Trong văn bản gửi tới Bộ Công An, Bộ Giao thông vận tải, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố, Bộ Công Thương đề nghị hai Bộ này và chính quyền địa phương xem xét, có phương án phân luồng, tạo điều kiện để các phương tiện vận chuyển xăng dầu được lưu thông, tiếp cận, cung ứng nguồn hàng kịp thời cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu, đặc biệt vào các khung giờ cao điểm nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cung ứng kịp thời cho nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân.
Lý do có đề nghị trên, theo Bộ Công thương là do thời gian gần đây, thị trường xăng dầu trong nước có hiện tượng một số cửa hàng bán lẻ xăng dầu tại một số tỉnh, thành phố đóng cửa, tạm ngừng kinh doanh hoặc bán hàng với số lượng hạn chế đã gây ảnh hưởng nhất định đến tâm lý và đời sống sinh hoạt của người dân cũng như nhu cầu phục vụ sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, doanh nghiệp.
Đối với Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn và Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn, Bộ Công Thương yêu cầu 02 thương nhân đầu mối sản xuất xăng dầu duy trì hoạt động sản xuất ổn định của nhà máy lọc dầu, tăng công suất ở mức tối đa có thể để cung ứng xăng dầu cho thị trường trong nước và điều chỉnh cơ cấu sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, tăng lượng sản xuất mặt hàng xăng để cung ứng cho thị trường trong nước.
Công văn của Bộ Công thương nhấn mạnh: Để bảo đảm duy trì việc cung ứng xăng dầu đầy đủ và liên tục cho thị trường trong nước, phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của người dân và doanh nghiệp, yêu cầu hai thương nhân đầu mối có biện pháp hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho doanh nghiệp đã đặt mua hàng theo các hợp đồng đã ký, hỗ trợ cung ứng cho các thương nhân đầu mối (kể cả các thương nhân đầu mối không ký kết hợp đồng dài hạn với Nhà máy) để kịp thời bổ sung nguồn hàng cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu, đặc biệt tại các khu vực bị thiếu hàng cục bộ.
Công văn gửi Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, Bộ Công Thương yêu cầu chỉ đạo 02 thương nhân đầu mối sản xuất xăng dầu (Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn và Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn) thực hiện đúng và đủ yêu cầu Bộ đã chỉ đạo trong công văn.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng yêu cầu Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam chỉ đạo Tổng công ty dầu Việt Nam - Công ty cổ phần (Pvoil) thực hiện tốt các nhiệm vụ gồm: Chủ động nguồn hàng, có phương án nhập khẩu, mua trong nước để bảo đảm cung cấp đầy đủ xăng dầu cho thị trường trong nước, không để gián đoạn nguồn cung xăng dầu trong hệ thống kinh doanh, duy trì hoạt động bán hàng tại các cửa hàng bán lẻ xăng dầu của Tổng công ty và cung cấp đủ hàng cho các cửa hàng bán lẻ thuộc hệ thống phân phối của Tổng công ty; Chia sẻ nguồn cung, chiết khấu cho các khách hàng một cách hợp lý để bảo đảm không gián đoạn việc cung ứng xăng dầu cho thị trường.
Liên quan đến vấn đề chiết khấu, định mức lợi nhuận, chiều ngày 04/11/2022, Bộ Tài chính đã chính thức có dự kiến phương án điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam và Bộ Công Thương đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính. Như vậy, nếu không có gì thay đổi lớn thì trong kỳ điều hành ngày 11/11, những chi phí phát sinh sẽ được cập nhật để kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Nhằm tháo gỡ cho các doanh nghiệp trong vấn đề về vốn kinh doanh, trước đó, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đề nghị chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét giải quyết cụ thể đối với từng doanh nghiệp đang khó khăn trong việc tiếp cận vốn bảo lãnh và thanh khoản. Cùng với đó, Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường quản lý nhà nước theo thẩm quyền và phối hợp với Bộ Công Thương cũng như các bộ, ngành để giải quyết một cách khẩn trương, hiệu quả. Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đã ban hành Chỉ thị số 09/CT-BCT ngày 04/11/2022 chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường trong cả nước phối hợp các cơ quan chức năng tại địa bàn khẩn trương thực hiện các chỉ đạo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Công Thương trong kiểm tra xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu; Kiểm tra, giám sát toàn bộ hệ thống thương nhân kinh doanh xăng dầu ở tất cả các loại hình; yêu cầu các đơn vị hoạt động theo đúng nội dung giấy xác nhận đủ điều kiện đã được cấp, thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm nguồn cung xăng dầu trên địa bàn; Kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là các hành vi găm hàng, tạo khan hiếm nguồn cung xăng dầu; hành vi bán xăng dầu có các cột bơm mini, trụ bơm lắc tay, qua thùng, can, chai và các dụng cụ chứa đựng khác, trừ trường hợp thương nhân là hộ kinh doanh, trạm cấp phát xăng dầu thuộc lực lượng vũ trang thuộc địa bàn miền núi, vùng cao theo quy định của pháp luật đã được UBND tỉnh, thành phố cho phép làm đại lý bán lẻ xăng dầu với quy mô, trang thiết bị phù hợp với điều kiện kinh doanh xăng dầu ở khu vực đó.
Đối với trường hợp cửa hàng bán lẻ xăng dầu tạm ngưng hoạt động, cần kiểm tra để làm rõ nguyên nhân, lý do tạm ngưng, kiên quyết xử lý nghiêm khắc theo quy định; kiến nghị thu hồi giấy phép nếu vi phạm dù là bất kể thương nhân ở loại hình nào; đồng thời Bộ trưởng cũng yêu cầu thủ trưởng cơ quan quản lý thị trường chịu trách nhiệm toàn diện trong việc chỉ đạo, tổ chức công tác giám sát, kiểm tra xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu, xử lý nghiêm các cán bộ, công chức buông lỏng quản lý, bao che, tiếp tay cho các hành vi vi phạm.
Với sự vào cuộc kịp thời của các bộ, ngành, địa phương, Bộ Công Thương hy vọng những khó khăn trong hoạt động kinh doanh xăng dầu thời gian qua sẽ cơ bản được giải quyết trong thời gian sớm nhất.
Trước đó, trả lời trước Quốc hội sáng 5/11 về nguyên nhân, giải pháp khắc phục tình trạng thiếu hụt xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng thị trường xăng dầu trên toàn thế giới và trong nước thời gian vừa qua có những diễn biến mới. Thứ nhất là nguồn cung cho xăng dầu thế giới đang ngày càng khan hiếm do châu Âu và các nền kinh tế lớn đẩy mạnh thu mua lượng dầu hiện có từ các nguồn cung chính là OPEC+ và Nga. Nguyên nhân là ngày 25/11 tới, phương Tây áp lệnh trừng phạt lần thứ 8 lên Nga và cấm tuyệt đối việc mua bán xăng dầu, khí đốt của Nga.
Thứ hai, tỷ giá ngoại tệ mạnh cũng liên tục biến động, chỉ trong tuần qua, đô la Mỹ và Euro đã tăng tới 0,75 điểm %. Dự báo, tỷ giá sẽ tiếp tục điều chỉnh trong một vài tuần tới lên ngưỡng 4,25% đối với đồng USD và khoảng trên, dưới 5% đối với đồng Euro. Đây là những khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu phải đối mặt.
Thứ ba, việc tiếp cận vốn ngoại tệ cũng như việc bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối cũng còn gặp khó khăn. Nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng. “Đây là cái khó. Do đó, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung trong hệ thống tiếp tục diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là ở những thành phố lớn tập trung đông dân cư”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ.
“Chúng tôi cũng đã có văn bản đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường quản lý nhà nước theo thẩm quyền và phối hợp với Bộ Công Thương cũng như các bộ, ngành để giải quyết một cách khẩn trương, hiệu quả. Hy vọng rằng, với những nỗ lực như chúng tôi vừa báo cáo thì trong những ngày tới tình hình xăng dầu sẽ cơ bản được giải quyết”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tuy vậy, theo Bộ trưởng, thị trường xăng dầu thế giới vẫn diễn biến phức tạp và có ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường trong nước. Bởi lẽ, xăng dầu chúng ta sản xuất ra trong nước mới đạt khoảng 80% nhu cầu, mà trong 80% này, một nửa, thậm chí già nửa, lượng dầu thô chúng ta vẫn phải nhập từ thế giới. Cho nên, thị trường thế giới biến động thì sẽ tác động trực tiếp tới thị trường trong nước.
Về vấn đề điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước cũng như câu chuyện cấp phép cho các đầu mối, thương nhân phân phối xăng dầu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Hiện nay, việc điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước được thực hiện theo quy định tại Nghị định 83 và Nghị định 95 (sửa đổi). Theo đó quy định kỳ điều hành giá xăng dầu là 10 ngày/lần; trong bối cảnh thị trường bình thường, điều kiện bình thường thì cách thức điều hành như trên là phù hợp.
“Liên quan đến ý kiến đại biểu về thời gian điều hành giá bán lẻ xăng dầu, theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, chúng tôi sẽ nghiên cứu làm sao để chỉ đạo sát hơn với tình hình thực tế và diễn biến thị trường thế giới. Nếu 10 ngày không phù hợp thì phải rút xuống 5 ngày, thậm chí là hàng ngày. Chúng tôi sẽ lấy ý kiến rộng rãi nếu nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đa số đối tượng chịu sự tác động, chúng tôi sẽ nghiên cứu để tham mưu cho các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định”, Bộ trưởng cho biết thêm.