Mùa cay của ớt

(Moitruong.net.vn) – Sau “giải cứu” dưa hấu, “giải cứu” bí đỏ thì giờ nông dân miền Trung chờ đợi “giải cứu” ớt. Đến bao giờ người dân và chính quyền địa phương mới “rút kinh nghiệm từ những vụ mùa phải giải cứu? Nguyên nhân cũng chỉ bởi người dân và chính quyền quá thụ động trong việc tìm đầu ra cho sản phẩm. Sự thụ động ấy đã khiến hàng trăm hộ nông dân phải khóc ròng trong mùa ớt cay.

Ớt chín rụng vì doanh nghiệp không về thu mua

Có một mùa ớt khóc

Dọc miền nắng lửa Cam Lộ, Gio Linh (Quảng Trị) tới Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) hay ngược vào huyện Phong Điền (Thừa Thiên Huế) những ngày này, khi cái nắng rát bỏng của mùa hè miền Trung đổ đầy đồng, cũng là lúc người nông dân trồng ớt gạt mồ hôi, lau nước mắt.

Chỉ vài tháng trước đây, hàng trăm hộ dân ở những địa phương này còn háo hức, hồ hởi và mơ về một mùa ớt bội thu, giá cao và có nhiều triển vọng. Ấy vậy mà, chỉ sau đó ít ngày, khi những héc ta ớt chín đầy ngoài đồng, người nông dân mong ngóng, thì đáp lại họ chỉ là sự im lặng. Sự thất hứa của một công ty, nơi mà người dân gửi gắm vào đó niềm tin, gửi vào đó cuộc sống vụ mùa, gửi vào đó cả những mơ ước thực hiện nền nông nghiệp sạch thì trả lại họ chỉ là cái phủi tay đầy bất cần. Phía Công ty Đầu tư quốc tế Thiên An trì trệ, không thu mua ớt, ngoài ra còn đề nghị địa phương… nên tìm đối tác mới.

Nhiều héc ta trồng ớt đang chờ đợi giải cứu

Cái phủi tay đầy bất cần, vô trách nhiệm dành cho bà con nông dân ở nhiều địa phương của công ty này thực sự là “gáo nước sôi” dội vào gáy những người nông dân đang còng lưng trên cái nắng rát bỏng mùa hè của vùng đất miền Trung. Gặp nhiều người nông dân, đôi mắt họ không chỉ đỏ hoe vì sự nồng cay của ớt trong vụ đang chín đỏ, mà còn chất chứa cả những bụi bặm của nước mắt vụ mùa. Cách đây vài tháng, chính Công ty Đầu tư quốc tế Thiên An tìm đến đặt vấn đề với người dân về việc trồng ớt, hướng dẫn họ, cho họ niềm tin về một vụ ớt với thu nhập khá. Công sức người dân bỏ ra, niềm tin của họ, sự ngóng trông của họ từng ngày cho ớt chín, rồi lại ngóng trông từng ngày người đến thu mua. Ớt đỏ đồng, rụng đầy gốc, người thu mua vẫn bặt vô âm tín. Niềm tin, niềm hy vọng vụ mùa của họ cũng từng ngày rơi rụng như những chùm ớt dưới cái nắng hoang tàn.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt (40 tuổi, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) đỏ hoe mắt, cho biết: “Người dân tin tưởng công ty nên không ràng buộc giấy tờ. Doanh nghiệp bán giống, tấm ni lông bọc đất, phân bón cho nông dân, hứa sẽ bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch. Gia đình tôi làm một sào ớt, chi phí tiền phân bón, giống hết hơn một triệu đồng. Ngày nào tôi cũng ra đồng chăm sóc, chờ ngày ớt chín để bán bù vào chi phí, nay ớt chín đỏ ruộng, nhiều trái thối rữa rụng xuống, song không ai đoái hoài”.

Ớt năm nay được mùa, bà con mừng lắm, thế mà giá 10.000 đồng/kg vẫn không ai mua

Thụ động

Doanh nghiệp “chạy làng” không thu mua, người dân không biết bán cho ai đành để mặc ruộng ớt cứ chín rụng dần. Chị Nguyễn Thị Hòa (36 tuổi, ở Cam Lộ, Quảng Trị) nghẹn ngào cho biết: “Ớt thu hoạch về ăn không thể hết, đành chất trong nhà, hết làm tương lại đem ra phơi khô. Giá ớt bán lẻ ở chợ là 10.000 đồng/kg nhưng vẫn chẳng có ai mua. Bây giờ chỉ mong công ty về thu mua, giá rẻ bao nhiêu bà con cũng chấp nhận. Nếu không thì một thời gian nữa đành phải hủy cây, cải tạo đất để trồng hoa màu khác”.

Còng lưng nhổ từng bụi ớt dưới cái nắng gay gắt ban trưa, một lão nông nghèn nghẹn: “Khi mới triển khai, bà con phấn khởi, an tâm lắm bởi chính UBND huyện Cam Lộ trực tiếp làm việc với Công ty Đầu tư quốc tế Thiên An rồi ký bản ghi nhớ về liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ớt trên địa bàn. Có điểm tựa rứa nên hàng trăm hộ dân tại 4 xã, thị trấn nơi đây hào hứng tham gia trồng ớt. Được chăm sóc tốt nên cây sinh trưởng tốt, hứa hẹn thắng to. Ai ngờ, đến lúc ớt chín rộ nhất vẫn không thấy Công ty về thu mua. Ớt chín, gặp thời tiết nắng hạn kết hợp gió Tây Nam khô nóng khiến cây khô héo, quả rụng ảnh hưởng đến 50% sản lượng. Bà con nông dân chỉ biết đứng như trời trồng. Họ không mua nữa, biết làm răng với đồng ớt như ri”.

Một mùa ớt khóc, nguyên nhân cũng bởi người dân và chính quyền thụ động trong đầu ra

Lời bà lão ấy, cũng là lời của hàng trăm hộ dân trồng ớt ở Cam Lộ, Gio Linh (Quảng Trị), Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) hay Phong Điền (Thừa Thiên Huế). Hàng trăm héc ta ớt ở nhiều địa phương cứ thế rũ xuống, rụng đầy gốc chờ đợi được thu mua, người nông dân cũng đành bất lực cầu cứu tới chính quyền. Chính quyền cũng chết đứng với cảnh “đem con bỏ chợ” của công ty này. Bởi đã trót tin, đã trót vận động bà con trồng ớt, nên phải có trách nhiệm.

Chuyện đã rồi, UBND huyện Cam Lộ vội vã sửa sai bằng cách 2 lần liên tiếp ban hành công văn yêu cầu Công ty Thiên An thu mua ớt cho người dân nhưng Công ty vẫn lặn biệt tăm. Không còn cách nào khác, chính quyền địa phương đành vận động các nhà tài trợ, các mạnh thường quân ủng hộ, tìm tới các đối tác thu mua khác. Tất nhiên là với giá rẻ hơn để cứu bà con, cứu vụ ớt đã ngắc ngoải trên đồng. Ông Lê Văn Thanh – Phó Chủ tịch UBND huyện Cam Lộ cho hay: “Sau khi UBND huyện tìm phương án “giải cứu” ớt  thì đến nay đã tiêu thụ được khoảng 60 – 70% lượng ớt cho cho bà con nông dân huyện Cam Lộ. Huyện cũng triển khai kế hoạch chuyển đổi cây trồng trên diện tích trồng ớt cho vụ Hè Thu và hỗ trợ 100% kinh phí cây giống cây trồng, hướng dẫn kỹ thuật. Trong đó ưu tiên hỗ trợ 10 tấn giống lúa để bà con chuyển đổi cây trồng”.

Ở Phong Điền (Thừa Thiên Huế), người dân cũng đang mong chờ tin vui từ ông Trịnh Đức Hùng, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền. Trước đó, ông Hùng đã tiết lộ UBND huyện đang liên lạc với một công ty ở Quảng Trị và công ty này đang trên đường đến Phong Điền để thu mua ớt cho bà con trong toàn huyện với giá phù hợp. Ngoài ra, một công ty khác ở Quãng Ngãi cũng đang trong quá trình thương thảo giá cả. Tất cả đều hy vọng, mùa ớt này không quá đắng cho bà con nơi đây.

Cứ thế, khi giá ớt lên cao, niềm vui tràn ngập khắp mọi nẻo đường, khắp mọi nhà, hiện lên trên từng gương mặt. Đầu vụ giá cao, người dân hồ hởi, phóng viên đài báo về viết tin chia vui với bà con, nhưng chỉ đến giữa vụ thôi, chính những người tươi cười bên nhau mấy tuần trước, nay ngồi thẫn thờ vì giá rớt. Tất cả đều bởi người nông dân và cả chính quyền thụ động với đầu ra. Luôn chỉ trông chờ vào đơn vị thu mua mà chưa tính được đến những biến động của thị trường, của thời tiết, để rồi phải cay đắng nhận những mùa ớt rơi nước mắt.

Minh Ngọc