Mâm cúng tất niên tết Nguyên đán Ất Tỵ: Những điều cần biết để đón lộc đầu năm

Mâm cúng tất niên là nghi lễ quan trọng trong văn hóa Tết cổ truyền của người Việt. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, tưởng nhớ tổ tiên và cảm ơn trời đất đã phù hộ suốt năm qua. Đồng thời, nghi thức này còn mang ý nghĩa cầu mong sự an lành, may mắn cho năm mới.

Cúng Tất niên 2025 vào ngày, giờ nào đẹp nhất?

Cúng Tất niên có thể cúng vào 30 tháng Chạp nếu là năm đủ và 29 tháng Chạp nếu là năm thiếu. Lễ cúng thường dược diễn ra vào buổi trưa hoặc chiều tối.

Nhưng những năm gần đây nhiều gia đình có xu hướng làm tất niên sớm hơn, có nghĩa là không nhất thiết là vào ngày 30 hay 29 Tết mà có thể là sớm hơn.

Năm Giáp Thìn năm nay không có ngày 30 tháng Chạp, Tất niên Giáp Thìn vào ngày 29 tháng Chạp (tức thứ 3 ngày 28 tháng 1 Dương lịch).

Do đó, các gia đình có thể cúng Tất niên 2025 vào ngày 29 tháng Chạp. Tuy nhiên, tùy từng hoàn cảnh, mỗi người có thể chọn ngày giờ cúng Tất niên 2025 vào các ngày trước đó.

Theo các chuyên gia phong thủy, ngày tốt, giờ đẹp cúng Tất niên 2025 có thể vào ngày:

- Ngày 26 tháng Chạp (tức 25/1/2025 dương lịch), tức ngày Giáp Ngọ, tháng Đinh Sửu, năm Giáp Thìn. Giờ đẹp ngày 26 tháng Chạp: Tý (23-1), Sửu (1-3), Mẹo (5-7), Ngọ (11-13), Thân (15-17), Dậu (17-19).

- Ngày 29 tháng Chạp (tức 28/1/2025 dương lịch), tức ngày Đinh Dậu, tháng Đinh Sửu, năm Giáp Thìn. Giờ đẹp ngày 29 tháng Chạp: Tý (23-1), Dần (3-5), Mẹo (5-7), Ngọ (11-13), Mùi (13-15), Dậu (17-19).

Về cơ bản, cúng tất niên dù vào thời gian nào thì cũng chỉ có ý nghĩa là đón ông Táo, tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu, thể hiện sự sum họp, đoàn kết, ấm cúng của gia đình. Nhưng tốt nhất bạn nên cúng vào ngày cuối cùng trong năm để đúng với phong tục từ xưa nay cha ông truyền lại.

Mâm cúng tất niên 2025 gồm những gì?

Mâm cúng tất niên miền Bắc

Đối với người miền Bắc, trong mâm cỗ cúng tất niên luôn phải đầy đủ; 4 bát, 4 đĩa (mâm cỗ nhỏ); 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa với mâm cỗ lớn. Cũng có nhà chuẩn bị mâm cỗ lớn xếp cao từ 2 đến 3 tầng.

- Bốn bát gồm: Bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến, bát mọc

- Bốn đĩa của mâm cỗ gồm: đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà, đĩa thịt heo

Mâm cúng tất niên 2025 kiểu miền Trung và Nam

Mâm tất niên người Miền Trung cũng giống như người dân ở miền Bắc, miền Nam, các gia đình cũng bận rộn chuẩn bị sắm sửa làm cơm cúng tất niên. Thường trong mâm cỗ Tết miền Trung không yêu cầu số lượng 4-4, 6-6 hay 8-8 bát đĩa như ngoài miền Bắc, nhưng cũng có các món đặc sản không thể thiếu như: Giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô, miến xào.

Trong khi đó, trong mâm cỗ tất niên của người miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt…

Ngoài ra, người Nam thường ưu tiên những món nguội.

Trong đó, các món ăn không thể thiếu như: Bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, thịt lợn luộc, đĩa dưa giá, đĩa nem, đĩa chả giò và củ kiệu... để cúng ông bà tổ tiên.

Những lưu ý khi chuẩn bị mâm cúng tất niên

Chọn ngày và giờ cúng phù hợp: Thời điểm cúng tất niên thường vào chiều cuối cùng của năm cũ, nhưng bạn nên tham khảo lịch âm để chọn giờ hoàng đạo. Một số gia đình bận rộn có thể cúng trước một ngày.

Sự sạch sẽ và tươm tất: Các món ăn cần được chế biến sạch sẽ, bày biện gọn gàng, trang trọng. Khăn trải bàn nên là màu đỏ hoặc vàng để tạo sự trang nghiêm.

Lòng thành kính: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Dù mâm cúng lớn hay nhỏ, sự chân thành của gia đình là điều cốt yếu. Gia chủ cũng cần ăn mặc chỉnh tề khi thực hiện nghi lễ.

Cúng Tất niên 2025 ngoài trời hay trong nhà?

Thực tế, cúng chay hay mặn trong đêm giao thừa phụ thuộc rất nhiều vào văn hóa, tín ngưỡng của từng hộ gia đình, từng vùng miền. Với Phật tử họ sẽ cúng tất niên bằng đồ chay. Đối với người bình thường, chúng ta không chỉ có thể cúng các món chay mà còn có thể cúng các món mặn, ngọt, xào, chiên.

Tuy nhiên, dù mâm cúng cỗ mặn hay cỗ mặn, phức tạp hay đơn giản thì cũng phải giữ được lòng thành kính, biết ơn tổ tiên. Vì vậy, cần lưu ý những điểm trên khi lên thực đơn cúng tất niên.

Gợi ý các món cúng chay như sau:
- Bún xào chay

- Xôi hạt sen.

- Món rau cải thìa xào nấm đông cô

- Gỏi mít non đậu phộng.

- Chả giò chay.

- Miến xào rau củ chay

- Canh nấm đậu phụ

- Canh chua.

Lễ cúng Tất niên 2025 gồm những gì?

- Hương đèn (hoặc nến): Cúng tất niên không thể thiếu hai lễ vật quan trọng này, bởi đó cũng là lễ vật. Nếu không có ánh sáng, chủ nhà có thể chọn sử dụng nến để thay thế. Ngoài ra, gia chủ nên đặt hai ngọn đèn hoặc hai ngọn nến ở hai bên bàn thờ để tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời.

- Mâm ngũ quả: Không thể thiếu trong lễ cúng đêm giao thừa. Vì vậy, khi lựa chọn, chủ quán nên chọn những quả tươi, chín đều, đẹp mắt và không bị thối. Đặc biệt không sử dụng trái cây giả để cúng.

Ngoài ra, Phật tử tại gia không nên đặt mâm ngũ quả ở chính giữa bát hương. Bởi theo quan niệm tâm linh, đặt mâm ngũ quả ở vị trí này sẽ che mất trục khí chính. Vì vậy, gia chủ bắt buộc phải đặt mâm ngũ quả bên cạnh.

- Hoa tươi: Để dâng hoa cúng gia tiên, gia chủ không được sử dụng hoa giả, hoa nhựa.

Khi cúng, gia chủ cần ăn mặc chỉnh tề, đọc bài khấn tất niên một cách thành tâm. Các bài khấn thường bao gồm lời tạ ơn tổ tiên, cảm tạ trời đất và cầu mong bình an cho gia đình. Sau khi cúng, mâm lễ sẽ được hạ xuống để cả gia đình cùng thụ lộc trong bữa cơm tất niên ấm cúng.

Mâm cúng tất niên không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn là cầu nối tâm linh giúp gia đình thêm gắn kết. Qua từng món ăn, từng nghi thức, người Việt gửi gắm sự tri ân và hy vọng về một tương lai tươi sáng. Hãy chuẩn bị một mâm cúng tất niên thật chỉnh chu để đón lộc đầu năm và chào đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 với thật nhiều niềm vui và may mắn!