Đồng Tháp đứng trước "bài toán" thiếu hụt cát xây dựng

Theo đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Tháp cho biết, những năm gần đây, mùa lũ hàng năm rất nhỏ so với trước đây nên lượng phù sa (trầm tích cát sông) cùng với sự biến đổi khí hậu trên toàn cầu làm cho lượng nước từ thượng nguồn về sông Tiền, sông Hậu ngày càng giảm; đồng thời lượng phù sa bồi đắp hàng năm cũng giảm.

Đến nay, trữ lượng cát còn lại tại các khu mỏ được cấp giấy phép khai thác rất ít. Thực tế, một số giấy phép (mỏ cát) đã hết trữ lượng, đạt cao trình cho phép theo quy hoạch đã phải dừng khai thác. Thực trạng vật liệu cát còn lại trên địa bàn tỉnh theo phương án bảo vệ, khai thác và sử dụng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là 57,8 triệu m3. Như vậy, nguồn cát không thể đáp ứng đủ nhu cầu hiện nay.

Theo đó, vừa qua, một số địa phương và Bộ Giao thông Vận tải đã đề nghị UBND tỉnh Đồng Tháp cung ứng cát cho các công trình bên ngoài tỉnh. Tuy nhiên, thực tế hiện cung và cầu đã mất cân đối rất lớn.

Công trình có sử dụng cát ngày càng lớn trong khi nguồn tài nguyên cát ngày càng cạn kiệt, không thể đáp ứng nhu cầu. Do đó, việc tỉnh cân đối để có thể cung ứng cát cho các công trình bên ngoài địa phương gặp khó khăn.

Để có thêm nguồn cát san lấp trên địa bàn tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương tổ chức khảo sát các bãi bồi, cồn nổi trên toàn tuyến sông Hậu, sông Tiền để đưa vào nạo vét sớm, phục vụ chỉnh, trị dòng chảy, giảm sạt lở bờ sông, đồng thời tận dụng sản phẩm nguồn cát cho san lấp, kịp thời phục vụ các công trình giai đoạn 2022-2025.

Riêng các cồn Linh (huyện Cao Lãnh) và cồn Đông Giang (huyện Châu Thành) dự báo có trữ lượng khoảng 4 triệu m3 cát. Tỉnh kiến nghị giao Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Xây dựng đẩy nhanh nghiên cứu vật liệu khác thay thế cát nước ngọt (cát đồi, các nhiễm mặn, xỉ than...) để sử dụng làm vật liệu xây dựng, san lấp; rà soát các quy chuẩn về vật liệu san lấp theo hướng dễ huy động các nguồn san lắp phục vụ các công trình, nhất là công trình quốc gia, nhằm giảm áp lực cho các địa phương phải cung cấp cát nước ngọt.
Trước tình hình thiếu hụt cát sông hiện nay, Đồng Tháp kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long rà soát, huy động nguồn vật liệu san lấp để cung cấp đáp ứng nhu cầu chung trong khu vực hoặc cục bộ trong thời gian ngắn hỗ trợ nguồn vật liệu cát san lấp cho các dự án đường cao tốc của Trung ương để đủ đáp ứng cung cấp cho các công trình ngoài địa bàn tỉnh.