Hội nghị thượng đỉnh COP 16 của Liên Hợp Quốc kêu gọi nỗ lực tăng cường khả năng phục hồi sau hạn hán

Theo đó, Hội nghị lần thứ 16 các bên tham gia Công ước Liên hợp quốc về Chống Sa mạc hóa (COP16) diễn ra từ ngày 2 đến 10/12 tại Riyadh, Ả Rập Xê-út.

Hội nghị diễn ra đúng kỷ niệm 30 năm thành lập UNCCD, nằm trong khuôn khổ Hiệp ước Rio nhằm giải quyết 3 cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu; môi trường; suy thoái đất đai và đa dạng sinh học.

Theo UNCCD, khoảng 40% diện tích đất trên hành tinh đã bị suy thoái tới. Xu hướng này ảnh hưởng trực tiếp đến một nửa nhân loại, đặc biệt là cộng đồng sinh sống ở khu vực nông thôn và người nghèo. "COP16 là một hội nghị then chốt, trong đó cần ưu tiên các phản ứng dựa trên khả năng phục hồi để đối phó với cuộc khủng hoảng suy thoái đất," bà Susan Gardner, giám đốc Bộ phận Hệ sinh thái của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, cho biết. (UNEP).

"Bằng cách tập trung vào việc phục hồi sức khỏe đất và mở rộng sản xuất thực phẩm tích cực với thiên nhiên, COP16 có thể vạch ra một con đường hướng tới một tương lai bền vững hơn cho hàng trăm triệu người”, bà nói thêm.

Những chủ đề chính sẽ định hình các cuộc thảo luận tại Riyadh bao gồm:

1. Xây dựng khả năng chống chịu hạn hán

Hạn hán, gia tăng bởi biến đổi khí hậu và quản lý đất kém, đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đe dọa an ninh nông nghiệp và an ninh nguồn nước trên toàn thế giới. Khoảng 55 triệu người đang bị ảnh hưởng trực tiếp bởi hạn hán mỗi năm. Hạn hán cũng gây rủi ro nghiêm trọng nhất đối với gia súc và cây trồng ở hầu hết mọi nơi trên thế giới.

Để thu hút sự chú ý của thế giới vào vấn đề này, trong khuôn khổ COP16, các bên dự kiến ra mắt Đài quan sát Khả năng chống chịu hạn hán Quốc tế. Nền tảng sử dụng trí tuệ nhân tạo sẽ cho phép các chính phủ trên toàn thế giới phân tích và trực quan hóa các chỉ số khả năng chống chịu hạn hán, giúp đưa ra quyết định thông minh.

Ả Rập Xê Út, nước chủ trì COP16, cũng dự kiến sẽ công bố quan hệ Đối tác Toàn cầu về Khả năng Chịu Đựng Hạn Hán Riyadh, nhằm tăng cường nỗ lực đa phương để củng cố khả năng chịu đựng hạn hán.

Tại COP16, các nhà lãnh đạo thế giới cũng thông qua một quyết định mang tính bước ngoặt gọi là "thời điểm Thỏa thuận Paris" cho đất và hạn hán với trọng tâm là hỗ trợ các hệ sinh thái, nền kinh tế và cộng đồng dễ bị tổn thương, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển.

2. Mục tiêu trung hoà về suy thoái đất

Một trong những ưu tiên hàng đầu tại COP16 của UNCCD là giải quyết tình trạng suy thoái đất, điều này làm suy yếu đa dạng sinh học, độ phì nhiêu của đất và an ninh lương thực. Sáng kiến Trung lập Đất đai của UNCCD nhằm ngăn chặn và đảo ngược sự suy thoái vào năm 2030, với 131 quốc gia đã cam kết.

Thông qua các nỗ lực như Sáng kiến Changwon, hỗ trợ thiết lập mục tiêu tự nguyện quốc gia, và sự trợ giúp kỹ thuật từ các tổ chức như UNEP, các quốc gia cũng tìm cách đạt được tiến bộ trong việc ngăn chặn suy thoái và phục hồi cảnh quan.

3. Chuyển đổi hệ thống thực phẩm

Nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng suy thoái đất. Sự mở rộng của ngành nông nghiệp đã làm biến mất hoặc biến đổi khoảng 70% diện tích đồng cỏ và 50% diện tích savan trên toàn thế giới. Mặt khác, suy thoái đất có thể giảm năng suất trồng trọt toàn cầu xuống 12%, khiến giá thực phẩm tăng vọt lên tới 30% vào năm 2040.

Hội nghị COP16 của UNCCD sẽ tập trung vào việc chuyển đổi hệ thống nông lương để giải quyết tình trạng suy thoái đất, mất đa dạng sinh học và phát thải khí nhà kính bằng cách thúc đẩy các phương pháp canh tác bền vững như nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tái sinh.

4. Giảm thiểu bão cát và bụi

Bão cát và bụi — đã gia tăng về tần suất, cường độ và phạm vi địa lý trong những thập kỷ gần đây — có tác động to lớn đến nền kinh tế toàn cầu, phá hủy mùa màng và làm cho con người và động vật bị bệnh. Ước tính khoảng 2 tỷ tấn bụi được phát thải vào khí quyển hàng năm. Bão bụi cũng có thể được trở nên trầm trọng hơn bởi biến đổi khí hậu, hạn hán, suy thoái đất và quản lý không bền vững các nguồn tài nguyên đất và nước.

Tại COP16, các quốc gia dự kiến sẽ thảo luận về cách quản lý đất đai bền vững và hệ thống cảnh báo sớm để giảm bớt một số tác động đó.

5. Giải quyết bất bình đẳng giới trong quản lý đất đai

Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thực phẩm toàn cầu, phụ nữ quản lý chưa đến 20% diện tích đất trên thế giới. Sự chênh lệch này trong quyền sở hữu đất đai hạn chế quyền tiếp cận các nguồn lực như tín chỉ, quyền được đào tạo và quyền ra quyết định của phụ nữ và các nhóm thiểu số khác. Những bất bình đẳng cấu trúc này khiến phụ nữ đặc biệt dễ bị tổn thương trước các vấn đề liên quan tới suy thoái đất.

Việc ban hành các chính sách tích cực về giới, bao gồm việc thúc đẩy quyền sử dụng đất bình đẳng và khuyến khích sự lãnh đạo của phụ nữ trong quản lý đất bền vững, dự kiến sẽ là một vấn đề lớn mà các bên sẽ thảo luận tại COP16.