Thảm họa mưa bão ở Đông Nam Á, chuyên gia kêu gọi tăng cường cảnh báo sớm

Trong tuần qua, mưa lớn kéo dài kết hợp với hai cơn bão nhiệt đới đã tàn phá đảo Sumatra của Indonesia, miền Nam Thái Lan và miền Bắc Malaysia; trước đó là lũ lụt nghiêm trọng tại miền Trung Việt Nam. Tổng cộng đã có hơn 1.300 người thiệt mạng và hàng triệu người buộc phải rời bỏ nhà cửa.

Theo CNA, tại Indonesia, số người tử vong do lũ lụt đã vượt 800 người, hơn 650 người còn mất tích. Các tổ chức cứu trợ cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch bệnh tại các khu trú ẩn tạm thời do quá tải, thiếu vệ sinh và thiếu nước sạch.

Tổ chức từ thiện quốc tế Save the Children cho biết hơn 1.000 trường học ở Aceh, Bắc Sumatra và Tây Sumatra bị hư hại, đóng cửa hoặc chuyển thành nơi sơ tán. Bà Dessy Kurwiany Ukar – Giám đốc Save the Children tại Indonesia cho biết, hàng chục nghìn trẻ phải nghỉ học vô thời hạn, làm gia tăng nguy cơ lao động sớm và tảo hôn. Tổ chức đang triển khai các lớp học tạm và hỗ trợ tâm lý cho trẻ em.

Liên đoàn Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) kêu gọi hỗ trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế, cho biết nhu cầu cứu trợ tăng nhanh và đã vượt quá khả năng ứng phó tại chỗ. Bà Pui Wah Alice Ho, quyền Phó Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của IFRC, cho hay nhiều tuyến đường bị phá hủy, hạ tầng gián đoạn khiến việc tiếp cận các khu dân cư bị cô lập vô cùng khó khăn. Lực lượng cứu hộ phải dùng thuyền và phương tiện đường không đưa hàng cứu trợ nhưng tiến độ vẫn rất chậm.

Bà Ho cho biết tình hình trầm trọng hơn khi trong năm 2025, nhiều nhà tài trợ lớn đã cắt giảm đáng kể ngân sách hỗ trợ cho IFRC, khiến tổ chức có nguy cơ không đủ nguồn lực ứng phó các thảm họa quy mô lớn ở Nam Á và Đông Nam Á.

Bên cạnh cứu trợ khẩn cấp, các tổ chức nhân đạo đang tập trung nâng cao khả năng chống chịu lâu dài cho cộng đồng dễ tổn thương như gia cố nhà cửa, huấn luyện ứng phó thiên tai và trồng rừng ngập mặn để làm “lá chắn” trước sóng lớn.

Các chuyên gia kêu gọi các chính phủ sớm ưu tiên xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, sau khi nhiều người sống sót cho biết họ bị nước lũ ập đến mà không hề nhận được cảnh báo. Giáo sư Stephen Turton (Đại học Central Queensland, Australia) nhận định nhiều quốc gia trong khu vực vẫn thiếu hệ thống cảnh báo hiệu quả, dù đây là công cụ đã được chứng minh giúp giảm đáng kể thiệt hại nhân mạng.

Theo các nhà khoa học, thảm họa lần này tiếp tục cho thấy tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu tại châu Á – khu vực được coi là “điểm nóng” của ấm lên toàn cầu. Ông Turton cảnh báo nhiệt độ đại dương tăng đang “siêu nạp” chu trình hơi nước, khiến khí quyển chứa nhiều hơi ẩm hơn và tạo ra các đợt mưa cực lớn. Trong khi đó, các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra ngày càng dày, và theo IFRC, “không thể nói đây là hiện tượng hiếm gặp” và “chúng ta cần hành động ngay lập tức”.

Chính phủ Trung Quốc hỗ trợ Việt Nam 500.000 USD khắc phục hậu quả thiên tai