Tổ chức tòa soạn đa loại hình: Xu hướng tất yếu của báo chí hiện đại

Tọa đàm “Tổ chức tòa soạn đa loại hình và quản lý chất lượng nội dung báo chí trong bối cảnh hiện nay” do Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) tổ chức sáng 30/10 tại Quảng Ninh đã đặt ra nhiều vấn đề chiến lược về mô hình, tư duy lãnh đạo và phương thức vận hành tòa soạn hiện đại.

Xây dựng tòa soạn hội tụ: Yêu cầu bắt buộc trong kỷ nguyên số

Phát biểu khai mạc tọa đàm, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, nhấn mạnh: việc hợp nhất, tổ chức lại hệ thống báo chí địa phương là bước đi tất yếu nhằm tinh gọn bộ máy, chuyên nghiệp hóa hoạt động và thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ truyền thông hiện nay.

Thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW và các văn bản chỉ đạo của Đảng, thời gian qua, nhiều tỉnh, thành phố đã tiến hành hợp nhất các cơ quan báo chí, hình thành những tòa soạn thống nhất, đa phương tiện, hướng tới mô hình quản trị hiện đại. Gần đây nhất, Ban Bí thư đã ban hành Quy định số 373-QĐ/TW (ngày 23/9/2025) quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan báo, phát thanh và truyền hình của Đảng bộ các tỉnh, thành phố – theo hướng tinh giản, hiệu quả và tập trung.

Quá trình này tuy tất yếu nhưng không dễ dàng. Nhiều tòa soạn gặp khó khăn về tổ chức, nhân sự và kỹ năng quản trị mô hình mới; trong khi công nghệ số, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản cách thức sản xuất – phát hành nội dung. “Giữ vững tôn chỉ, mục đích, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời, đồng thời vận hành tòa soạn hiệu quả – đó là yêu cầu ngày càng cao đặt ra với người làm báo hôm nay”, đồng chí Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Buổi tọa đàm vì vậy không chỉ là dịp trao đổi kinh nghiệm, tháo gỡ khó khăn, mà còn là cơ hội để giới báo chí cùng nhau tìm lời giải cho bài toán tổ chức – quản trị – sáng tạo nội dung trong bối cảnh hội tụ truyền thông.

Tại tọa đàm, ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khẳng định: “Tòa soạn hội tụ không còn là xu hướng, mà là yêu cầu bắt buộc đối với các cơ quan truyền thông hiện đại.”

Theo ông Phúc, hội tụ không chỉ là việc sắp xếp lại bộ máy, mà còn là quá trình thay đổi tư duy lãnh đạo, văn hóa làm báo và phương pháp quản trị nội dung – hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng lan tỏa thông tin trong thời đại số.

Chọn mô hình phù hợp để phát huy sức mạnh đa nền tảng

Phân tích xu hướng quốc tế, ông Lưu Đình Phúc cho biết, các cơ quan báo chí lớn như The New York Times hay Nhân Dân Nhật Báo (Trung Quốc) đang áp dụng hai mô hình hội tụ tiêu biểu: hội tụ phân tán và hội tụ tập trung.

Với The New York Times, trung tâm điều phối kỹ thuật số (“Digital Hub”) đóng vai trò trục chính, giúp liên kết các ban biên tập báo in, truyền hình, điện tử, mạng xã hội… trong cùng một hệ thống dữ liệu thống nhất. Cách vận hành này linh hoạt, phù hợp với chiến lược “Digital First”, nhưng đòi hỏi hạ tầng công nghệ cao và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận.

Trong khi đó, Nhân Dân Nhật Báo lại xây dựng mô hình hội tụ tập trung, một tòa soạn trung tâm chịu trách nhiệm sản xuất, điều phối và phát hành nội dung cho tất cả nền tảng – từ báo in, truyền hình, phát thanh đến mạng xã hội, dữ liệu lớn và nền tảng số. Mô hình này giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm trùng lặp và bảo đảm tính thống nhất thông tin, song đòi hỏi đội ngũ nhân sự có năng lực toàn diện và công nghệ hỗ trợ mạnh mẽ.

Tại Việt Nam, nhiều cơ quan báo chí chủ lực như Báo Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam và một số báo địa phương đang từng bước triển khai mô hình hội tụ đa phương tiện, sử dụng chung hệ thống quản trị nội dung (CMS), kho dữ liệu và bộ phận kỹ thuật số.

Theo ông Phúc, việc lựa chọn mô hình phù hợp phải dựa trên quy mô, loại hình và đối tượng phục vụ của từng tòa soạn. Có thể là mô hình hội tụ tập trung, hội tụ phân tán, hoặc hội tụ định hướng dữ liệu kỹ thuật số, miễn sao đáp ứng các mục tiêu: tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng khả năng lan tỏa thông tin và thích ứng nhanh với nhu cầu công chúng.

Ông nhấn mạnh: “Hội tụ không chỉ là sáp nhập tổ chức, mà là sự hội tụ của tư duy, văn hóa và công nghệ. Người làm báo trong thời đại mới phải đổi mới liên tục, sáng tạo không ngừng, am hiểu dữ liệu, công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhưng quan trọng nhất vẫn là giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và tôn chỉ báo chí cách mạng.”

Tọa đàm tại Quảng Ninh đã trở thành diễn đàn thiết thực để lãnh đạo, quản lý và phóng viên các cơ quan báo chí cùng chia sẻ kinh nghiệm, định hình hướng đi cho tòa soạn trong kỷ nguyên số. Đây cũng là bước chuẩn bị quan trọng để nền báo chí Việt Nam phát triển vững vàng, chuyên nghiệp và hiện đại – xứng tầm với vai trò là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đề xuất báo chí ở Hà Nội, TP.HCM được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện