Tây Nguyên: Những hệ lụy do phát triển thuỷ điện ồ ạt

(Moitruong.net.vn) – Cùng chung “cơ chế” phát triển thủy điện vừa và nhỏ ồ ạt, đến nay tỉnh Kon Tum để lại những hệ lụy không dễ giải quyết, không dễ khắc phục đối với địa phương này. Điển hình là sự cố vỡ tường thượng lưu thủy điện Đắk Mét 3 tại xã Đắk Choong, huyện Đắk Glei.

Ông A Chép, thôn trưởng làng Kon Năng, xã Đắc Choong, huyện Đắc Glei cho biết, khi có thủy điện này gia đình ông cũng như bà con không dám đi làm trong khu vực bị ngập thủy điện. Bà con làm ăn vất vả, đói, nghèo vì đất trong thủy điện không làm được. Bà con phải cố gắng đợi đến khi nào được giải quyết đền bù nhưng đợi mãi vẫn chưa thấy.

Gần đây nhất là thủy điện An Khê – Knak do Ban quản lý dự án thủy điện 7 làm chủ đầu tư, được xây dựng tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai có công suất 173 MW đã khiến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân rơi vào cảnh khó khăn. Tệ hại hơn khi thủy điện đi vào hoạt động, sông Ba kiệt nước, để lại hậu qủa nặng nề không thể khắc phục cho vùng hạ lưu.

Nhà máy thủy điện An Khê – Knak

Tương tự như thủy điện An Khê – Knak, thủy điện Thượng Kon Tum công suất 220MW hiện đang xây dựng, với việc chuyển nước từ sông Đắc Snghé – Kon Tum sang sông Trà Khúc – Quảng Ngãi dự báo sẽ khiến các sông: Đắc Snghé, Đắc Bla, Sê San bị cạn kiệt nguồn nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sinh kế của hàng vạn hộ dân 3 huyện, thành phố của tỉnh Kon Tum là Kon Plông, Kon Rẫy và thành phố Kon Tum.

Đến nay, tỉnh Kon Tum đã loại 21 vị trí thủy điện vừa và nhỏ ra khỏi quy hoạch, lý do của việc loại bỏ được nêu ra là, các dự án có quy mô nhỏ, hiệu quả thấp, chiếm dụng nhiều đất rừng, khó khăn về hạ tầng giao thông, chưa có hệ thống lưới điện truyền tải, ảnh hưởng đến một số công trình quan trọng trên địa bàn… thì tỉnh Gia Lai có gần 60 dự án đã bị loại bỏ vì những lý do như trên. Trước đó Gia Lai cũng đã tiến xa hơn bằng việc đề nghị Chính phủ cho dừng không tiếp tục phát triển thêm các dự án thủy điện tại địa phương.

Tại buổi làm việc trước khi hết nhiệm kỳ Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, ông Phạm Thế Dũng nói: “Theo tôi thủy điện nên dừng ở đây. Mất rừng cũng nhiều, người dân phá rừng, lâm tặc làm suy giảm nguồn rừng, nguồn nước ngầm… Những công trình thủy điện lớn phá rừng cả ngàn ha. Vấn đề môi trường rất là lớn. Ngay trên địa bàn của Gia Lai cái thủy điện nhỏ nào đang làm thì cho làm. Cái nào quá thời hạn cho thu hồi hoặc và cái mới thì không cho xây nữa!”.

Nếu chỉ nhìn vào hàng trăm MW điện được thể hiện trên các dự án dễ dàng thấy nguồn lợi lớn. Song với việc quy hoạch, phát triển ồ ạt thủy điện nhưng lại yếu trong khâu quản lý, giám sát như hiện nay, thủy điện vẫn tiếp tục là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất rừng, mất đất sản xuất, ảnh hưởng xấu đến môi trường, gây nên những bất ổn đối với cuộc sống của người dân, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn hồ chứa bất kể đó là những dự án thủy điện lớn hay có quy mô vừa và nhỏ.

Đình Năm