Thanh toán xuyên biên giới: Cơ hội bứt phá cho Việt Nam trong dòng chảy toàn cầu

Ngày 30/9 tại Hà Nội, Hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới - Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam” do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) tổ chức đã thu hút gần 200 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý, định chế tài chính, tập đoàn công nghệ cùng đông đảo cơ quan thông tấn báo chí, đài truyền hình.

Hạ tầng mới cho một dòng chảy tài chính khổng lồ

Phát biểu khai mạc, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, cho biết việc Quốc hội thông qua Luật Công nghệ số và Chính phủ ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã mở ra hành lang pháp lý mới, tạo điều kiện để Việt Nam thử nghiệm các mô hình tài chính - công nghệ trong môi trường kiểm soát. Đây được coi là nền tảng quan trọng cho sáng kiến thanh toán xuyên biên giới.

Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech của VBA, Giám đốc dự án Basal Pay (AlphaTrue Solutions), quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt 200.000 tỷ USD năm 2024 và dự báo tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032 (Ngân hàng Thanh toán Quốc tế - BIS). Điều này cho thấy giao dịch xuyên biên giới ngày càng trở thành trụ cột của tài chính quốc tế.

Ông Dinh nhấn mạnh: “Blockchain và stablecoin không thay thế mô hình truyền thống nhưng có thể nâng cao hiệu quả, giảm chi phí và tăng minh bạch. Đặc biệt, công nghệ on-chain sẽ giúp Việt Nam đáp ứng chuẩn mực quốc tế về phòng chống rửa tiền, cải thiện đánh giá của FATF, hướng tới thoát khỏi danh sách xám”.

Đại diện Tether, ông Matthew Crow, cũng cho rằng hạn chế cố hữu của hệ thống thanh toán truyền thống đang tạo dư địa cho các công cụ mới. Trong đó, stablecoin là một lựa chọn tiềm năng, đặc biệt với các nền kinh tế đang phát triển – nơi kiều hối, du lịch và lao động số có tỷ trọng lớn như Việt Nam.

Cơ hội đi kèm thách thức

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia đưa ra góc nhìn đa chiều. TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, nhấn mạnh thanh toán xuyên biên giới gắn liền với quản lý vĩ mô, cần đảm bảo tuân thủ pháp luật, quyền lợi người tiêu dùng và cơ chế xử lý tranh chấp.

Ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng stablecoin là cơ hội song cũng tiềm ẩn rủi ro, đòi hỏi Việt Nam “thận trọng, cân nhắc từng bước” vì sự khác biệt quan điểm giữa các quốc gia.

Ông Đỗ Văn Thuật (1Matrix) nhận định, Việt Nam có lợi thế nhân lực trẻ và thị trường fintech phát triển nhanh, song cần giải quyết thách thức cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và tuân thủ chuẩn mực toàn cầu.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập, Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), Tổng Giám đốc AFA Capital, cho rằng, việc đa dạng hoá các kênh thanh toán mà cụ thể là stablecoin có thể sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là nâng cao khả năng minh bạch thị trường thanh toán. Tuy nhiên việc ứng dụng các kênh thanh toán mới cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề lưu ký và tài sản lưu ký nhằm bảo đảm tính ổn định của thị trường.

Luật sư Nguyễn Trần Minh Quân, CEO Krysos Trust nhận định, thanh toán xuyên biên giới là một hệ thống phức tạp, bài toán quản trị rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống, đáp ứng chuẩn mực toàn cầu vẫn là thách thức lớn. Các dự án thử nghiệm như Basal Pay cùng sự phối hợp với những tổ chức quốc tế như Tether sẽ cung cấp dữ liệu và kinh nghiệm cần thiết, giúp Việt Nam vừa nâng cao năng lực tự chủ, vừa định vị mình trong nỗ lực xây dựng hạ tầng thanh toán mới của khu vực.

Các ý kiến tại hội thảo đều thống nhất rằng thanh toán xuyên biên giới là xu hướng không thể đảo ngược. Blockchain và stablecoin không chỉ mở ra kênh thanh toán mới mà còn góp phần củng cố vị thế Việt Nam trong nỗ lực hội nhập.

Chính sách đất đai, môi trường trong Trung tâm tài chính quốc tế phải bảo đảm cơ chế đặc thù