Ngày Quốc tế người cao tuổi 1/10: Lịch sử ra đời và ý nghĩa

Ngày Quốc tế người cao tuổi là gì?

Ngày quốc tế người cao tuổi được viết tắt là IDOP (International Day of Older Persons). Được kỷ niệm vào ngày 1/10 dương lịch hằng năm ở mọi quốc gia trên thế giới.

Đây là ngày do Liên Hiệp Quốc đặt ra để tôn vinh, động viên, tuyên truyền khuyến khích bảo vệ, chăm sóc, yêu thương những người cao tuổi ở mọi quốc gia.

Lịch sử ra đời của ngày Quốc tế người cao tuổi 1/10

Năm 1982, lần đầu tiên Liên Hợp Quốc đã tiến hành Đại hội thế giới về Tuổi già tại Áo, hơn 3.000 đại biểu của hầu hết các nước trên thế giới tham dự. Đại biểu của Việt Nam là giáo sư Phạm Khuê, Viện trưởng Viện Lão khoa Việt Nam.

Hội nghị đã thông qua chương trình hoạt động quốc tế về tuổi già; khuyến nghị Chính phủ và Nhân dân các nước quan tâm giải quyết từng bước những vấn đề về người cao tuổi, căn cứ vào hoàn cảnh cụ thể của nước mình, tập trung vào 6 lĩnh vực: Sức khỏe và ăn uống, Nhà ở và môi trường, Gia đình, Dịch vụ và bảo trợ xã hội, Việc làm, Nâng cao sự hiểu biết của người cao tuổi về cuộc sống.

Ngày 14/12/1990, Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc đã bỏ phiếu tán thành việc lấy ngày 1 tháng 10 hàng năm làm Ngày Quốc tế Người cao tuổi, Ngày Quốc tế Người cao tuổi đầu tiên được tiến hành vào ngày 1/10/1991.

Ý nghĩa của ngày Quốc tế người cao tuổi

Ngày Quốc tế người cao tuổi 1/10 là dịp để toàn xã hội và gia đình ghi nhận, trân trọng sự đóng góp của Người cao tuổi vào quá trình xây dựng, phát triển đời sống, có ứng xử quan tâm chăm sóc, bảo vệ người cao tuổi phù hợp truyền thống đạo lý dân tộc và thời đại.

Vào ngày này, Hội người cao tuổi sẽ tổ chức lễ kỷ niệm, tuyên dương khen thưởng những cụ ông, cụ bà có đóng góp to lớn cho phong trào của hội. Đồng thời thăm hỏi tặng quà những cụ đau ốm, có hoàn cảnh khó khăn, không nơi nương tựa, giúp các cụ sống vui, sống khoẻ và sống có ích làm gương cho con cháu noi theo.

Ngày Quốc tế người cao tuổi Việt Nam

Thấy được tầm quan trọng của người cao tuổi, Viện Lão khoa Việt Nam, cùng sự chỉ đạo của Ban Dân vận Trung Ương, Ban Vận động thành lập Hội Người cao tuổi (NCT) Việt Nam được hình thành gồm 15 vị: Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Chủ tịch danh dự UBTW MTTQ Việt Nam làm Trưởng ban. Đầu tháng 3/1994, Ban Vận động trình Chính phủ Hồ sơ xin thành lập Hội NCT Việt Nam.

Ngày 24/9/1994, Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh ký Quyết định thành lập Hội NCT Việt Nam. Sau đó, Ban Vận động đã triệu tập đại biểu NCT cả nước tiến hành Đại hội thành lập Hội NCT Việt Nam vào các ngày 9-10/5/1995.

Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách, văn bản đối với người cao tuổi để bảo đảm đời sống vật chất cũng như tinh thần của người cao tuổi, cụ thể: Chỉ thị số 59-CT/TW ngày 27/9/1995 về chăm sóc người cao tuổi của Ban Bí thư Trung ương Đảng; Chỉ thị số 117/TTg ngày 27/02/1996 của Thủ tướng Chính phủ về chăm sóc người cao tuổi và hỗ trợ hoạt động cho Hội người cao tuổi Việt Nam; Pháp lệnh người cao tuổi số 23/2000/PL-UBTVQH10 ngày 28/4/2020 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành; Quyết định số 141/2004/QĐ-TTG ngày 05/8/2004 của Thủ tướng chính phủ về việc thành lập Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam. Luật người cao tuổi được Quốc hội thông qua ngày 23/11/2009; Bộ luật Lao động ban hành ngày 18/6/2012 có 1 mục quy định riêng đối với lao động là người cao tuổi; Nghị định số 13/2010/NĐ-CP ngày 27/2/2010 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 67/2007/NĐ-CP ngày 13/4/2007 của Chính phủ về chính sách trợ giúp các đối tượng bảo trợ xã hội; Nghị định số 06/2011/NĐ-CP ngày 14/1/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật người cao tuổi; Quyết định số 1781/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, giai đoạn 2012-2020.

Ngày 25/4/2015, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 544/QĐ-TTg lấy tháng 10 hằng năm là “Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam”. Chính phủ thành lập Ủy ban Quốc gia vì người cao tuổi Việt Nam; Hội người cao tuổi Việt Nam thành lập Ban Chỉ đạo Tháng hành động để tham mưu, phối hợp và triển khai các nội dung hoạt động liên quan đến người cao tuổi. Hằng năm, Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam đều phát động “Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam” với chủ đề “Chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi” nhằm tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành, đoàn thể, gia đình, xã hội và người cao tuổi về mục đích ý nghĩa của Tháng hành động; đẩy mạnh công tác chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi.

Tại Hiến pháp năm 2013, lần đầu tiên thuật ngữ “Người cao tuổi” được nhắc đến tại khoản 2 điều 59 và khoản 3 điều 3 khi đề cập một cách đầy đủ và khẳng định mục tiêu phát triển hệ thống an sinh xã hội, bảo đảm bình đẳng, công bằng cho mọi thành viên trong xã hội. Từ cơ sở pháp lý cao nhất này, chính sách đối với người cao tuổi đã được đề cập và cụ thể hóa trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, tạo ra một khuôn khổ chính sách khá toàn diện đối với người cao tuổi ở Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030. Các nội dung của chính sách người cao tuổi, nhằm hướng đến mục tiêu chăm sóc người cao tuổi về thể chất và tinh thần, nâng cao chất lượng đời sống của người cao tuổi; nâng cao chất lượng mạng lưới y tế chăm sóc sức khỏe, phòng bệnh, khám, chữa bệnh và quản lý các bệnh mạn tính cho người cao tuổi; xây dựng môi trường thuận lợi để người cao tuổi tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, vui chơi, giải trí. Đồng thời, phát huy vai trò, kinh nghiệm, tạo điều kiện để người cao tuổi tham gia có hiệu quả vào các hoạt động văn hóa, xã hội, giáo dục, kinh tế, chính trị phù hợp với nguyện vọng, nhu cầu, khả năng; thực hiện đầy đủ các quyền lợi và nghĩa vụ của người cao tuổi.