Hội nghị lần thứ 23 Hội đồng Nước châu Á: Dấu ấn hợp tác, đổi mới và những thỏa thuận chiến lược

Sự kiện do AWC phối hợp với Hội Nước và Môi trường Việt Nam (VWEA) và Liên đoàn Quy hoạch & Điều tra tài nguyên nước miền Bắc (NVWATER) tổ chức, dưới sự chủ trì của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ghi nhận nhiều kết quả thiết thực như: ký kết Biên bản ghi nhớ, khởi xướng “Sáng kiến Hà Nội” và thúc đẩy các dự án hợp tác công nghệ – hạ tầng nhằm nâng cao an ninh nguồn nước.

Tăng cường hợp tác khu vực – Việt Nam khẳng định vai trò chủ động và dẫn dắt

Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành; đại diện các đơn vị thuộc Bộ (Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Khoa học và Công nghệ, Cục Quản lý tài nguyên nước, Cục Biến đổi khí hậu, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai…); cùng đại diện các bộ, ngành như Bộ Ngoại giao, Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ và các thành viên của VWEA.

Về phía quốc tế có ông Seogdae Yun - Chủ tịch/Tổng Giám đốc Hội đồng Nước châu Á (AWC) kiêm Chủ tịch Tập đoàn Nước Hàn Quốc (K-water); ông Yoonjin Kim - Giám đốc Hội đồng Nước Thế giới (WWC); ông Han Seong Yong - Giám đốc toàn cầu K-water; cùng lãnh đạo cấp cao, chuyên gia đến từ Thụy Sĩ, Úc, Trung Quốc, Singapore, Mông Cổ, Thái Lan, Indonesia, Campuchia, Philippines, Nepal...

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch AWC gửi lời cảm ơn Chính phủ Việt Nam đã chủ trì tổ chức một hội nghị quy mô lớn, đồng thời khẳng định Việt Nam là đối tác trọng yếu trong các sáng kiến hợp tác về nước tại châu Á. Ông nhấn mạnh, những năm gần đây, Việt Nam thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong quản trị tài nguyên nước, cải thiện dữ liệu và đẩy nhanh chuyển đổi số, góp phần xây dựng nền tảng quản lý nước hiện đại, minh bạch.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh ý nghĩa của hội nghị đối với việc củng cố mạng lưới hợp tác nước trong khu vực châu Á, nhất là trong bối cảnh nhiều quốc gia đang phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước sạch, biến đổi khí hậu và gia tăng thiên tai cực đoan. Thứ trưởng đề nghị hội nghị tập trung vào ba nhiệm vụ trọng tâm: đánh giá kết quả hoạt động năm 2024 của AWC; thảo luận định hướng cho nhiệm kỳ tiếp theo và thúc đẩy các chương trình hợp tác đa phương nhằm giải quyết các thách thức mang tính khu vực.

“Việt Nam coi hợp tác nước là trụ cột của phát triển bền vững và an ninh quốc gia, đồng thời là nền tảng gắn kết khu vực. Việt Nam cam kết đóng góp chủ động vào các sáng kiến, từ chia sẻ dữ liệu đến đào tạo nhân lực và ứng dụng khoa học — công nghệ trong quản trị nước”, Thứ trưởng Lê Công Thành khẳng định.

Những thỏa thuận hợp tác nổi bật

Một trong những điểm nhấn quan trọng của hội nghị là chuỗi hoạt động ký kết và tổng kết các chương trình hợp tác, phản ánh sự gắn kết chặt chẽ giữa các nước châu Á trong giải quyết các vấn đề liên quan đến nước. Điển hình như biên bản ghi nhớ (MoU) được ký kết giữa Ban Thư ký AWC, VWEA và NVWATER đã mở ra hướng hợp tác sâu rộng hơn, đặc biệt giữa Việt Nam và Hàn Quốc – quốc gia đang dẫn đầu khu vực về công nghệ và mô hình quản lý nước thông minh. MoU xác lập khung hợp tác đồng tổ chức Cuộc họp Hội đồng (BoC) và Hội thảo Kỹ thuật tại Hà Nội (5–6/11/2025) với mục tiêu tăng cường đối thoại chính sách, chuyển giao công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nước. Ba bên còn thống nhất thành lập Ban Điều phối chung để cập nhật tiến độ, phân công nhiệm vụ và huy động kinh phí từ AWC cùng đóng góp doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Tại buổi làm việc song phương bên lề ngày 5/11, Thứ trưởng Lê Công Thành và ông Seogdae Yun thống nhất định hướng hợp tác 2026–2030 tập trung vào bốn lĩnh vực: quản trị nước thông minh và thích ứng biến đổi khí hậu; phát triển hạ tầng quan trắc và cơ sở dữ liệu nước số quốc gia; an ninh nguồn nước xuyên biên giới; phát triển cấp nước an toàn và tái sử dụng nước. Thứ trưởng hoan nghênh vai trò của K-water, AWC và KOMEC trong hỗ trợ kỹ thuật và năng lực cho Việt Nam.

Đại diện AWC cho biết: “Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ công nghệ lõi, phần mềm, mô hình tính toán và dữ liệu vệ tinh để hỗ trợ Việt Nam phát triển hạ tầng quản lý nước hiện đại. Việt Nam là quốc gia tiên phong trong khu vực về xây dựng hệ thống quản trị nước dựa trên dữ liệu mở và nền tảng số”.

Song song với lễ ký, phiên B2B (Business-to-Business) tạo cơ hội cho doanh nghiệp trao đổi thương mại, giới thiệu công nghệ, tìm đối tác hợp tác sản xuất và chia sẻ nguồn lực - một kênh quan trọng để biến cam kết chính sách thành hợp tác đầu tư thực tế.

Về nội dung chuyên môn, các tham luận từ Việt Nam và Hàn Quốc tập trung vào hiện trạng tài nguyên nước, chiến lược quốc gia, quản lý nước thông minh, cung cấp nước an toàn, quản lý lưu vực như Sông Cả và giải pháp ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn, ngập lụt tại Đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung.

Sáng kiến Hà Nội và lộ trình hợp tác 2026–2030

Hội nghị là dịp Việt Nam chính thức khởi xướng “Sáng kiến Hà Nội – Hành động cấp thiết cho an ninh nước khu vực”. Sáng kiến đặt ba trọng tâm: an ninh nguồn nước và cấp nước an toàn; giảm rủi ro thiên tai và thích ứng biến đổi khí hậu; tăng cường khả năng chống chịu của đô thị lớn.

Thực chất, sáng kiến gồm ba trụ cột cụ thể:

Thứ nhất, nâng cao năng lực Quản lý tổng hợp lưu vực sông (IWRM): Triển khai các chương trình đào tạo và chia sẻ tri thức trong khu vực về quy hoạch, phân bổ và giám sát tài nguyên nước; xây dựng nền tảng dữ liệu chung cho các lưu vực sông liên quốc gia để hỗ trợ theo dõi dòng chảy, chất lượng nước và phối hợp sử dụng nước; thực hiện các dự án thí điểm IWRM tại các lưu vực xuyên biên giới như Mekong, sông Cả và sông Mã.

Thứ hai, tăng cường dự báo lũ, cảnh báo sớm và quản lý rủi ro thiên tai: Thành lập Trung tâm Điều phối An ninh nguồn nước và Cảnh báo sớm Khu vực thuộc AWC; phát triển mạng lưới chia sẻ dữ liệu thời gian thực về mưa, mực nước, lưu lượng và xâm nhập mặn; ứng dụng AI, mô hình số và viễn thám để nâng cao độ chính xác dự báo; tổ chức đào tạo và diễn tập khu vực về ứng phó khẩn cấp và quản lý thiên tai liên quan đến nước.

Thứ ba, thúc đẩy đối thoại chính sách và huy động nguồn lực: Thành lập Diễn đàn Chính sách Nước Châu Á trong AWC để thúc đẩy đối thoại đa bên về quản trị và an ninh nguồn nước; huy động nguồn lực tài chính, kỹ thuật và công nghệ từ các tổ chức quốc tế cho các chương trình ngắn, trung và dài hạn (tầm nhìn 30–50 năm); phát triển mô hình hợp tác ba bên giữa cơ quan quản lý, viện nghiên cứu và doanh nghiệp nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên nước.

Đại diện các nước đánh giá Sáng kiến Hà Nội là “một bước tiến quan trọng mang tính kiến tạo”, góp phần định hình chiến lược hợp tác nước trong nhiệm kỳ mới. Việc Việt Nam chủ trì xây dựng sáng kiến cho thấy quốc gia đang đóng vai trò tích cực và có trách nhiệm trong các vấn đề nước của khu vực.

Kết nối thực chất hơn nữa, các bên thống nhất thành lập Nhóm công tác chung (Joint Working Group) giữa AWC – VWEA – NVWATER để triển khai cụ thể các sáng kiến, cập nhật tiến độ, phối hợp đào tạo và tìm nguồn lực thực thi.

Thúc đẩy hợp tác Việt Nam – Hội đồng Nước châu Á: Hướng tới quản trị nước thông minh và phát triển bền vững