Nguy kịch sau khi uống viên trị tiểu đường chứa chất cấm phenformin

Sáng 21/10, ThS.BSCKII Hoàng Ngọc Ánh, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Thống nhất, TP.HCM cho biết trong tuần qua, đơn vị này tiếp nhận 2 trường hợp nhập viện nguy kịch và tử vong do uống thuốc trôi nổi chữa bệnh tiểu đường.

Cụ thể, nữ bệnh nhân 67 tuổi, ngụ TP.HCM, mắc tiểu đường type 2 hơn 10 năm và uống liên tục thuốc có chữ Trung Quốc trên bao bì. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng toan chuyển hóa, suy hô hấp, suy thận nặng. Sau thời gian lọc máu và điều trị tích cực, tình trạng bệnh nhân vẫn chuyển biến nặng, nguy cơ tử vong cao. Chiều 20/10, gia đình xin đưa bệnh nhân về.

Một nữ bệnh nhân bị nhiễm toan lactic nặng đang điều trị tại Bệnh viện Thống Nhất sau khi uống viên tiểu đường hoàn bị Bộ Y tế cấm lưu hành. 

Theo lời kể của bệnh nhân, do thấy trên mạng internet quảng cáo loại thuốc trị tiểu đường hoàn do Công ty Difoco sản xuất (loại thuốc này đã bị Bộ Y tế yêu cầu ngưng sản xuất, lưu hành trên thị trường) nên tìm mua. Sau khi uống liên tục 3 tháng thì xảy ra tình trạng trên.

Theo Bác sỹ Hoàng Ngọc Ánh, từ đầu năm 2019 đến nay, đơn vị này đã tiếp nhận 4-5 trường hợp bị toan chuyển hóa rất nặng, nguy kịch sau khi uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc chứa chất cấm phenformin. Hoạt chất phenformin được phát hiện vào năm 1950 và bước đầu ghi nhận sử dụng hiệu quả cho bệnh nhân đái tháo đường.

Trước đó, các bác sĩ đã tiếp nhận bệnh nhân 60 tuổi, ngụ tại TP.HCM, phát hiện mắc tiểu đường type 2 hơn một năm. Bệnh nhân không nhập viện điều trị mà tự mua loại thuốc nén có tên Tiểu đường hoàn để uống. Ngày 16/10, bệnh nhân nhập viện cấp cứu trong tình trạng hôn mê, toan chuyển hóa nặng. Bệnh nhân được chỉ định điều trị nội khoa, xử lý bù kiềm. Sau 2 ngày, bệnh nhân ổn định sức khỏe.

Phenformin là một thuốc điều trị tiểu đường nhưng không còn được cấp phép lưu hành tại nhiều nước trên thế giới và Việt Nam do nguy cơ toan chuyển hóa, gây tử vong. Tuy nhiên, hiện nay, phenformin vẫn được sử dụng để trộn vào các chế phẩm đông y như Tiểu đường hoàn.

Tuy nhiên, đến năm 1963, các nhà nghiên cứu phát hiện ra những ca bị biến chứng do chuyển hóa toan lactic nặng sau khi uống hoạt chất này. Đến thập niên 1980, chất phenformin bị cấm sử dụng trên toàn thế giới nhưng tại Việt Nam thuốc trôi nổi chứa chất cấm này vẫn xuất hiện.

Chế phẩm đông y như Tiểu đường hoàn.

Khi sử dụng thuốc chứa chất cấm phenformin, người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, ăn kém, yếu cơ. Sau đó mức độ nặng tăng dần với những triệu chứng thở nhanh, tim đập nhanh, tụt huyết áp, rối loạn tri giác và suy hô hấp, có thể dẫn đến tử vong.

Do đó, Bác sỹ Ánh khuyến cáo, người bệnh đái tháo đường tuyệt đối không nên nghe theo lời khuyên của những người không có chuyên môn, cũng không nên tin những lời quảng cáo trên mạng, sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc… Khi mắc bệnh cần đến bệnh viện để được bác sỹ tư vấn và sử dụng thuốc theo chỉ định.

Ngọc Ánh (t/h)