“Thủ phủ” sen giấy rực rỡ ngày cận Tết

(Moitruong.net.vn) – Từ hình tượng thanh tao, tinh tế của đóa sen ngát hương, người dân làng Thanh Tiên (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế) đã sáng tạo nên loại hoa sen làm từ chất liệu giấy đẹp nức tiếng khắp cả nước.

Làng nghề truyền thống Thanh Tiên nỗi tiếng với sản phẩm hoa sen giấy độc đáo

Làng Thanh Tiên nằm dọc bờ nam hạ lưu sông Hương, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 5km. Hoa sen giấy của làng mang những nét đẹp tính tế của hoa sen tự nhiên vừa mang nét độc đáo, sáng tạo của người nghệ nhân mà không nơi nào có được. Chính nhờ vẽ đẹp ấy, hoa giấy trở thành mặt hàng truyền thống tiêu biểu của tỉnh Thừa Thiên Huế, được sử dụng làm nền trong các kỳ Festival, lễ hội của Huế nói riêng và cả nước nói chung.

Theo người dân, xuất phát từ việc Thừa Thiên Huế thường xuyên phải gánh chịu những hậu quả nặng nề do thiên tai. Vùng thấp trũng Thanh Tiên cứ đến mùa mưa lũ, từng con nước dâng cao gây ngập nhà cửa, làng mạc kéo dài trong nhiều ngày khiến người dân nơi đây phải sống trong nỗi lo mưu sinh. “Trong cái khó ló cái khôn” dân làng mới nghĩ ra cách làm hoa giấy thay vì trồng hoa tươi sẽ bị ngập lụt, bị úng để kiếm thêm thu nhập.

Cứ mỗi độ tết đến xuân về, làng Thanh Tiên (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế) bổng sôi động hẳn lên bởi không khí rộn ràng của tiếng đục, tiếng cưa, tiếng se giấy và cả tiếng cười rộn rã của những nghệ nhân làm hoa giấy

Những người già trong làng cho biết thêm, lý do tín ngưỡng dân gian của nhân dân ta rất coi trọng việc thờ cúng ông bà, tổ tiên, các vị thần linh khiến người dân làng Thanh Tiên làm nên loại hoa này… Xuất phát từ những đặc điểm đó mà nghề làm hoa giấy Thanh Tiên ra đời, từ đó đến nay nghề làm hoa giấy đã trường tồn ở làng 300 năm.

Để làm được một đóa sen giấy cần trải qua nhiều công đoạn đòi hỏi sự khéo léo của nghệ nhân

Thuở ban đầu Hoa giấy Thanh Tiên được làm chỉ bằng những chất liệu thô sơ, mẫu mã đơn giản, màu sắc cũng không được đa dạng, phong phú cho lắm. Mãi đến sau này, cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu của thị hiếu, hoa giấy Thanh Tiên đã có nhiều thay đổi trong khâu sản xuất, sáng tạo ra nhiều sản phẩm hoa giấy đẹp mắt từ phong cách, chất lượng đến giá cả như hoa lan, hoa cúc, hoa đồng tiền…

Qua bàn tay của người dân làng Thanh Tiên, những cánh hoa không những đẹp về hình thức, đa dạng mẫu mã, phong phú về màu sắc mà còn giữ được sự tinh tế, tự nhiên

Hoa giấy Thanh Tiên phong phú về màu sắc và giữ được lâu, bền màu nhưng vẫn mang đậm nét đẹp tinh tế, tự nhiên của các loài hoa nên rất được nhiều người ưa chuộng. Việc làm hoa giấy ở làng Thanh Tiên chỉ nhộn nhịp bắt đầu từ tháng Chạp, khi nhà nhà chuẩn bị đón tết. Tuy nhiên, để có đủ các nguyên liệu làm hoa, người làm hoa giấy đã phải chuẩn bị kỹ lưỡng trong cả năm trời từ việc chọn mây, chọn giấy, tạo màu, chặt tre, chẻ tre, phơi tre, vót nan, nhuộm tre, nhuộm giấy…

Người dân sản xuất hoa giấy với số lượng lớn

Cách đây vài năm, khi mới được phục chế thì hoa sen giấy Thanh Tiên chủ yếu là để trưng bày ở nhà lưu niệm đồng chí Nguyễn Chí Diểu ở làng Thanh Tiên và ở khu nhà rường của họa sĩ Thân Văn Huy, và chỉ sản xuất khi xuân sắp về, tết sắp sang. Nay hoa sen giấy Thanh Tiên được các nghệ nhân ở đây làm quanh năm bởi nhu cầu tiêu thụ của thị trường ngày càng mở rộng. Hoa sen giấy Thanh Tiên ngày nay không chỉ góp mặt ở Festilval Huế, Festilval nghề truyền thống Huế… mà còn theo chân các du khách đi khắp mọi miền đất nước như Đà Nẵng, Hội An, Sài Gòn, Hà Nội và ra cả nước ngoài như Mỹ, Pháp, Thái Lan…

Các công đoạn sản xuất hoa sen đơn giản hơn nhiều so với hoa giấy cổ truyền, nhưng đòi hỏi kỹ thuật và tính chuyên nghiệp cao hơn.

Ngày thường, hoa sen giấy Thanh Tiên được bán với giá từ 8.000-9.000đ/cái, còn trong các lễ hội, tết Nguyên đán thì giá cao hơn: khoảng 10.000 – 12.000đ/cái. Ngoài chi phí các khoảng như giấy, phẩm, keo dán, cọng mây…thì người làm có lãi từ 30.000 – 50.000đ/ chục cái.

Hoa sen giấy Thanh Tiên được đóng gói, chuẩn bị phục vụ thị trường khắp nơi

Hiện nay làng nghề Thanh Tiên còn hơn 20 hộ dân theo nghề làm hoa giấy để phục vụ thị trường vào dịp Tết nguyên đán cổ truyền của dân tộc. Tuy cuộc sống có nhiều thay đổi nhưng theo thời gian hoa sen giấy Thanh Tiên vẫn giữ được nết đẹp thanh tao, sang trọng, quý phái của loài hoa “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”…

Huy Đội