"Đổi mới sáng tạo - Cơ hội và thách thức"

Tham dự chương trình có TS. Hà Minh Hiệp - Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ; Ông Trần Văn Nghĩa - Phó giám đốc Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Ông Vũ Trọng Trung - Giám đốc Khối Nghiên cứu & Phát triển - Công ty CP Tập đoàn Austdoor và các vị khách mời tham gia chương trình tọa đàm.

Đề cập đến những chủ trương, chính sách của Việt Nam để bắt kịp xu thế thời đại, TS. Hà Minh Hiệp cho biết, khoảng thời điểm 60 năm về trước, vòng đời của một tổ chức, doanh nghiệp vào khoảng hơn 60 năm nhưng cách đây 10 năm thì chỉ số vòng đời chỉ còn 12-13 năm và hiện nay, chỉ số vòng đời của một tổ chức, doanh nghiệp chỉ còn khoảng dưới 10 năm. Điều này đặt ra yêu cầu về đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, trong các tổ chức để tồn tại và phát triển bền vững. Có thể thấy, đổi mới sáng tạo không chỉ là nhu cầu mà còn là công cụ thực tiễn để doanh nghiệp phát triển.

Để đón nhận làn sóng đổi mới sáng tạo, đưa khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực thực sự cho tăng trường, thời gian qua, Tổng cục TCĐLCL đã trình Bộ trưởng KH&CN xem xét một số chủ trương, chính sách, đề án quan trọng như: Đầu tiên là sửa đổi hai luật: Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hoá theo hướng gia cố và bổ sung thêm các biện pháp quản lý trong bối cảnh chuyển đổi số, đặc biệt là bối cảnh chúng ta đang tăng cường công tác hậu kiểm, thực hiện các hiệp định FTA.

“Chúng tôi cũng báo cáo Bộ KH&CN để xây dựng chiến lược tiêu chuẩn hoá quốc gia, trong đó lấy công nghệ, thành tựu của Cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 làm nền tảng. Sắp tới chúng ta sẽ có tiêu chuẩn về AI, dữ liệu lớn, IoT để đảm bảo hài hoà với quốc tế và phù hợp năng lực của doanh nghiệp Việt Nam. Chúng tôi cũng trình Thủ tướng Chính phủ đề án phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia để kiện toàn năng lực theo hướng chuyển đổi số, có nghĩa là dữ liệu hoạt động này sẽ được chia sẻ, đồng bộ. Đây là đề án quan trọng để nâng cao năng lực, hạ tầng chất lượng quốc gia”, TS. Hà Minh Hiệp chia sẻ.

Đánh giá về thực trạng đổi mới sáng tạo trong nền kinh tế Việt Nam và hoạt động doanh nghiệp, ông Trần Văn Nghĩa cho rằng điều đó thể hiện khá rõ thông qua chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Theo ông Nghĩa, báo cáo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2022 do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố cho thấy Việt Nam xếp vị trí 48/132 quốc gia, nền kinh tế. Mặc dù giảm 4 bậc so với 2021 (xếp thứ 44), Việt Nam vẫn giữ vị trí thứ 3 khu vực Đông Nam Á, sau Singapore (thứ 7), Thái Lan (thứ 43). Báo cáo của WIPO năm 2022 cũng khẳng định chỉ số ĐMST của Việt Nam cao hơn so với phát triển kinh tế của đất nước và chỉ số sáng tạo GII của Việt Nam cao hơn rất nhiều so với các nước có mức thu nhập cùng với nước ta. Như vậy có thể thấy WIPO đánh giá rất cao đối với ĐMST của Việt Nam. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới về khoa học công nghệ đánh giá doanh nghiệp Việt Nam đang đổi mới sáng tạo nhiều hơn so với Malaysia, Indonesia, Thái Lan…, ít hơn so với Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines.

Dưới góc độ của một doanh nhân, ông Vũ Trọng Trung cho rằng công tác đổi mới sáng tạo là tất yếu của mọi doanh nghiệp, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh khác nhau để tồn tại và phát triển. Trong bối cảnh thị trường kinh doanh thuận lợi, nghiên cứu sáng tạo luôn là động lực tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

“Với Austdoor chúng tôi, việc nghiên cứu phát triển sản phẩm, ứng dụng công nghệ vào sản phẩm như cửa cuốn, nhôm công nghiệp, vật liệu nhẹ và đầu tư mới vào lĩnh vực nội thất cũng tạo ra cho Austdoor cơ hội bứt phá, lợi thế khác biệt trên thị trường, từ đó thu hút sự ủng hộ và tin tưởng của đối tác, khách hàng. Chúng tôi nhận thức rất rõ tầm quan trọng của việc phải đổi mới sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, nhất là công nghệ 4.0, chuyển đổi số vào sản xuất cung ứng và kinh doanh. Đây là hoạt động lớn mà Tập đoàn Austdoor theo đuổi, đầu tư gần 5 năm qua cũng như trong thời gian tới để chuyển dịch tổ chức theo xu thế phát triển chung”, ông Trung chia sẻ.

Sau khi đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao trình độ công nghệ, nhanh chóng đưa công nghệ vào phục vụ phát triển kinh tế xã hội, ông Trần Văn Nghĩa cho rằng Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo là đơn vị có chức năng nghiên cứu chính sách, nghiên cứu chiến lược và đào tạo, bồi dưỡng sẽ có các hoạt động để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo như: Đẩy mạnh nghiên cứu các cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển, áp dụng, lan tỏa nhanh các công nghệ hiện có vào nền kinh tế; Nâng cao năng lực ứng dụng, hấp thụ và làm chủ công nghệ của doanh nghiệp; Tăng cường năng lực quản lý, quản trị công nghệ và đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp; Xây dựng các chỉ tiêu, chỉ số đo lường, đánh giá phát triển kinh tế xã hội dựa trên KH,CN&ĐMST của các ngành, địa phương; triển khai bộ chỉ số đổi mới sáng tạo của địa phương PII để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của địa phương dựa trên đổi mới sáng tạo…

TS. Hà Minh Hiệp: Số liệu thống kê cho thấy chỉ 6% CEO hài lòng về kết quả đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. Do đó, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) - Ban kỹ thuật ISO/TC 279 đã xây dựng bộ tiêu chuẩn ISO 56000 về quản lý đổi mới sáng tạo. Bộ tiêu chuẩn này gồm gần 10 tiêu chuẩn chia thành 4 nhóm kỹ thuật để quản lý một cách bài bản về đổi mới sáng tạo.

Bộ tiêu chuẩn giúp các doanh nghiệp suy nghĩ nghiêm túc và toàn diện hơn về hoạt động quản lý đổi mới, sáng tạo. Đặc biệt, khi doanh nghiệp chủ động quản lý các hoạt động đổi mới sáng tạo sẽ đảm bảo hơn về mối liên kết giữa hoạt động đổi mới sáng tạo và định hướng chiến lược của doanh nghiệp (bao gồm phân bổ nguồn lực, các chỉ số và theo dõi), tính linh hoạt, thích ứng của chiến lược và mục tiêu đổi mới sáng tạo gắn với các cơ hội, triển vọng đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp.

Đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm mới và ISO 56000 là công cụ, giải pháp quản lý quá trình đổi mới sáng tạo có hiệu quả. ISO 56000 là giải pháp mới khác nhiều so với các giải pháp chúng ta đang cải tiến hiện nay. Bộ tiêu chuẩn này xác định rõ sản phẩm đổi mới sáng tạo là gì, phân biệt sản phẩm đổi mới sáng tạo với sản phẩm sáng chế hay những sản phẩm từ nghiên cứu phát triển (R&D).

Không phải doanh nghiệp nào cũng có thể triển khai thực hiện theo ISO 56000. Vấn đề quan trọng đầu tiên phải kể đến là con người, xây dựng văn hoá cải tiến trong doanh nghiệp, văn hoá tối ưu hoá nguồn lực, hệ thống, giải pháp... Tiếp đó là việc thực hiện chuyển đổi số trong doanh nghiệp, giúp chúng ta tối ưu quá trình.

Các tiêu chuẩn hệ thống quản lý khác chỉ dừng ở mức cam kết nhưng riêng ISO 56000 có 3 mức cao hơn cam kết, đó là phải đưa đổi mới sáng tạo vào tầm nhìn, chủ trương, chính sách.