Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa có lịch sử hơn 400 năm, là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đây là dịp để người dân tỏ lòng tưởng nhớ, tri ân công đức Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải (gọi tắt Đội Hoàng Sa) năm xưa đã vượt sóng ra Biển Đông cắm mốc, xác lập chủ quyền biển đảo đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Nghi lễ trong Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa tại đảo Lý Sơn
Vào thế kỷ XVII, triều Nguyễn tổ chức tuyển chọn trai tráng khỏe mạnh, bơi lội giỏi của đảo Lý Sơn để bổ sung vào Đội Hoàng Sa để ra quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa thu lượm sản vật, đo đạc hải trình, vẽ bản đồ, cắm mốc chủ quyền.
Sách Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn (năm 1776) có ghi chép rằng: Trước đây, họ Nguyễn đặt đội Hoàng Sa gồm 70 suất, lấy người xã An Vĩnh bổ sung vào, đi bằng những chiếc thuyền câu nhỏ ra biển… Ở Lý Sơn có câu “Hoàng Sa trời nước mênh mông/ Người đi thì có mà không thấy về/ Hoàng Sa mây nước bốn bề/ Tháng hai/ba khao lề thế lính Hoàng Sa”.
Đây là dịp quan trọng để tưởng nhớ Đội hùng binh Hoàng Sa xưa có công xác lập chủ quyền đảo Hoàng Sa, Trường Sa
Ông Lê Văn Ninh, Phó Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết: “Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa nhằm cầu bình an cho người lính Hoàng Sa ngày trước khi lên đường làm nhiệm vụ. Về sau, khi Đội Hoàng Sa không còn, nghi lễ được tổ chức nhằm tưởng nhớ và trở thành dấu ấn văn hóa tâm linh của người dân đảo Lý Sơn”.
Một mâm cúng được mang ra bày nghi lễ
Theo ông Ninh, chính quyền huyện đã chỉ đạo các phòng ban chuyên môn, Ban Khánh tiết đình làng An Hải và người dân trên đảo thường xuyên tổ chức lễ hội này vào tháng 3 hằng năm để phục vụ phát triển du lịch của địa phương và giáo dục con cháu về truyền thống yêu nước, với mong muốn lớp con cháu hôm nay và mai sau tiếp tục gìn giữ chủ quyền biển đảo dân tộc như ông cha đã từng làm từ hàng trăm năm trước.
Thuyền được thả ra biển khi tiếng ốc u vang lên
Nghi lễ được tổ chức gồm lễ cung nghinh, lễ yết, rước thần và linh vị binh phu Hoàng Sa, lễ tế cổ truyền, lễ thả hình nhân và lễ đua thuyền.
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa được Bộ VH-TT-DL công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia vào năm 2013 và được duy trì tổ chức hằng năm.
Như Đồng