Tăng cường năng lực quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam

Theo kết quả điều tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường năm 2019, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ khu vực đô thị khoảng hơn 37.000 tấn/ngày với tỷ lệ thu gom, xử lý khoảng 85%. Lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ gia đình nông thôn trong cả nước vào khoảng hơn 24.000 tấn/ngày. Việc thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại thành phố, đô thị bước đầu đã có kết quả tốt; tuy nhiên tại nông thôn chưa được coi trọng, tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt khu vực nông thôn mới đạt khoảng 40%-55%. Nhiều khu vực nông thôn vùng sâu, vùng xa, miền núi, việc thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt rất khó khăn, nhiều bãi rác tự phát hình thành chưa đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường. Phương pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt phổ biến là chôn lấp (71% lượng chất thải rắn sinh hoạt chôn lấp), trong đó có nhiều bãi không hợp vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường.

Lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ gia đình nông thôn trong cả nước vào khoảng hơn 24.000 tấn/ngày

Có thể thấy, trong thời gian qua, cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội, quá trình đô thị hóa và sự gia tăng dân số, tình hình phát sinh chất thải rắn sinh hoạt có xu hướng gia tăng qua các năm, đã và đang gây áp lực lớn đến môi trường nước ta. Trong khi đó, công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt chưa đáp ứng được yêu cầu hiện nay và thời gian tới.

Vì vậy, thực hiện phương án thống nhất quản lý Nhà nước về chất thải rắn theo Nghị quyết số 09/NĐ-CP, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất xây dựng Đề án tăng cường năng lực quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại Việt Nam trên cơ sở lồng ghép nội dung Đề án tăng cường năng lực quản lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị và nông thôn đã trình Chính phủ.

Tại cuộc họp, đại diện các đơn vị trực thuộc Bộ đã góp ý cho dự thảo đề án về một số vấn đề như: cần nêu rõ trách nhiệm của địa phương trong quản lý chất thải sinh hoạt; có cơ chế khuyến khích xã hội hóa trong hoạt động thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; công nghệ xử lý rác thải sinh hoạt hiệu quả;…

Theo ông Nguyễn Trung Thắng – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách TN&MT (Bộ TN&MT), đề án cũng cần đề cập đến việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Nhìn nhận thực tế, hiện nay, công tác thu gom rác tại Việt Nam tốn nhiều nhân lực mà không hiệu quả. “Công nghệ xử lý rác nào phù hợp? Cần có những khuyến nghị gì đối với địa phương? Gỡ cho được điểm nghẽn về tài chính xử lý rác. Đây là những vấn đề cần lưu ý trong việc đổi mới công tác quản lý rác thải sinh hoạt”, ông Thắng nhấn mạnh.

Định hướng về nội dung dự thảo Đề án, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng, Đề án phải xây dựng dựa trên tinh thần Nghị quyết số 09/NĐ-CP về thống nhất quản lý nhà nước về chất thải rắn và Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050. Đề án phải có những điểm đột phá, đổi mới mạnh mẽ trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt; đảm bảo được sự quản lý thống nhất, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.

“Đề án cần xây dựng theo hướng có hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích xã hội hóa để doanh nghiệp tư nhân tham gia vào lĩnh vực thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt; khuyến khích đầu tư các công nghệ tiên tiến, hiện đại, phù hợp như đốt rác phát điện, xử lý chất thải thành phân mùn hữu cơ…; giao trách nhiệm quản lý rác thải sinh hoạt cho địa phương. Cần có lộ trình và mục tiêu cụ thể để thực hiện trên cả nước và trước mắt tập trung vào 05 thành phố lớn.” – Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh.

Hà Anh (T/h)