Phản ứng nhanh với trẻ bị tay chân miệng

(Moitruong.net.vn) – Bệnh tay chân miệng là mối hiểm họa đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh rất dễ lây lan và có thể dẫn đến tử vong ở trẻ nhỏ nếu không có cách phòng tránh và chữa trị kịp thời.

Bệnh tay chân miệng không phải là bệnh mới xuất hiện, trong tài liệu y khoa đã nói đến từ lâu. Tuy nhiên, đa số bác sĩ và người dân đều không biết đến bệnh này, do trước đây bệnh chủ yếu là tác nhân Coxsakie rất lành tính. Gần đây trên thế giới đã phát hiện thêm một tác nhân mới rất nguy hiểm cũng gây ra bệnh này đó là Enterovirus 71. Tác nhân này nguy hiểm vì nó có thể gây biến chứng não và tim gây tử vong cao và rất nhanh.

Bệnh này thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và rất dễ lây, thường lây nhanh qua đường tiêu hoá và qua quá trình tiếp xúc trực tiếp với trẻ bị tay chân miệng như sống cùng nhà hay sinh hoạt cùng nhau.
Bệnh xảy ra theo 2 mùa trong năm, từ tháng 2 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm.

Biển hiện nhận biết

Biểu hiện của bệnh tay chân miệng cũng rất dễ nhận biết nếu được chú ý, đó là các bóng nước. Bóng nước có kích thước từ 2-10 mm, màu xám, hình bầu dục, bóng nước xuất hiện ở vùng mông, gối, lòng bàn tay, lòng bàn chân và thường ấn không đau. Bóng nước còn xuất hiện trong miệng và khi vở ra gây những vết loét trong miệng gây đau và bỏ ăn, chảy nước miếng.

Khi nổi bóng nước, trẻ có thể sốt nhẹ, quấy khóc, bỏ ăn do đau miệng. Bóng nước sẽ tự xẹp đi sau tự khỏi từ 5 đến 7 ngày. Một số trẻ có kèm nôn ói, tiêu chảy ngay khi nổi bóng nước hay khi bóng nước đã xẹp.
Đa số các trường hợp bệnh sẽ tự khỏi, nhưng nếu bệnh do tác nhân Enterovirus 71, một số trẻ có thể gặp biến chứng tim mạch hô hấp, thần kinh rất nguy hiểm là viêm não, viêm cơ tim, viêm màng não. Điều nguy hiểm hơn là các biến chứng này rất khó phát hiện sớm nếu thầy thuốc không có kinh nghiệm và người nhà không chú ý.

Trẻ có biến chứng não thường không hôn mê sâu mà có những triệu chứng khó nhận thấy như: khó ngủ, quấy khóc liên tục, giật mình lúc thức hay lúc bắt đầu thiu thiu ngủ, trẻ có thể biểu hiện hoảng hốt nói lảm nhảm, chới với, run chi, co giật.

Triệu chứng khác có thể thấy khi có biến chứng như sốt rất cao, nôn ói nhiều, da nổi bông, mạch nhanh nhưng không sốt cao, yếu tay chân, méo miệng. Khi trẻ có biến chứng nếu không điều trị đúng và kịp thời, trẻ có thể tử vong trong vài giờ.

Cần làm gì khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng?

Bệnh tay chân miệng do nhiều loại vi rút đường ruột gây ra. Bệnh lây qua đường tiêu hóa. Nếu do Enterovirus 71 có thể gây biến chứng não, tim gây tử vong cao và rất nhanh. Đa số bệnh (trên 90%) sẽ tự khỏi có thể điều trị tại nhà, một số cần nhập viện thậm chí theo rất sát sao.

Cách chăm sóc trẻ tay chân miệng:

– Ăn thức ăn lỏng dễ tiêu, trẻ thường dễ ăn hơn nếu thức ăn không cay, không mặn, không nóng.

– Dùng thuốc giảm đau hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh sẽ tự khỏi sau 7-10 ngày.

Khi trẻ xuất hiện các biến chứng như: sốt hơn 2 ngày, sốt trên 39 độ C và khó hạ sốt, nôn ói nhiều nên đưa trẻ đến bệnh viện khám.

Trong trường hợp, trẻ giật mình, chới với (thường lúc bắt đầu thiu thiu ngủ), ngủ li bì, ngủ nhiều, run chi, đi đứng loạng choạng, yếu tay, yếu chân nên cho trẻ nhập viện ngay.

Một số biến chứng nặng có thể xảy ra như: thở mệt, khóc khan, da nỗi bông, lạnh tay chân, mạch nhanh, huyết áp cao cần nhập viện gấp và theo dõi sát trong nhiều ngày.

Trẻ bị tay chân miệng sẽ phát tán vi rút lây cho người xung quanh, nên:

– Cho trẻ nghỉ học ít nhất 10 ngày

– Các dụng cụ như sàn nhà, đồ chơi và các vật dụng sinh hoạt khác phải được vệ sinh bằng dung dịch sát trùng tại nơi trẻ học và ở nhà.

Hiện nay, tác nhân Enterovirus 71 chưa có thuốc chủng ngừa nên cách phòng tránh là bảo đảm vệ sinh trong ăn uống. Nên cho trẻ nghỉ học hay tránh tiếp xúc với trẻ bệnh khi ở chung nhà, vì bệnh rất dễ lây từ trẻ này sang trẻ khác khi tiếp xúc.

BS. Trương Hữu Khanh