Thủ tướng: Chống khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” là nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu trước mắt

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 198/CĐ-TTg ngày 17/10/2025 về việc tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam. Thủ tướng nhấn mạnh: Công tác chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách và hàng đầu trước mắt, đồng thời là vấn đề có ý nghĩa lâu dài với sự phát triển bền vững của ngành thủy sản Việt Nam.

“Tuyên chiến” với hành vi khai thác IUU, siết chặt kỷ cương và trách nhiệm

Theo Công điện, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương ven biển thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư về tăng cường lãnh đạo đối với công tác chống khai thác IUU.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, cần quyết liệt “tuyên chiến” với mọi hành vi vi phạm trong khai thác thủy sản, kiên quyết không để một bộ phận nhỏ ngư dân, doanh nghiệp vì lợi ích cá nhân vi phạm pháp luật làm ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh quốc gia và sinh kế của người dân chân chính.

Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 38/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, hoàn thành trước 25/10/2025; đồng thời triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) trước 15/11/2025.

Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng phải thiết lập kênh liên hệ với các tổ chức nghề cá quốc tế, đối chiếu thông tin quản lý tàu, giấy phép khai thác, chuyển tải; bố trí đủ nguồn lực, nhân sự, trang thiết bị để giám sát khối lượng, thành phần loài thủy sản nhập khẩu; đồng thời kết nối dữ liệu xử phạt vi phạm hành chính với Bộ Quốc phòng trước 30/10/2025.

Bộ Quốc phòng được giao đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát tàu cá, hệ thống cảnh báo mất kết nối VMS, nhật ký điện tử e-logbook và báo cáo tự động vị trí tàu cá. Toàn bộ các hệ thống này phải được hoàn thành trước 30/10/2025, hướng tới số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá và tích hợp với cơ sở dữ liệu dân cư để phục vụ quản lý minh bạch, đồng bộ.

Đồng thời, Bộ Công an phải kiểm kê, định danh toàn bộ tàu cá hiện có, kiểm soát tàu cá và ngư dân xuất nhập bến trên hệ thống VNeID, xác minh và xử lý triệt để các vi phạm về thiết bị VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác hoặc khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Các vụ việc vi phạm nghiêm trọng sẽ được khởi tố, truy tố và xét xử theo Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP.

Số hóa quản lý nghề cá, đảm bảo 100% tàu cá có biển số và giám sát điện tử

Đối với địa phương, Thủ tướng yêu cầu Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy chỉ đạo Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển tập trung nguồn lực thực hiện nghiêm các biện pháp chống khai thác IUU, bảo đảm tiến độ và sản phẩm cụ thể theo chỉ đạo của Trung ương.

Tất cả tàu cá phải được đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép, gắn biển số và đánh dấu theo quy định của Thông tư số 23/2018/TT-BNNPTNT, hoàn thành trước 30/10/2025.

Các địa phương cần ban hành chính sách chuyển đổi nghề, giải bản tàu cá không hoạt động khai thác, hỗ trợ nâng cấp, thay thế thiết bị VMS, đảm bảo kết nối hệ thống 24/24, kể cả khi tàu neo đậu. Việc công bố, đưa vào hoạt động cảng cá, kể cả cảng tư nhân, phải hoàn thành trước 15/11/2025.

Mọi hoạt động rời, cập cảng và giám sát sản lượng thủy sản khai thác bốc dỡ qua cảng đều phải thực hiện trên hệ thống điện tử eCDT, e-logbook, VNelD. Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và báo cáo kết quả hằng tuần, hằng tháng về Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU.

Hướng tới ngành thủy sản minh bạch, bền vững và hội nhập

Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu của tháng cao điểm không chỉ là gỡ “thẻ vàng” của EC mà còn là tạo chuyển biến căn bản, bền vững trong quản lý và phát triển ngành thủy sản Việt Nam theo hướng hiện đại, minh bạch, có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.

Việc đấu tranh với hành vi khai thác IUU là bảo vệ uy tín quốc gia, công bằng xã hội và sinh kế của ngư dân chân chính, đồng thời mở rộng thị trường xuất khẩu thủy sản, hướng tới phát triển kinh tế biển xanh và bền vững.

Mô hình “Cà phê sáng cùng ngư dân” tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU cho ngư dân xã Long Hải