Bắc Giang: Những chuyện không thể tin nổi nhưng… có thật! – Bài 3: Những kết luận kỳ lạ từ cấp Sở đến cấp tỉnh

(Moitruong.net.vn) – Không chỉ những vi phạm nghiêm trọng tại Trung tâm quan trắc Tài nguyên & Môi trường tỉnh Bắc Giang mà hàng loạt các đối tượng vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường khác đều không bị xử lý, gây ra hậu quả ô nhiễm lâu dài trên diện rộng. Nguy hại hơn là việc nhiều cá nhân trực tiếp xâm phạm ngân sách Nhà nước, xâm phạm vào môi trường sống của nhân dân trong nhiều năm qua…

Tài liệu phóng viên thu thập được cho thấy ngân sách Nhà nước trong việc đấu thầu mua bán trang thiết bị đã được Trung tâm quan trắc biến hoá kỳ ảo dưới hình thức đấu thầu công khai.

Năm 2011, gói thầu mua sắm trang thiết bị của trung tâm được Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt lên tới hơn 2 tỷ đồng lấy từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường. Trang thiết bị được đưa ra mua sắm đấu thầu gồm: 1 bộ đo khí phát thải; 1 bộ máy chưng cất đạm tự động; 1 máy quay ly tâm; 1 máy chưng cất chân không; 1 bộ máy chưng cất cổ quay và 1 tủ lưu mẫu.

Mặc dù quy định là đấu thầu công khai nhằm chọn được nhà thầu chất lượng có mức giá bán tối ưu nhất nhằm tiết kiệm, bảo vệ nguồn ngân sách nhà nước.

Thế nhưng rất lạ lùng và khó hiểu là việc Trung tâm quan trắc lại đưa ra những giới hạn rất khó hiểu. Cụ thể, tại “biểu phạm vi cung cấp hàng hoá” trong Hồ sơ mời thầu năm 2011, cơ quan này đưa ra những mô tả rất cụ thể về những trang thiết bị sẽ trúng thầu như: Bộ máy cất đạm tự động, hãng sản xuất VELP – Ý, Moden: UDK149; Bộ phân huỷ mẫu, hãng sản xuất VELP – Italia, Moden: SMS; Bộ hút tuần hoàn (sử dụng cho bộ lọc khí), hãng sản xuất VELP – Italia, Moden: JP; Máy cắt quay chân không, hãng sản xuất IKA – Đức; Moden: JRV control V…

Rõ ràng, Trung tâm quan trắc đấu thầu công khai nhưng lại cũng công khai vi phạm Luật Đấu thầu bằng việc “mở đường” cho các đơn vị tham gia thầu.

Từ những kết luận khó hiểu của Sở TN & MT Bắc Giang…

Không chỉ liên tiếp “sáng tác bùa hộ mệnh” cho doanh nghiệp gian dối các cơ quan chức năng, Trung tâm quan trắc môi trường Bắc Giang còn có những kiểu đấu thầu mua tài sản công kỳ lạ!

Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Bắc Giang

Trước thông tin về hàng loạt sai phạm kéo dài trong nhiều năm tại Trung tâm quan trắc tài nguyên và môi trường tỉnh Bắc Giang, ngày 06/9/2016, ông Lê Hồng Sơn – Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Bắc Giang đã ban hành Quyết định số 399/QĐ-TNMT về việc thành lập Đoàn kiểm tra với nhiệm vụ kiểm tra việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm này.

Đoàn kiểm tra do ông Vũ Văn Tưởng – Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang làm Trưởng đoàn; ông Lâm Xuân Thủy – Chánh Thanh tra Sở làm Phó trưởng đoàn cùng 4 thành viên khác.

Sau thanh tra, Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang kết luận nguyên nhân khách quan dẫn đến sai phạm tại Trung tâm quan trắc: “… Việc thanh tra, Kiểm tra nhằm phát hiện các tồn tại, sai phạm của cá cơ quan cấp trên và cơ quan chuyên môn đối với Trung tâm Quan trắc còn hạn chế, chưa thường xuyên dẫn đến Trung tâm Quan trắc có những tồn tại, sai phạm nhiều năm chưa được phát hiện để giải quyết, xử lý kịp thời.

Nguyên nhân chủ quan: Do năng lực chuyên môn của một số cán bộ, viên chức Trung tâm Quan trắc còn hạn chế, chưa thực hiện đúng trong các hoạt động chuyên môn và quản lý nguồn tài chính; Lãnh đạo Trung tâm Quan trắc đôi khi còn chưa thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về công tác chuyên môn được giao cũng như quản lý về kinh tế tài chính.

Trách nhiệm tập thể: Trách nhiệm về các tồn tại, sai phạm nêu trên trước hết thuộc về tập thể lãnh đạo Trung tâm Quan trắc từ năm 2010 đến nay;

Trách nhiệm cá nhân: Giám đốc Trung tâm Quan trắc chịu trách nhiệm về các tồn tại, sai phạm trên; các cá nhân phụ trách chịu trách nhiệm về các nội dung có liên quan được phân công; Trách nhiệm còn thuộc về các phòng, đơn vị quản lý nhà nước trong việc kiểm tra, giám sát hoạt động của Trung tâm Quan trắc.

Với những sai phạm liên tiếp trong nhiều năm liền nhưng ông Vũ Đức Phượng chỉ bị kỷ luật hết sức nhẹ nhàng, đó là cảnh cáo rồi chuyển công tác sang đơn vị khác. 

Từ đó, Sở TN&MT đưa ra kiến nghị xử lý vấn đề về tài chính tại Trung tâm này rất kỳ lạ và khó hiểu: “Do các tồn tại, sai phạm Trung tâm Quan trắc đã xảy ra từ lâu (không còn thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính quy định tại điểm b khoản 1, Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012), Việc khắc phục hậu quả về tài chính kế toán (như truy thu tiền, hủy bỏ kết quả đấu thầu) không khả thi, hơn nữa hệ thống máy móc, trang thiết bị được mua sắm qua các gói thầu nêu trên vẫn đang hoạt động bình thường nên không đặt vấn đề xử lý về tài chính, kế toán”?

… đến những kết luận kỳ cục của Thanh tra tỉnh

Trước những phản ứng tiêu cực của dư luận, Thanh tra tỉnh Bắc Giang tiếp tục vào cuộc thanh kiểm tra lại toàn bộ sự việc sai phạm tại Trung tâm quan trắc. Thanh tra tỉnh Bắc Giang đã kết luận: Kết quả kiểm tra của Sở TN&MT còn chưa đầy đủ, vẫn còn có nội dung theo yêu cầu của cuộc kiểm tra chưa được xem xét, làm rõ (việc quan trắc định kỳ năm 2011, 2014; việc quản lý tài chính và một số sai phạm trong việc đấu thầu mua sắm tài sản năm 2010, 2011, 2013 của Trung tâm Quan trắc; việc bổ nhiệm chức danh Phó trưởng phòng Quản lý Môi trường thuộc Sở Khoa Học Công nghệ và Môi trường Bắc Giang đối với ông Vũ Đức Phượng);

Có sai phạm đã được phát hiện qua kiểm tra nhưng không thể kết luận và không được xử lý (sai phạm trong việc không lưu trữ, cung cấp được hồ sơ quan trắc năm 2011, 2014 cho Đoàn kiểm tra…); chưa kết luận đánh giá về ưu, khuyết điểm, mức độ sai phạm, nội dung xử lý trách nhiệm đối với các sai phạm, trong đó có sai phạm của Giám đốc Trung tâm Quan trắc chưa cụ thể, chưa tương xứng với các lỗi sai phạm đã kết luận qua kiểm tra.

Về những sai phạm, Thanh tra tỉnh Bắc Giang kết luận trách nhiệm chính thuộc về Giám đốc Trung tâm Quan trắc. Trách nhiệm trực tiếp thuộc cá nhân phụ trách, thực hiện nhiệm vụ được phân công.

Thanh tra tỉnh Bắc Giang đề nghị Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang xem xét, có hình thức kỷ luật tương xứng đối với Giám đốc Trung tâm Quan trắc do có những sai phạm, thiếu sót trong thực hiện nhiệm vụ và trong việc chậm cung cấp hồ sơ, tài liệu phục vụ thanh tra, kiểm tra.

Tuy nhiên, điều khó hiểu là Thanh tra tỉnh Bắc Giang cũng chấp nhận hình thức xử lý về mặt tài chính tại Trung tâm quan trắc như sau: “Do các sai phạm của Trung tâm Quan trắc đã xảy ra từ lâu, việc khắc phục hậu quả về tài chính, kế toán (như truy thu tiền, hủy bỏ kết quả đấu thầu…) không khả thi; việc xử phạt vi phạm hành chính nay đã hết thời hiệu; mặc khác, hệ thống máy móc, trang thiết bị được mua sắm qua các gói thầu hiện nay vẫn đang hoạt động bình thường nên không xử phạt vi phạm hành chính đối với Trung tâm Quan trắc”.

Trong khi đó, dư luận đặt câu hỏi về việc tại Kết luận thanh tra không hề đưa ra các kết luận giám định, căn cứ cụ thể để khẳng định có thật sự máy móc trang thiết bị được mua sắm qua các gói thầu hiện nay có thực sự vẫn đang hoạt động bình thường hay không?

Trước khi có báo cáo kết quả thanh tra gửi UBND tỉnh và Thanh tra tỉnh Bắc Giang vào ngày 31/7/2017, Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Giang đã nhanh chóng điều động ông Vũ Đức Phượng sang đơn vị khác.

Hàng loạt những sai phạm kéo dài trong nhiều năm tại Trung tâm quan trắc tài nguyên và môi trường tỉnh Bắc Giang đã đặt ra câu hỏi cho UBND tỉnh Bắc Giang về tính hiệu quả và cơ chế giám sát kiểm tra nguồn ngân sách chi cho sự nghiệp môi trường.

Kết luận thanh tra yêu cầu Giám đốc Sở TN&MT, Giám đốc Trung tâm Quan trắc và các tập thể, cá nhân có liên quan nghiêm túc thực hiện, kết quả xử lý báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh Bắc Giang trước ngày 31/7/2017.

Để có thông tin chuyển đến bạn đọc, phóng viên Tạp chí Điện tử Môi trường và Cuộc sống đã liên tiếp nỗ lực trong nhiều ngày để đặt lịch làm việc nhằm kiếm tìm thông tin từ Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bắc Giang nhưng những gì nhận được chỉ là lời hẹn chờ đợi.

Trả lời PV qua điện thoại, Ông Đỗ Xuân Bình – Chánh văn phòng Tỉnh ủy Bắc Giang khẳng định: “UNBD và Ban cán sự Đảng đang chỉ đạo Sở Tài nguyên & Môi trường xử lý việc đó. Tỉnh ủy đã có công văn gửi sang Ban Nội chính và Ban Nội chính cũng đã có công văn yêu cầu Ban cán sự Đảng xử lý cán bộ cái việc ấy rồi”.

Được hỏi về phương hướng xử lý đối với những sai phạm có dấu hiệu hình sự của Giám đốc Trung tâm quan trắc, ông Bình khẳng định: “Dĩ nhiên UNBD và Ban cán sự Đảng xử lý cả các sai phạm về quản lý nhà nước chứ không phải chỉ những việc ở Trung tâm, khi có các kết quả xử lý sẽ được thông báo công khai”.

UBND tỉnh Bắc Giang có quá liều lĩnh khi sử dụng một cán bộ năng lực yếu kém, liên tiếp mắc sai phạm trong nhiều năm?

Liên quan đến những sai phạm nghiêm trọng của ông Vũ Đức Phượng – Giám đốc Trung tâm quan trắc Tài nguyên & Môi trường tỉnh Bắc Giang, thông tin mới nhất mà PV nhận được chắc hẳn sẽ khiến rất đông bạn đọc… không thể tin nổi! Đó là việc ông Vũ Đức Phượng mặc dù có rất nhiều sai phạm trong nhiều năm liên tiếp nhưng chỉ phải nhận hình thức kỷ luật “cảnh cáo, chuyển công tác đến đơn vị khác”. Điều thực sự không thể tin nổi nữa là việc vị giám đốc “liều lĩnh” này lại được điều động giữ chức Phó giám đốc cơ quan điều hành nghiệp vụ Quỹ bảo vệ môi trường?!

Ông Phượng bị kỷ luật do nhiều lý do, trong đó do quản lý ngân sách sai phạm nhiều lần trong nhiều năm liên tục mà lại chuyển tới làm lãnh đạo một Quỹ đặc thù về bảo vệ môi trường, chuyên sử dụng ngân sách nhà nước… Như vậy UBND tỉnh Bắc Giang có quá liều lĩnh khi sử dụng một cán bộ năng lực yếu kém? Hậu quả này ai chịu trách nhiệm? Nhà nước hay nhân dân?

Tạp chí Điện tử Môi trường và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.

Trần Linh