Bài toán an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước

Toàn cảnh phiên họp về Đề án bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước.

Tại phiên họp, trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, mục tiêu chung của đề án là bảo đảm số lượng, chất lượng nước cấp cho sinh hoạt trong mọi tình huống; đáp ứng nhu cầu nước cho sản xuất và các ngành kinh tế quan trọng, thiết yếu; giảm phụ thuộc vào các nguồn nước từ bên ngoài lãnh thổ. Ứng phó hiệu quả với các loại hình thiên tai liên quan đến nước, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, bảo đảm sức khỏe, đời sống, sản xuất của người dân. Bảo đảm an toàn tuyệt đối đập, hồ chứa nước quan trọng; chủ động ứng phó khi có sự cố, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân; chủ động tích, trữ, điều hòa nguồn nước.

Đề án đặt ra mục tiêu đến năm 2030 bảo đảm cân đối đủ nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt, công nghiệp, dịch vụ và các ngành kinh tế quan trọng; đầu tư xây dựng các hồ chứa nước lớn, hệ thống chuyển nước liên vùng; hoàn thành sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp, thiếu năng lực phòng, chống lũ.

Đến năm 2030, 100% dân cư thành thị, 65% dân số nông thôn, 100% đảo có đông dân cư được cấp nước sạch đạt quy chuẩn; 30% diện tích cây trồng được thực hiện phương thức canh tác tiên tiến và tưới tiết kiệm nước.

Đồng thời, 50% tổng lượng nước thải sinh hoạt đô thị được thu gom và xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường, trong đó ít nhất 20% nước thải sau xử lý được tái sử dụng; 98% khu công nghiệp, khu chế xuất, 80% tổng lượng nước thải các làng nghề có hệ thống xử lý nước thải bảo đảm tiêu chuẩn; 100% cơ sở gây ô nhiễm môi trường nước nghiêm trọng được xử lý…

Đến năm 2045 hoàn thành xây dựng các công trình lớn điều tiết mặn, ngọt, dâng nước, trữ nước trên các hệ thống sông, hoàn thành xây dựng các hồ chứa nước lớn. Hình thành mạng lưới liên kết, chuyển nước vùng, quốc gia; 100% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn; 70% diện tích cây trồng được thực hiện phương thức canh tác tiên tiến và tưới tiết kiệm nước; cơ bản 100% nguồn nước bị ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt được xử lý, phục hồi; 100% cơ sở khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước trên phạm vi cả nước được kiểm soát, áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nước…

Tổng nhu cầu kinh phí thực hiện Đề án giai đoạn 2021-2030 dự kiến khoảng 610.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương 200.000 tỷ đồng, ngân sách địa phương và xã hội hóa 410.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan trình bày tờ trình. Ảnh: VGP

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị cụ thể hóa quan điểm của đề án; giải quyết được các thách thức, tồn tại, bất cập và vướng mắc trong bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn đập, hồ chứa nước của đất nước trước mắt và dài hạn; lượng hóa được để đánh giá, giám sát theo tiếp cận quốc tế; bảo đảm tính khả thi về nguồn lực và tổ chức thực hiện.

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành với đề nghị của Chính phủ cần thiết ban hành Nghị quyết riêng của Quốc hội về vấn đề này. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, tích hợp vào Nghị quyết chung của kỳ họp.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị làm rõ nội hàm an ninh về nước bởi, an ninh nguồn nước liên quan trách nhiệm quản lý, bảo vệ của nhiều bộ, ngành, là một vấn đề lớn trong khi đó, an ninh hồ đập do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phụ trách, chỉ là giải pháp.

Tuy nhiên, quan điểm an ninh nguồn nước gắn với kinh tế hóa tài nguyên nước trong đề án còn thể hiện mờ nhạt; quan điểm quản lý tổng hợp tài nguyên nước chưa đủ rõ, chưa đề cập đến vấn đề thông tin truyền thông, nâng cao nhận thức tài nguyên nước…

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần thảo luận thêm về Đề án, trình Bộ Chính trị cho ý kiến kết luận hoặc định hướng lớn để xây dựng Nghị quyết của Quốc hội, nhất là với những đề án có tầm nhìn đến năm 2045.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ báo cáo Ban cán sự Đảng Chính phủ hoàn chỉnh Đề án và báo cáo Bộ Chính trị để xin ý kiến chỉ đạo về các nội dung quan trọng của Đề án.

Hồng Ngân