Xung quanh vụ khai thác trộm hơn 1 triệu tấn apatit tại Lào Cai: Hàng trăm tỷ đồng được “hợp thức hóa” lòng vòng

Viện KSND tỉnh Lào Cai vừa ban hành cáo trạng bổ sung truy tố các bị can liên quan đến vụ khai thác trộm hơn 1 triệu tấn apatit tại Lào Cai. Trong nhóm bị can phạm tội về "Vi phạm quy định nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên" có Nguyễn Mạnh Thừa - Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương Mại Lilama, Nguyễn Quang Huy - cựu Tổng giám đốc, Phạm Cao Khiêm - cựu Phó tổng giám đốc, Nguyễn Ngọc Bích - cựu Chủ tịch HĐTV, Lương Văn Na - cựu Phó tổng giám đốc Công ty Apatit Việt Nam…

Theo cáo trạng, năm 2009, Công ty Lilama được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 (xã Đồng Tuyển, TP.Lào Cai), trên phần diện tích đất rộng 37.700 m2.

Trong quá trình san gạt phát hiện quặng apatit, các Sở, ngành của tỉnh vào cuộc khảo sát thực địa qua đó, xác định một phần diện tích của dự án nằm chồng lên trên 22.000 m2 của Khai trường số 18 thuộc quy hoạch quặng apatit, đã được bộ Công Thương phê duyệt.

Do vậy, UBND tỉnh Lào Cai quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đối với Công ty Lilama, giao diện tích đất 37.700 m2 cho Công ty Apatit Việt Nam.

Tuy nhiên, tháng 4/2012, xuất phát từ đề xuất của Apatit Việt Nam, UBND tỉnh ban hành Văn bản 839, giao công ty này cải tạo mặt bằng khu mỏ, nếu quá trình cải tạo mà có khoáng sản kèm theo thì được khai thác. Trong vòng sáu tháng sau đó, Apatit Việt Nam thuê Lilama khai thác được hơn 167.000 tấn quặng apatit.

Đến tháng 8/2012, từ đề nghị của Lilama, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Văn bản 2160, yêu cầu Apatit Việt Nam bàn giao lại toàn bộ khu đất cho Lilama để lập dự án đầu tư nhà hàng, khách sạn; quá trình thực hiện nếu còn khoáng sản thì công ty được tận thu.

Lần lượt sau đó, Lilama được cấp giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng, công văn cho phép thu gom khoáng sản…

Cơ quan tố tụng xác định, toàn bộ số tiền hơn 451 tỷ đồng thu được từ việc khai thác, bán hơn 1 triệu tấn quặng apatit từ năm 2013 đến năm 2015, được Nguyễn Mạnh Thừa đã chỉ đạo nhân viên của Công ty Lilama đưa vào hạch toán hoạt động sản xuất kinh doanh.

Để hợp thức hoá nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng apatit trái phép, Thừa đã mượn tài khoản của 12 cá nhân mà Công ty Lilama thuê vận chuyển quặng và đất đá, để nhận tiền bán quặng apatit. Sau khi tiền được chuyển vào tài khoản của các cá nhân này, họ sẽ trả lại cho Thừa.

Khi các cá nhân này đồng ý, Thừa đã chỉ đạo các kế toán của Công ty Lilama là Lê Văn Nho, Đỗ Phương Thúy, Nguyễn Thị Lành, Vũ Thị Hoa...lập các hợp đồng, biên bản nghiệm thu để nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và nâng khống khối lượng đất đá. Sau đó đến Chi cục thuế huyện Bảo Thắng và Chi cục thuế thành phố Lào Cai mua hóa đơn bán lẻ theo các hợp đồng kinh tế và biên bản nghiệm thu khống.

Tiếp đó Thừa chỉ đạo nhân viên kế toán của Công ty Lilama thực hiện chuyển tiền thu được từ việc bán quặng apatit đã khai thác trái phép từ tài khoản của Công ty vào tài khoản của 12 cá nhân này.

Từ năm 2013 đến năm 2015, Thừa đã chỉ đạo thực hiện chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Lilama vào tài khoản của 12 cá nhân này nhiều lần với tổng số tiền là 182 tỷ đồng. Trong đó, chỉ có 5,6 tỷ đồng đồng là số tiền cước vận chuyển quặng, đất đá thực tế 12 cá nhân này được nhận.

Sau khi 12 cá nhân nhận được tiền vào tài khoản đã cùng kế toán của Công ty Lilama được Thừa chỉ đạo rút tiền mặt về đưa cho Thừa hoặc nộp vào tài khoản cá nhân của Thừa.

Đối với số tiền 177 tỷ đồng, Nguyễn Mạnh Thừa khai nhận đã sử dụng vào mua bất động sản, mở tiết kiệm...Đáng chú ý, Thừa dùng 5 tỷ đồng để biếu cho Nguyễn Văn Vịnh (cựu Bí thư tỉnh Lào Cai) vào dịp Tết nguyên đán năm 2015. Ngoài ra, Thừa còn đưa cho một số cán bộ lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các Sở, ban ngành của tỉnh, lãnh đạo của Công ty Apatit Việt Nam và một số người khác.