Giải pháp nào vá "lỗ hổng" an toàn hàng không?

Ngày 17/5 tại Báo Đại Đoàn Kết (Hà Nội) đã tổ chức tọa đàm “Lỗ hổng an toàn hàng không: Xử lý thế nào?”. Tọa đàm là cách làm báo hiện đại và khách quan để đại diện Cục An ninh Hàng không, các luật sư, chuyên gia hàng không và các những hành khách, bạn đọc soi chiếu vấn đề. Nhân đây, cũng nhằm tìm kiếm các giải pháp góp phần ‘vá lỗ hổng an toàn hàng không’ và tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách bay an toàn.

Ông Tô Tử Hùng - Trưởng phòng An ninh hàng không (Cục Hàng không Việt Nam) - cho biết, công tác đảm bảo an toàn hàng không dân dụng là vấn đề không chỉ với phạm vi trong nội bộ đất nước mà mang tính toàn cầu.

Trong đó, vấn đề giấy tờ nhân thân rất quan trọng khi sử dụng dịch vụ hàng không, mang tính bắt buộc về mặt pháp luật. Người dân phải tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật trước khi bay.

"Việt Nam cũng có những quy định rất rõ ràng về việc mang giấy tờ tùy thân khi lên tàu bay, trong đó có khoảng 14 loại giấy tờ chứng minh nhân thân khi bay trong nước. Khi đi quốc tế, bắt buộc phải có giấy tờ nhận dạng ảnh,…

Các loại giấy tờ này giúp các nhân viên hàng không đánh giá về mặt tiêu chí của những hành khách đi tàu bay có đúng người đó hay không. Việc xác thực nhân thân rất quan trọng", ông Tô Tử Hùng nói.

Theo ông Hùng, giấy tờ tùy thân còn liên quan đến việc bồi thường nếu tàu bay có sự cố. Bên cạnh đó, giấy tờ tùy thân còn liên quan đến việc đảm bảo an toàn bay.

Khi xử lý các tình huống xảy ra như hành khách không có đủ các giấy tờ yêu cầu, có rất nhiều cách ở sân bay cũng như hãng hàng không để xác minh. Có rất nhiều cơ quan cũng có thể tham gia xác minh.

Ông Hùng khẳng định, Cục Hàng không Việt Nam không dung túng cho đường dây hay bất cứ cá nhân nào nếu có hành vi ‘hỗ trợ bay không giấy tờ tùy thân", tức là dịch vụ khách hàng mất chi phí để có thể lên tàu bay mà không cần giấy tờ tùy thân như báo chí phản ánh.

"Trong nội địa, để tạo điều kiện cho hành khách, chúng tôi có rất nhiều loại giấy tờ để chứng minh nhân thân hành khách. Tuy nhiên, sự thiếu hiểu biết là mảnh đất sinh sôi cho các trường hợp bị lợi dụng, trục lợi. Chúng tôi cũng có đường dây nóng để bất cứ hành khách và người dân nào đều có thể phản ánh trên website của Cục Hàng không Việt Nam", ông Hùng nói.

Tại tọa đàm, luật sư Nguyễn Văn Chiến - Nguyên Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XIV - cho biết, Hàng không Việt Nam là thành viên của ICAO, trong đó phải tuân thủ các quy định khắt khe về an ninh an toàn hàng không chung được quốc tế thừa nhận.

"Tuy đã có những quy định nhưng vẫn có trường hợp vi phạm quy định. Như vậy báo chí, người dân, nhà quản lý thấy được rất rõ ràng có nổi lên dịch vụ không cần giấy tờ chỉ cần tiền là lên máy bay. Đây là vấn đề chúng ta phải ngăn chặn", luật sư Chiến nhấn mạnh.

Luật sư Chiến mong muốn người dân biết rõ hơn các quy định lên máy bay. Trường hợp dùng tiền lên máy bay mà không xác định danh tính, phải rà soát xem hành lang pháp lý đã đầy đủ nhưng có thiếu chế tài xử lý hay không, hay chế tài hiện hành còn quá nhẹ?.

"Mình tiếp xúc những người không rõ danh tính thì có nguy cơ tiếp xúc với tội phạm trốn truy nã. Vậy chúng ta ở đây cần có giải pháp liên quan tới câu chuyện này", luật sư Nguyễn Văn Chiến bày tỏ quan điểm.

Phát biểu kết thúc toạ đàm, ông Lê Anh Đạt - Quyền Tổng Biên tập báo Đại Đoàn Kết - chia sẻ, một số hành khách khi sử dụng “dịch vụ bay không giấy tờ tùy thân”, cứ nghĩ đó là dịch vụ cho phép vì những người thực hiện đều liên quan các hãng, nhân viên sân bay… Họ không phân biệt được đây là dịch vụ trôi nổi, bất hợp pháp.

Ông Đạt cho rằng, còn sử dụng giấy tờ tùy thân, trải qua các khâu thẩm duyệt để được bay thì còn có tiêu cực. Bởi vậy, cần áp dụng công nghệ, sinh trắc học, dữ liệu điện tử… để giảm các thủ tục có sự tham gia, can thiệp của con người. Một giải pháp công nghệ có thể giải quyết căn bản những băn khoăn, lo lắng của chúng ta, và lỗ hổng sẽ được bít lại đáng kể.

Ngoài ra, phải xem xét lại đội hình, đội ngũ, công tác đào tạo, huấn luyện, bồi dưỡng cán bộ, cũng như kỷ luật trong thực hiện quy trình công việc. Dùng cả xử lý mạnh về pháp luật, cũng như siết chặt các quy trình, quy định và đạo đức trong công việc.

Bên cạnh đó, cần phải tuyên truyền để người dân hiểu, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật để tránh việc tiền mất, nhưng lại vi phạm pháp luật (kể cả vô tình).