Nghệ An: Đền ông Hoàng Mười – Điểm văn hóa du lịch tâm linh với môi trường xanh, sạch, đẹp

Nằm ở làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An; Ngôi Đền tọa lạc trên vùng đất thiêng sơn thủy hữu tình, rợp bóng cây xanh trên khu đất có địa thế giống mỏ con chim Hạc khổng lồ được tạo bởi dòng chảy của sông Mộc, sông Vĩnh tạo thành; đầu Hạc đội Lam giang, mỏ Hạc chầu về Đồng Trụ Sơn… vì thế Đền còn có tên là “Mỏ Hạc linh Từ”.

Tương truyền ngôi đền được xây dựng từ thời Hậu Lê (1634), thờ các vị phúc thần trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của Việt Nam. Trong đó, nhân vật được thờ chính là ông Hoàng Mười. Ngoài thờ chính ông Hoàng Mười, trong Đền còn thờ các vị phúc thần: Lê Khôi, Quận công Trịnh Trung, Song Đồng Ngọc Nữ và hệ thống đạo Mẫu tứ phủ, mà người đứng đầu là Thánh Mẫu Liễu Hạnh.

Theo truyền thuyết dân gian, ông Hoàng Mười (còn gọi là ông Mười Nghệ An), là con của Vua cha Bát Hải Động Đình, vốn là thiên quan trên Đế Đình, thần tiên trong chốn Đào Nguyên. Theo lệnh Thiên đình, ngài giáng trần để giúp dân, giúp nước. Ông Hoàng Mười, được dân gian suy tôn là “Đức Thánh Minh”, văn võ song toàn, hào hoa phong nhã, hay ban tài phát lộc cho dân lành. Các triều đại phong kiến đều sắc phong cho ông Hoàng Mười là Thượng đẳng phúc thần.

Hiện nay, có nhiều dị bản khác nhau về thân thế của Ngài. Trong đó, dị bản được nhiều người cho là hợp lý nhất là ông Hoàng Mười Nghệ An chính là Tướng quân Nguyễn Xí - một vị tướng giỏi thời vua Lê Thái Tổ (thế kỷ XV), có công lớn trong đánh giặc giữ nước…

Cũng có giai thoại kể rằng, ông Hoàng Mười chính là Lê Khôi, khai quốc công thần nhà Lê Sơ và là cháu của vua Lê Lợi. Để tưởng nhớ công lao của ông trong cuộc chiến chống quân Minh xâm lược nên người dân đã lập đền thờ phụng.

Đền ông Hoàng Mười Nghệ An mang dáng dấp kiến trúc thời Nguyễn, được chạm trổ công phu, các chi tiết long, lân, quy, phụng được chạm khắc sinh động, phản ánh được tư duy sáng tạo, sự tài hoa của nghệ nhân xứ Nghệ qua nhiều lần tu bổ , tôn tạo.

Đây là một trung tâm văn hóa tâm linh có quy mô bề thế, với nhiều công trình kiến trúc có giá trị, đúng với quy mô truyền thống; gồm có tam quan, tắc môn, đài trung thiên, lầu cô, lầu cậu, tòa lầu cậu, tòa hạ điện, trung điện, thượng điện, khu vực miếu mộ...

Hiện nay, trong đền còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật quý, như 21 đạo sắc, bản thần tích chữ Hán và hệ thống tượng pháp có giá trị lịch sử và thẩm mỹ cao.

Lễ hội Đền Hoàng Mười có hai kỳ lễ hội lớn là Lễ hội khai điểm vào rằm tháng 3 Âm lịch và Lễ hội giỗ ông Hoàng Mười từ ngày 8 -10/10 âm lịch (ngày giỗ là 10/10 âm lịch).

Qua bao nắng gió dầm mưa, trơ gan cùng tuế nguyệt, biến cố của thời gian và những thăng trầm của lịch sử, đền ông Hoàng Mười nhiều lần bị hư hỏng. Đến năm 1995, đền được xây dựng lại, trở thành trung tâm văn hóa tín ngưỡng, tâm linh nổi tiếng của tỉnh Nghệ An, thu hút đông đảo khách thập phương.

Đền ông Hoàng Mười được Uỷ ban Nhân dân tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh vào năm 2002; Được công nhận điểm du lịch văn hóa tâm linh năm 2018. Năm 2019, Lễ hội Đền ông Hoàng Mười đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Những ngày đầu xuân Quý Mão đông đảo người dân từ khắp mọi miền đất nước nô nức đi lễ Đền ông Hoàng Mười tại Nghệ An. Theo thống kê sơ bộ, tính từ đêm 30 giao thừa Tết Quý Mão đến thời điểm hiện tại, đã có khoảng 120 ngàn đến 130 ngàn người về dự lễ với bao ước vọng chờ mong .

Điều đáng ghi nhận trong những ngày xuân là mặc dù khách về dự lễ đông, nhưng công tác giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ môi trường nơi đây luôn được Ban quản lý Đền và chính quyền địa phương quan tâm thực hiện tốt.

Bà Hoàng Thị Hoài Thanh, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Hưng Nguyên cho biết: Công tác bảo vệ môi trường đặc biệt là rác thải sinh hoạt được thu gom sạch sẽ đến hai địa điểm tập kết trên địa bàn. Trong khu vực 1, rác được hợp đồng theo đề án của xã và thu gom theo lịch. Các ngày lễ hội rác thải nhiều thì đơn vị liên hệ Công ty môi trường huyện Hưng Nguyên để xử lý. Công trình vệ sinh vừa được nâng cấp trong năm nay luôn sạch sẽ và đáp ứng nhu cầu mọi người. Công tác an ninh trật tự an toàn xã hội, phân tuyến, phân luồng được đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho khách thăm thú, thắp hương, dự lễ tại Đền.

Một số hình ảnh du khách dự lễ thắp hương Đền ông Hoàng mười đầu năm 2023