Nhiều bệnh lý ở mắt có xu hướng gia tăng

Hiện nay, theo các báo cáo về phòng chống mù lòa, tình hình mù lòa tại Việt Nam qua 10 năm đã có nhiều thay đổi, sẹo giác mạc do mắt hột có xu hướng giảm trong khi đục thể thủy tinh, tật khúc xạ, bệnh võng mạc do đái tháo đường lại có xu hướng tăng.

Kết quả cuộc điều tra mới nhất RAAB tại 14 tỉnh/ thành năm 2015, tỷ lệ mù loà ở người từ 50 tuổi trở lên của nước ta là 1.8% giảm đáng kể so với năm 2007-2008 (3.1%) và với năm 2000-2002 (4.1%). Số lượng người mù ước tính ở Việt Nam cũng giảm từ 443.700 trong năm 2000 xuống 370.640 trong năm 2007 và xuống 269.380 trong năm 2018.

Đáng báo động, hiện có khoảng hơn 14 triệu người Việt Nam mắc tật khúc xạ. Theo đó, tỷ lệ tật khúc xạ hiện nay chiếm khoảng từ 15% đến 40%, tương ứng khoảng từ 14 triệu đến 36 triệu người mắc tật khúc xạ. Trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 15 tuổi có tỷ lệ mắc tật khúc xạ từ 25% đến 40% ở khu vực thành thị, và từ 10% đến 15% tại khu vực nông thôn. Điều này có nghĩa có khoảng 3 triệu trẻ em đang có tật khúc xạ cần được chỉnh kính và con số này sẽ ngày một tăng cao.

Dị ứng mắt

Dị ứng là bệnh phổ biến thường gặp nhất ở mắt. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến dị ứng mắt như tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, chất độc, không khí, bụi, phấn hoa, thực phẩm… Khi dị ứng mắt sẽ trở nên đỏ, ngứa và gây khó chịụ.

Tật khúc xạ

Tật khúc xạ là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề về thị giác, điển hình là các triệu chứng cận thị, viễn thị, loạn thị, lão thị.

Viêm kết mạc (đau mắt đỏ)

Tuy là một bệnh lành tính nhưng đau mắt đỏ lại có khả năng lây nhiễm cao từ người này sang người khác qua đường hô hấp, dịch tiết hay dùng chung đồ vật… và dễ bùng phát thành dịch nếu không có biện pháp hạn chế lây lan.

Đau mắt đỏ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm trùng, vi khuẩn, virus xâm nhập qua tay bẩn hoặc thậm chí là do dị ứng.

Bệnh gây đau, sưng, ngứa, đỏ, chảy nước mắt, mắt nhiều gỉ, có thể giảm thị lực… Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh, từ trẻ em, người lớn tới người già và có thể bị tái đi tái lại nhiều lần do cơ thể không sản sinh ra miễn dịch trọn đời với bệnh viêm kết mạc.

Viêm bờ mi mắt

Là một bệnh lý mạn tính rất phổ biến hay gặp ở người trung niên và cao tuổi. Bệnh dù ít nguy hiểm nhưng lại gây rất nhiều khó chịu cho bệnh nhân như ngứa, cộm xốn, cảm giác bỏng rát, khô mắt,…

Nguyên nhân gây viêm bờ mi mắt có thể do: Rối loạn chức năng tuyến Meibomian, khô mắt, nhiễm nấm/ ký sinh trùng/ vi khuẩn trên mí mắt.

Chắp, lẹo mắt

Chắp, lẹo mắt là bệnh lý khá phổ biến do tụ cầu khuẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tuyến chân lông mi gây viêm nhiễm cấp tính. Những người bị chắp, lẹo mắt, mi mắt thường sưng nhẹ, ngứa và hơi đỏ. Sau khoảng 3 đến 4 ngày chỗ đau nổi lên một khối to cỡ hạt gạo. Nếu để mụn lẹo mưng mủ và vỡ, lâu ngày sẽ gây ứ phù màng tiếp hợp.

Viêm loét giác mạc

Giác mạc là lớp mô trong suốt ngoài cùng, cho phép ánh sáng đi qua của mắt nên phải tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn và bụi bẩn từ môi trường bên ngoài. Thông thường, nước mắt sẽ giúp làm sạch giác mạc nhưng nếu mức độ gây khuẩn vượt quá khả năng làm sạch của nước mắt hoặc những vết thương cực nhỏ gây ra bởi kính áp tròng, dụi mắt cũng có thể sẽ gây viêm loét giác mạc. Đặc biệt, việc thiếu vitamin A trong các khẩu phần dinh dưỡng hàng ngày là nguyên nhân chính gây loét giác mạc

Viêm loét giác mạc nếu không được điều trị kịp thời có thể gây mù vĩnh viễn.

Đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể hay còn gọi là đục nhân mắt, bệnh cườm khô, hay cườm đá: là hiện tượng thủy thủy tinh thể trong mắt bị mờ đục không còn trong suốt gây giảm thị lực, nhìn mờ thậm chí có thể dẫn tới mù lòa.

Có nhiều nguyên nhân gây đục thủy tinh thể bao gồm: mắc các bệnh khác tại mắt tái đi tái lại nhiều lần (viêm màng bồ đào…), chấn thương mắt, tiếp xúc với tia tử ngoại, yếu tố di truyền… tuy nhiên nguyên nhân chủ yếu được phát hiện nhiều nhất là do lão hóa.

Đục thủy tinh thể thường hình thành ở cả hai mắt nhưng bệnh không bao giờ xảy ra cùng một lúc ở cả hai mắt, bệnh có thể dễ dàng được loại bỏ bằng phương pháp phẫu thuật mổ đục thủy tinh thể.

Tăng nhãn áp

Chứng tăng nhãn áp là nguyên nhân thứ 2 gây hiện tượng mù vĩnh viễn trên thế giới. Bệnh thường gặp ở những người trên 40 tuổi và những người có tiền sử gia đình bị bệnh tăng nhãn áp có nguy cơ cao mắc bệnh hơn những người khác.

Nguyên nhân chính của chứng tăng nhãn áp là sự gia tăng áp lực của chất lỏng trong mắt khiến dây thần kinh thị giác bị hỏng làm ảnh hưởng tới thị lực của mắt.

Bệnh tăng nhãn áp có thể xảy ra đột ngột mà không có triệu chứng,vì vậy hãy thường xuyên đi khám mắt định kỳ để phòng tránh, phát hiện bệnh.

Viêm màng bồ đào

Viêm màng bồ đào gây viêm bên trong mắt khiến mắt trở nên sưng đỏ. Bệnh có thể lây lan, phá hủy mắt rất nhanh và thậm chí gây mù nếu không được điều trị sớm và điều trị kịp thời.

Những người có hệ miễn dịch bị suy yếu như AIDS, viêm khớp dạng thấp, viêm loét dạ dày dễ bị viêm màng bồ đào.

Triệu chứng của bệnh: mắt hơi đỏ, nhìn ánh nắng bị chói, đau hoặc viêm sâu bên trong. Những triệu chứng trên có thể lặp đi lặp lại, không rõ ràng, vì thế nếu thấy mắt có dấu hiệu bất thường thì hãy ngay lập tức đi khám tại các bệnh viện mắt hoặc bệnh viện đa khoa có chuyên khoa mắt gần nhất.

Nhiệm vụ và giải pháp chính của Chiến lược Quốc gia phòng chống mù lòa hướng tới năm 2030 là: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của chính quyền các cấp, các ngành các tổ chức và người dân về công tác phòng chống mù lòa và ảnh hưởng mù lòa đối với sức khỏe, đối với khả năng lao động và sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Xây dựng và hoàn thiện chính sách phòng chống mù lòa. Kiểm soát các nguyên nhân chính gây mù lòa (Bao gồm: Kiểm soát bệnh đục thuỷ tinh thể gây mù; Thanh toán quặm do bệnh mắt hột gây mù; Triển khai chương trình chăm sóc tật khúc xạ; Các hoạt động phòng chống glôcôm ở cộng đồng; Thí điểm khám sàng lọc, quản lý điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường gây mù tại 1 số trung tâm chuyên sâu; Đẩy mạnh công tác chăm sóc mắt cho trẻ em).

Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh và tăng cường công tác giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh, tăng cường đào tạo chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn cho tuyến dưới, cập nhật kiến thức về chăm sóc mắt ban đầu cho y tế cơ sở, tăng cường phát triển nguồn nhân lực chuyên khoa mắt các trình độ, đặc biệt chú ý chuyên ngành mắt trẻ em; Củng cố và kiện toàn mạng lưới cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt, bảo đảm sự tiếp cận bình đẳng giữa các đối tượng (trẻ em, người già, người khuyết tật, người cao tuổi); Tăng cường hợp tác Quốc tế…

Đã gần đến thời điểm kết thúc của chương trình Tầm nhìn 2020 toàn ngành Mắt đang cố gắng đoàn kết phấn đấu để đẩy mạnh công tác phòng chống mù lòa cho nhân dân, nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.

Minh Châu