Nằm ở khu vực cửa ngõ thủ đô, Văn Giang có vị trí thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa, chỉ mất khoảng 30 phút là các tiểu thương đã có thể đưa bưởi cảnh, quất cảnh từ vườn ở Văn Giang ra thủ đô Hà Nội bày bán.
Được biết, nghề trồng hoa, cây cảnh những năm qua đã phát triển mạnh tại nhiều địa phương ở huyện Văn Giang (Hưng Yên). Tận dụng diện tích đất bãi bồi, người nông dân Văn Giang đã kiên trì gắn bó với nghề trồng hoa, cây cảnh. Đất không phụ công người, mỗi dịp Tết đến Xuân về cũng là thời điểm người dân Văn Giang hồ hởi xuất bán những chậu hoa, cây quất mà mình đã dày công chăm sóc.
Tiếng lành đồn xa, đến nay, các loại hoa, cây cảnh phục vụ ngày tết của Văn Giang, nhất là quất cảnh, bưởi cảnh đã không chỉ bán ở thị trường các tỉnh, thành phố lân cận như: Hà Nội, Hải Dương, Bắc Ninh… mà còn được đưa đến nhiều tỉnh khác như: Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng…
Quất Văn Giang in sâu vào tiềm thức bao người mỗi khi Tết đến Xuân về
Quất Văn Giang khá đa dạng về chủng loại từ cây bé để bàn đến quất bonsai tạo hình…
Có thể người mua nghe nhiều đến Quất Quảng Bá, Tứ Liên nhưng nếu được nhìn tận mắt thì có thể khẳng định quất Văn Giang không hề thua kém về hình thức, chất cây, chất lá và đặc biệt là bàn tay của các nông dân, “thực ra thì hàng Quảng Bá, Tứ Liên có tới 70-80% là thợ Văn Giang lên gò cây” – theo một số nhà vườn làm quất cảnh ở Hoàng Trạch, Mễ Sở, Văn Giang cho hay.
Quất cảnh Văn Giang có đặc điểm cây khỏe, lá đẹp, do nằm ở vùng bồi đắp của sông hồng nên cây quất trồng ở Văn Giang rất đẹp mã, quả to, bóng. Và đặc biệt một điều không thể không kể tới là bàn tay của những người nông dân nơi đây, đã tạo nên một nét đẹp riêng không đâu có cho cây quất cảnh Văn Giang. `
Theo các chủ cơ sở quất ở Văn Giang, quất chơi Tết bền, trước khi khách mua về, các chủ vườn đã chăm sóc, tưới bón. Do vậy, chỉ cần tưới nước, Quất sẽ chơi được tới ra giêng.
Quất Văn Giang khá đa dạng về chủng loại, từ cây bé để bàn, quất Bonsai, tạo hình thú… tới cây cao, cây to, lộc bình…
Theo các chủ vườn ở Văn Giang, cây quất tượng trưng cho niềm vui, may mắn, bình an, sức khỏe, trường thọ. Chính vì vậy, vào những ngày gần Tết, có rất nhiều gia đình, công ty tới Văn Giang để đặt mua quất. Hơn nữa, đường sá hiện nay khá thuận lợi, nên nhiều gia đình từ Hà Nội có thể dễ dàng sang Văn Giang để mua quất về chơi Tết.
Cây bưởi cảnh thể hiện đẳng cấp của gia chủ
Cây bưởi cảnh thể hiện đẳng cấp của gia chủ
Theo những người trồng cây cảnh ở Văn Giang, để được một cây bưởi cảnh đạt tiêu chuẩn, đầu tiên, họ phải đi nhiều nơi “săn tìm” những gốc bưởi đẹp. Đó thường là những cây bưởi Diễn có tuổi thọ hàng chục năm, vốn là cây ăn quả của một số gia đình. Với họ, đây là công việc “đãi cát tìm vàng”, để tìm được những gốc bưởi đạt các tiêu chí như: Có nguồn gốc lâu đời, hình thế đẹp, không bị sâu mọt… là công việc vô cùng khó khăn, có khi phải hàng tháng trời vất vả mới tìm được một gốc ưng ý để mua về vườn và tạo thế.
Cây bưởi cảnh thể hiện đẳng cấp của gia chủ, vì thế, khách hàng tìm đến các loại cây này đều là những người am hiểu và khó tính. Cây bưởi đạt yêu cầu, ngoài dáng đẹp, lá và quả phải có hương thơm đặc trưng. Chính vì sự cầu kỳ như thế, cho nên quá trình chăm sóc loại cây này đòi hỏi biết bao công sức, sự tập trung, tỉ mẩn của những nghệ nhân, thợ làm vườn.
Tìm được cây gốc khó khăn là thế, nhưng đó chỉ là bước đầu trong cả một chuỗi công đoạn. Gốc bưởi có bộ rễ to và dài, do đó, khi đưa về phải cắt bớt rễ, chọn khoảnh đất thích hợp để trồng và thường xuyên chăm sóc, dùng các loại thuốc để cây không bị thối rễ và có thể sống được. Sau khoảng một năm, khi có dấu hiệu sinh trưởng tốt, cây sẽ được đưa vào chậu để bắt đầu tạo thế, chăm bón với quy trình phức tạp, yêu cầu sự cẩn thận từng ly, từng tý. Người làm vườn ở Văn Giang gọi việc bón phân là cho cây “ăn”, vì mỗi cây bưởi, tùy vào hình thế và sự sinh trưởng lại có “thực đơn” khác nhau. Với hàng trăm cây bưởi, người chăm sóc phải nhớ chính xác mỗi cây ngày hôm nay, ngày mai “ăn” như thế nào. Tiếp đến là công đoạn tạo thế, công đoạn này hoàn toàn do kinh nghiệm đúc rút được từ nhiều năm làm nghề của những người làm vườn – nghệ nhân Chu Thế Kiên chia sẻ.
Ròng rã ba đến bốn năm, chăm cây như chăm con, cây bưởi cảnh bắt đầu cho những quả bưởi đầu tiên. Đến công đoạn này, tùy theo mức độ ra quả của cây, người chăm sóc sẽ xác định các cây bưởi có phải ghép quả hay không. Thông thường, số cây bưởi ra quả đủ tiêu chuẩn chỉ đạt khoảng 30%. Còn lại, phải lấy quả ở những cây bưởi bình thường ghép vào và dùng kinh nghiệm để chăm sóc, sau một thời gian, quả bưởi mới dính vào cành và có thể phát triển bình thường. Công đoạn này rất quan trọng và cần sự tập trung cao độ, bởi theo quan niệm của người chơi, cây bưởi càng sai quả, càng thể hiện đẳng cấp và sự sung túc của chủ nhà. Nếu quá trình ghép quả không cẩn thận, khi đến tay khách hàng, một thời gian ngắn quả bưởi sẽ sớm bị rụng, không những giảm giá trị thẩm mỹ mà còn mang đến sự không may mắn.
Bưởi cảnh Văn Giang hoặc bất kỳ loại cây bưởi cảnh ở vùng đất nào khác cũng đều được trồng và chăm sóc thành nhiều kiểu dáng khác nhau, nhằm phục vụ nhu cầu đa dạng của người yêu cây. Có thể điểm tên một só mẫu cây bưởi cảnh được ưa chuộng: Bưởi To (thế đẹp), Bưởi Cổ thụ, Bưởi Ang, Bưởi Nhỏ tài lộc.
Bưởi thân to, thế đẹp: Theo chia sẻ của nhiều chủ vườn, hằng năm họ vẫn cung cấp các câ bưởi to có thế đẹp cho các Chùa lớn, nhỏ ở miền Bắc để trưng bày dịp Tết và rất nhiều khách hàng là các cá nhân tổ chức mua làm quà biếu. Đây là loại cây bưởi cảnh phổ biến nhất mà người làm vườn nơi đây cung cấp ra thị trường.
Bưởi cảnh cổ thụ: Đây là những cây bưởi có tuổi đời trên 40 năm với hình dáng lạ mắt và trái xum xuê. Loại Bưởi này thường được người yêu cây săn đón rất nhiều. Loại bưởi này cũng thường được cho thuê hàng năm, mỗi độ Tết đến Xuân về. Những cây cảnh cổ thụ này rất phù hợp với các khách hàng yêu phong thủy và cây cảnh, hoặc các công ty, tập đoàn lớn muốn thuê cây để trưng bày vào dịp Tết.
Bưởi Ang – Bưởi bonsai có đôn: Đây là loại bưởi bonsai thân thấp, được đặt trên một chiếc đôn cao 1m, với nhiều trái và lá xanh xum xuê. Đây là loại cây bưởi cảnh phù hợp với các gia đình muốn mua từ 2 chậu trở lên để trưng bày đối xứng cho đẹp mắt trước cửa nhà.
Mẫu bưởi cảnh này tùy chưa thực sự phổ biến với người chơi cây vào dịp Tết. Tuy nhiên, mẫu cây cảnh này hứa hẹn sẽ làm người yêu cây hài lòng.
Bưởi bonsai thân nhỏ (bưởi cảnh tài lộc): Đây là loại bưởi phổ biến nhất với tất cả nhữn người chơi cây cảnh. Mẫu cây bưởi cảnh này chỉ có kích thước đến ngang lưng người trưởng thành và được đặt trong chậu cây đẹp mắt. Trên cây có chưa đầy 10 trái bưởi nhưng vẫn mang trọn vẹn ý nghĩa tài lộc cho gia chủ vào dịp Tết.
Cây bưởi này rất phù hợp cho các gia đình muốn chơi trong dịp Tết hoặc làm quà biếu cho người thân, bạn bè.
Đáng chú ý là những năm gần đây, xu hướng chơi bưởi chậu cũng được nhiều người hưởng ứng. Đặc biệt, loại bưởi được cắt ghép cùng với phật thủ, cam canh; tạo ra loại cây có 3 thứ quả được nhiều người ưa chuộng hơn cả.
Trần Đức
