đã nhìn thấy rất rõ là lũ quét nhiều hơn, sạt lở đất nhiều hơn và bà con nhân dân sẽ vất vả hơn. Khi làm tôi cũng không hình dung ra là phim tác động lớn tới người xem đến như vậy, nhưng đối với những người trong ekip làm phim thì thực sự quay lên phim chỉ hiển thị được 1 phần nào đó so với thực tế, phải mắt nhìn tai nghe thì mới thấy nó khủng khiếp như thế nào, lượng tài nguyên lớn bị khai thác vô tội vạ và không kiểm soát được. Trong phim cũng có những bộ phận nhỏ, cá nhân bản thân là những người bảo vệ nhưng lại tiếp tay cho những người phá rừng thì tính răn đe của pháp luật cũng chưa đủ nặng, nguồn lợi do khai thác gỗ quá lớn nên cũng bất chấp.

PV: Sân khấu là cuộc đời của anh nhưng khán giả lại nhớ đến NSƯT Trịnh Mai Nguyên nhiều hơn qua các vai diễn truyền hình. Vậy anh cảm thấy bản thân thăng hoa hơn khi làm sân khấu hay phim truyền hình?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Mỗi cái đều có hấp dẫn rất riêng. Sân khấu hay điện ảnh truyền hình thì người diễn viên vẫn luôn cháy hết mình trong vai diễn tức là cái bản năng, tự tôn của nghề chứ không riêng là điện ảnh hay sân khấu. Về riêng cá nhân, tôi thấy đặc thù của sân khấu có thể khiến cho người nghệ sĩ có thể sống liên tục trong suốt gần hai tiếng hoặc hơn hai tiếng đồng hồ, được hoà vào tình cảm, số phận của nhân vật cho nên việc đặc thù đó dễ dẫn con người được chìm đắm sâu trong nhân vật hơn. Và nếu chìm đắm liên tục như vậy thì sẽ dễ thăng hoa hơn. Còn về hình thức nào thì người nghệ sĩ cũng sẽ cháy hết mình cho vai diễn và đặc biệt là cống hiến cho khán giả những vai diễn hay.

Truyền hình thì có lượng khán giả theo dõi cực lớn, giúp đưa người nghệ sĩ đến gần hơn với khán giả. Ngày xưa người ta thường quan niệm những thứ phim ảnh là "ảo". Thế nhưng bây giờ phim ảnh đã đi vào đời sống và đem lại những giá trị thực, tác động thực đến cuộc sống.

Làm truyền hình sẽ có trải nghiệm rất thú vị. Nhưng tôi vẫn thích làm diễn viên trên sân khấu, tôi như được sinh ra từ sân khấu, trưởng thành và sẽ già đi cùng sân khấu. Tôi gắn bó với Nhà hát Kịch Việt Nam cả sự nghiệp vì đây là tình yêu của tôi. Thậm chí có những lúc khó khăn, vất vả vô cùng nhưng tôi chưa một lần nghĩ đến chuyện từ bỏ sân khấu.

PV: Người ta thường nói rằng hiếm tìm thấy một tình tri kỷ trong giới nghệ sĩ. Vậy, anh có một người bạn nào đồng cam cộng khổ trên sân khấu và sẵn sàng chia sẻ mọi thứ trong cuộc sống hay không?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Phải nói rằng trong quá trình làm nghề, thì tôi đã kết hợp với rất nhiều nghệ sĩ và cũng có rất nhiều bạn bè, đặc biệt là các đồng nghiệp ở Nhà hát Kịch Việt Nam. Có một người mà tôi cảm thấy hiểu được tôi nhất chính là nghệ sĩ Vĩnh Xương, anh ấy cũng là một người bạn thân nhất của tôi.

Tôi với Xương cũng chơi biết nhau từ năm 1993, học cùng trường tôi là năm thứ hai, Xương năm thứ nhất. Anh em cũng đã có cái duyên là đã chơi với nhau từ thời đấy và sau này cũng về chung nhà hát, cùng 1 đoàn. Xương cũng là người rất thông minh, diễn rất là có duyên và có chiều sâu. Xương là người bạn mà tôi hay nói chuyện nhất hay trao đổi về nghề nhất cũng như là những chuyện khác liên quan đến cuộc sống. Trước khi Xương nghỉ ở nhà hát thì chúng tôi cũng rất hay nói chuyện, nhưng sau khi anh ấy nghỉ ở nhà hát do công việc bận rộn thì chúng tôi ít gặp nhau hơn trước nhưng vẫn giữ được cái tình cảm đó và tôi vẫn là người hiểu Xương và ngược lại.

Tôi và Xương cũng đã đứng chung sân khấu với nhau rất nhiều, nhưng về phim truyền hình thì sau bao nhiêu năm chơi với nhau bây giờ chúng tôi mới được kết hợp trong bộ phim Đấu trí. Đấu trí gần như là bộ phim đầu tiên mà chúng tôi được tương tác, đóng cặp với nhau. Lần này được đóng cặp với cậu ấy trong phim Đấu trí, trở thành hai nhân vật phản diện cũng là trải nghiệm đáng nhớ của tôi trên con đường diễn xuất.

PV: Anh cũng là một người được cha nuôi dưỡng tâm hồn nghệ thuật, bản thân anh cũng là một người nghệ sĩ dành cả thanh xuân để cống hiến cho sân khấu. Vậy anh có mong muốn truyền lại nghề diễn cho các con hay không?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Về việc này tôi muốn để các con tự do với lựa chọn của chính mình. Trong nhà tôi, cha con nói chuyện gần gũi và vui vẻ lắm. Thỉnh thoảng tôi vẫn trêu cậu cả: "Cao to đẹp trai thế này hay nối nghiệp bố làm diễn viên đi", con tôi đáp lời: "Không bao giờ!".

Mình thích làm điều gì không có nghĩa là mình cũng phải bắt con cái mình thích điều đó. Làm nghệ thuật phải có máu nghệ sĩ từ bên trong, còn để mà bắt ép cũng chẳng được.

PV: Ngoài là một diễn viên, NSƯT Trịnh Mai Nguyên là một nghệ sĩ thường xuyên có những hoạt động thiện nguyện cũng như những hoạt động liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường. Anh có thể chia sẻ về những hoạt động ý nghĩa này không?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Về bảo vệ môi trường thì hàng năm chúng tôi cũng có những tiểu phẩm tuyên truyền về vấn đề bảo vệ môi trường. Qua đó góp một phần vào việc thực hiện công tác tuyên truyền của Đảng và Nhà nước về công tác này.

Còn về công tác thiện nguyện, bản thân tôi thì không hay đứng ra tổ chức nhưng ở nhà hát có một chương trình thường niên từ năm 2015, cứ dịp đầu Xuân là nhà hát cùng với Học viện Khoa học Quân sự cùng đi vào tỉnh Quảng Trị, vào các huyện miền núi sâu để tặng quà, mang quần áo đến cho người dân ở những vùng sâu, vào những điểm trường sâu trong núi. Mọi người rất là khó khăn trong việc đi lại cũng như là thiếu thốn cơ sở vật chất. Ở trong nhà hát, chúng tôi vẫn vận động từng công đoàn viên, từng cán bộ nghệ sĩ, diễn viên cũng đóng góp cho chương trình đấy. Bản thân tôi trong đợt Covid-19 vừa qua, khi thấy một số anh em đứng ra làm thiện nguyện, tôi cũng đóng góp nhỏ về vật chất và về tinh thần. Cùng với đó, trong những chuyến đi thì chúng tôi tổ chức xây dựng những tiểu phẩm vui về chủ đề Tết, các tiết mục văn nghệ sẽ mời 1-2 ca sĩ đi để hát cho bà con nghe, mang lại món quà về mặt tinh thần. Ngoài ra, chúng tôi cũng xin được tài trợ rất nhiều quà cho bà con. Phía bản thân tôi có những bên chương trình tổ chức đào tạo họ mời tôi quảng cáo về phần mềm dạy học tiếng anh thì tôi không lấy tiền cát xê mà chỉ xin người ta tài trợ cho tôi suất những suất học bổng cho các cháu nhỏ. Thay vì lấy cát - xê thì tôi chuyển thành những suất học bổng đó để trao tới các cháu nhỏ ham học hỏi và có hoàn cảnh khó khăn. Đó cũng là những đóng góp rất nhỏ nhưng là cái tâm của tôi cho cộng đồng, còn bản thân tôi thì không đặt mục tiêu quá lớn cho vấn đề này. Nếu có những trường hợp nào đó mà tôi biết cụ thể họ khó khăn và họ đang rất cần tôi giúp thì tôi sẽ đứng ra kêu gọi anh em và cũng không cần ghi danh, không phải quảng bá vì đấy là làm theo cái tâm của mình chứ không phải để xây dựng hình ảnh.

PV: Chúng tôi tin rằng với những hành động ý nghĩa đó, sẽ là nguồn cảm hứng cho khán giả, để khán giả hiểu rõ, hiểu sâu hơn về những hoạt động ý nghĩa mà anh đã đem lại cho cộng đồng. Năm 2022 đã qua, năm 2023 anh đã có cho mình những dự định gì cho cuộc sống cũng như sự nghiệp của mình?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Trong năm 2023, ngoài việc thực hiện các chương trình và kế hoạch của Nhà hát Kịch Việt Nam, bản thân tôi cũng đang lên kế hoạch cho những dự án mới của bản thân và kết hợp với một số đồng nghiệp. Ngoài ra, tôi cũng đang có một dự án. Hãng Phim truyện Việt Nam số 4 Thuỵ Khuê có mời tôi một vai nhưng hiện tại chưa ký hợp đồng, cũng bật mí là phim điện ảnh làm về thi sĩ Hồ Xuân Hương và chắc ra Giêng sẽ bấm máy. Cũng có 1 dự án phim của đạo diễn Huỳnh Tuấn Anh cũng mời tôi vào vai Đào Cam Lộc trong phim Huyết Rồng cũng mong năm 2023 sẽ bấm máy.

Thời gian tới, tôi và một số đồng nghiệp cũng sẽ tập chung bồi dưỡng thế hệ các diễn viên trẻ. Truyền động lực và cảm hứng làm nghề cho các bạn. Đầu tiên là để các bạn có được những cơ hội tốt hơn trong công việc, nâng cao khả năng diễn xuất của bản thân nhằm đem lại những sản phẩm tốt nhất đến cho quý khán giả.
Ngoài công việc chuyên môn, tôi cùng một số đồng nghiệp và bạn bè cũng đang có những dự định về một số công tác thiện nguyện và tham gia một số hoạt động về tuyên truyền bảo vệ môi trường.

PV: Nhân dịp Tết đến, Xuân về, anh có lời chúc gì đến độc giả, khán giả, những người luôn yêu mến và dõi theo anh trong suốt thời gian qua?

NSƯT Trịnh Mai Nguyên: Năm cũ đã qua, năm mới lại đến, tôi xin gửi đến độc giả Tạp chí Môi trường và Cuộc Sống những lời chúc đặc biệt nhân dịp Xuân Quý Mão 2023. Chúc tất cả quý vị có nhiều sức khỏe, cả gia đình đều hạnh phúc gặp nhiều may mắn, thành công trong công việc và quan trọng nhất có một cái Tết sum vầy và đoàn viên bên gia đình. Hi vọng rằng tất cả mọi người sẽ đón chào một năm Quý Mão vạn sự như ý, an khang thịnh vượng, gạt bỏ những chuyện xui rủi không vui để bắt đầu một hành trình mới đầy an lành và hạnh phúc trong năm 2023.

PV: Xin cảm ơn NSƯT Trịnh Mai Nguyên với những chia sẻ!