Đảm bảo vận hành an toàn, hiệu quả hồ chứa thủy điện

Châu Anh|01/04/2021 08:00
Theo dõi Môi trường & Cuộc sống trên

Moitruong.net.vn – Thiệt hại bởi sự cố từ các hồ đập thủy điện đến môi trường và đời sống nhân dân là vô cùng lớn. Bởi vậy, các biện pháp để đảm bảo an ninh, an toàn hồ đập thủy điện không thể dừng ở việc kêu gọi, lưu ý mà phải đi vào thực chất và biện pháp mạnh.

Năm 2020 trên địa bàn cả nước có 429 công trình thủy điện đã được đưa vào vận hành khai thác (trong đó có 18 hồ chứa thủy điện quan trọng đặc biệt, 158 hồ lớn, 253 hồ vừa và nhỏ). Các hồ chứa thủy điện với tổng dung tích khoảng 56 tỷ m3 chiếm 86% tổng dung tích hồ chứa trên địa bàn cả nước đã góp phần quan trọng vào việc: Cắt/giảm/làm chậm lũ cho hạ du góp phần vào việc làm giảm thiểu thiệt hại do lũ gây ra; Cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất… trong mùa cạn góp phần vào việc bảo đảm an ninh lương thực; trật tự, an toàn xã hội… khu vực hạ du hồ chứa. Có tổng công suất lắp đặt của các nhà máy thuỷ điện trong hệ thống điện quốc gia 20.568 MW, chiếm tỷ trọng khoảng 37% tổng công suất lắp đặt của hệ thống điện quốc gia.

Hồ chứa thủy điện ngoài nhiệm vụ là phát điện đảm bảo an ninh cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia còn phải đảm bảo hài hòa các lợi ích về kinh tế – môi trường – xã hội khác như đảm bảo dòng chảy tối thiểu, phối hợp với các hồ chứa thủy lợi cấp nước cho nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt, nông nghiệp và sản xuất của nhân dân vùng hạ du trong mùa kiệt, đảm bảo an toàn công trình và góp phần giảm lũ cho hạ du trong thời kỳ mùa lũ.

Các hồ chứa thủy điện điều tiết lũ

Các hồ chứa nói chung và các hồ chứa của EVN cần phải vận hành theo đúng quy trình đã được các cấp thẩm quyền ban hành và khi vận hành điều tiết xả lũ cần kịp thời thông tin đến chính quyền và nhân dân vùng hạ du. Kiểm tra an toàn hồ đập, nhất là những vị trí xung yếu, đang thi công; khu vực dễ bị sạt lở. Chủ động điều tiết các hồ chứa, đặc biệt là các hồ chứa đã đầy nước, bảo đảm an toàn công trình, đồng thời dành dung tích phòng lũ để sẵn sàng ứng phó với đợt mưa lũ trong thời gian tới.

Theo các chuyên gia, EVN phải nâng mức chuẩn bị, sẵn sàng ứng phó thiên tai cho các thủy điện lên gấp rưỡi, gấp đôi, thậm chí cao hơn nữa, bao gồm cả các thủy điện lớn và nhỏ. Trong mọi trường hợp, phải bảo đảm an toàn cho người dân tại hạ du cũng như an toàn của công trình. Đồng thời, phối hợp với sở, ngành địa phương theo dõi sát sao hoạt động của từng nhà máy thủy điện, bám sát tình hình, tăng cường chỉ đạo quản lý để bảo đảm an toàn trong vận hành.

Ngoài ra, các chủ hồ của EVN cũng cần bảo đảm kết hợp với chính quyền và người dân địa phương trong việc thông tin tuyên truyền, cắm các biển cảnh báo và truyền cơ sở dữ liệu về các trung tâm điều hành phòng, chống thiên tai của địa phương và nhất là về Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai để các cấp chính quyền đưa ra phương án vận hành kịp thời, an toàn, hiệu quả.

Cùng với đó, EVN và các đơn vị trực thuộc cần củng cố lưới điện do tác động bởi mưa bão trong thời gian qua, khôi phục cấp điện nhanh nhất phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành khắc phục thiên tai của chính quyền địa phương cũng như phục vụ sản xuất, sinh hoạt của nhân dân.

Trong thời gian tới để vận hành an toàn các hồ chứa thủy điện, góp phần giảm nhẹ ảnh hưởng thiên tai cần làm tốt các nhiệm vụ và giải pháp sau:

Đối với các đơn vị quản lý vận hành các hồ chứa thủy điện

Thực hiện nghiêm các yêu cầu của Quy trình liên hồ và Quy trình đơn hồ đã được phê duyệt; tuân thủ và vận hành theo các mực nước khống chế trong Quy trình như mực nước trước lũ, đón lũ, mực nước an toàn công trình và mực nước tối thiểu tại các thời điểm; Chủ động rà soát điều chỉnh, bổ sung các nội dung chưa hợp lý trong QTVH đảm bảo phù hợp với pháp luật hiện hành, điều kiện thủy văn, địa hình, hành lang thoát lũ, dân sinh, kinh tế…vùng hạ du trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Quan trắc, thu thập thông tin KTTV chuyên dùng phục vụ vận hành hồ chứa theo đúng quy định.

Hoàn thiện lắp đặt hệ thống giám sát vận hành theo quy định tại Thông tư số 47/2017/TT-BTNMT ngày 07 tháng 11 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Rà soát, bảo dưỡng, lắp đặt bổ sung hệ thống cảnh báo vận hành điều tiết hồ chứa.

Công tác phối hợp với chính quyền địa phương trước hết phải xây dựng Quy chế phối hợp theo quy định tại QTVH liên hồ và đơn hồ, thống nhất với Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của tỉnh và các cơ quan đơn vị liên quan để thực hiện, trong đó cần lưu ý thể hiện chi tiết, rõ ràng các nội dung: Phương thức thông báo, cảnh báo khi vận hành; thông tin, số liệu vận hành hồ; chế độ quan trắc, cảnh báo, dự báo; thông tin số liệu mực nước tại trạm thủy văn; việc ra lệnh và thực hiện lệnh vận hành hồ; trách nhiệm, yêu cầu phối hợp giữa các cơ quan; các phương án vận hành phù hợp với điều kiện thực tế; phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp. Vì vậy để đảm bảo an toàn trong công tác vận hành, điều tiết các hồ thủy điện tránh thiệt hại cho vùng hạ du thì công tác này hết sức quan trọng và cần rà soát bổ sung cho phù hợp trước mùa mưa bão hàng năm và thống nhất triển khai thực hiện.

Nâng cao chất lượng truyền hình ảnh camera giám sát việc xả nước và truyền tín hiệu hình ảnh có chất lượng cao, có thể nhìn thấy được: các cột thuỷ chí thượng và hạ du đập, cửa van cung, đập tràn …, truyền tín hiệu về các cơ quan liên quan; phối hợp, hỗ trợ tăng cường tập huấn nâng cao nhận thức cho cán bộ các cấp về vận hành hồ chứa nước cũng như cộng đồng dân cư vùng hạ du; tham gia diễn tập ứng phó sự cố hồ chứa nước.

Xây dựng và thực hiện chế độ quan trắc, tính toán dự báo theo quy định tại QTVH liên hồ, đơn hồ; Nghị định số 112/2008/NĐ-CP ngày 20 tháng 10 năm 2008 của Chính phủ về quản lý, bảo vệ, khai thác tổng hợp tài nguyên và môi trường các hồ chứa thủy điện, thủy lợi; Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày 04 tháng 9 năm 2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước; Nghị định 38/2016/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều của Luật Khí tượng thủy văn.

Chủ động tuyên truyền, giải thích và thông báo việc vận hành hồ chứa trước và trong quá trình vận hành theo quy định.

Phối hợp địa phương giải quyết dứt điểm hiện tượng vi phạm hành lang bảo vệ hồ chứa và vùng phụ cận bảo vệ đập, hành lang thoát lũ của công trình, phương án bảo vệ mốc giới; tuyên truyền, phổ biến cho nhân dân ở khu vực hạ du về các quy định an toàn trong khu vực hành lang thoát lũ cũng như thông tin và điều lệnh phòng, chống lụt bão.

Đối với UBND các tỉnh:

Giải quyết dứt điểm hiện tượng vi phạm hành lang thoát lũ của công trình; tăng cường năng lực và trang thiết bị, cơ sở vật chất cho cơ quan Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) các cấp ở địa phương để tăng hiệu quả trong phối hợp vận hành các công trình thủy điện; chỉ đạo các cơ quan PCTT&TKCN ở địa phương chủ động hơn nữa trong việc tham gia, phối hợp điều hành các hồ chứa thủy điện để đảm bảo an toàn đập, hồ chứa và hạ du trong mùa mưa bão.

Đối với UBND các tỉnh khu vực miền Trung: Cần chủ động phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo quán triệt và thực hiện mục tiêu, nội dung, định hướng phát triển, giải pháp quy hoạch và quản lý quy hoạch theo Quy hoạch thủy lợi khu vực miền Trung; có phương án chủ động phòng, chống lũ lụt phù hợp với điều kiện mưa lũ ngày càng khắc nghiệt do biến đổi khí hậu và suy giảm rừng đầu nguồn; phù hợp với năng lực tham gia giảm lũ của các công trình thuỷ lợi, thuỷ điện trên lưu vực; bố trí dân cư, hạ tầng kỹ thuật phù hợp; nghiên cứu thay đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với chế độ thuỷ văn khu vực.

Tiếp tục chỉ đạo rà soát, tổng hợp để kiến nghị điều chỉnh hoặc chủ động phê duyệt điều chỉnh những nội dung chưa hợp lý trong QTVH các hồ chứa để phù hợp với pháp luật hiện hành, điều kiện khí tượng, thủy văn, địa hình, hành lang thoát lũ, dân sinh, kinh tế…vùng hạ du đập.

Chỉ đạo, tuyên truyền, nâng cao năng lực ứng xử với lũ, lụt, sự phối hợp của nhân dân và các đơn vị chức năng ở hạ du; xây dựng bản đồ ngập lụt ở hạ du; chỉ đạo thực hiện các biện pháp phòng, chống lũ lụt trên cơ sở năng lực tham gia cắt giảm lũ của các công trình thủy lợi, thủy điện trên lưu vực, đặc điểm lũ của lưu vực, tình hình bố trí dân cư, hạ tầng kỹ thuật, sản xuất nông nghiệp…phía hạ du.

Tăng cường hơn nữa nhiệm vụ trọng tâm của các cơ quan nhà nước ở địa phương trong công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật về: đảm bảo an toàn đập, QTVH hồ chứa; tăng cường phối hợp với các Bộ, ngành để thực hiện tốt công tác quản lý vận hành và khai thác các công trình thủy điện. Kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm hoặc không thực hiện nghiêm túc các quy định hiện hành về vận hành theo quy định của pháp luật.

Châu Anh 

Bài liên quan

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Đảm bảo vận hành an toàn, hiệu quả hồ chứa thủy điện