Thủy lợi phải đa mục tiêu và đảm bảo an ninh nguồn nước

Ngày 10/8, tại Hải Dương, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND tỉnh Hải Dương tổ chức Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện tiêu chí thủy lợi trong Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020.

Trong 10 năm qua, các địa phương đã nỗ lực cải thiện cơ sở hạ tầng thủy lợi dần góp phần tăng diện tích đất sản xuất nông nghiệp được tưới, tiêu nước chủ động.

Thủy lợi phải đa mục tiêu và đảm bảo nguồn nước

Hơn 900 hệ thống thủy lợi phục vụ tưới, tiêu

Theo ông Nguyễn Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý công trình thủy lợi, qua 10 năm thực hiện chương trình, cả nước đã xây dựng được 904 hệ thống thủy lợi phục vụ tưới, tiêu từ 200 ha trở lên, với 6.336 hồ chứa nước có dung tích từ 50.000m3 trở lên, gần 16.000 đập dâng kiên cố các loại (không bao gồm đập dâng nước hồ chứa), gần 12.000 trạm bơm điện có tổng lưu lượng từ 1.000 m3/h trở lên, trên 290.000 km kênh mương các loại.

Đặc biệt, hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước đã áp dụng biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn. Cụ thể, tổng diện tích cây trồng cạn áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên phạm vi cả nước hơn 288.000 ha. Và trong đó, các vùng phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước mạnh như: Đông Nam bộ, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long.

Cùng đó, việc triển khai áp dụng biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa (SRI, Nông-Lộ-Phơi, Khô ướt xen kẽ…) đã được triển khai trên 40 tỉnh, thành trong phạm vi cả nước.

Theo báo cáo của địa phương, đến nay, tổng diện tích gieo trồng lúa áp dụng kỹ thuật tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên phạm vi cả nước là hơn 1,3 triệu ha.

Thủy lợi hay đổi diện mạo khu vực nông thôn

Ông Nguyễn Việt Anh cho biết, nhờ việc thực hiện tốt tiêu chí Thủy lợi đã làm tăng tỷ lệ diện tích đất sản xuất nông nghiệp được tưới tiêu chủ động, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ, thay đổi diện mạo khu vực nông thôn, đã khẳng định được tầm quan trọng của Chương trình trong sự phát triển kinh tế xã hội của các tỉnh, góp phần thanh toán nạn đồng trắng, nước trong, chiêm khê mùa thối, tình trạng nhiễm chua mặn ở các huyện ven biển, mở rộng diện tích khai hoang lấn biển, phòng chống hạn hán, góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

Từ đó, nhận thức về vai trò của tiêu chí Thủy lợi phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới đã được nâng lên và nhận được sự ủng hộ của người dân, bước đầu hình thành được một số các phong trào liên quan đến thực hiện công tác thủy lợi.

Các công trình thủy lợi nhỏ và hệ thống kênh mương tiếp tục được đầu tư nâng cấp, cải tạo, cùng với việc áp dụng khoa học công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đã góp phần quan trọng trong việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nhiều mô hình ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đã góp phần tăng năng suất, diện tích và khai thác hiệu quả vùng đất dốc, hình thành nên các vùng cây trồng quy mô lớn có giá trị kinh tế cao.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp, 10 năm qua là khoảng thời gian đủ dài để thấy được đóng góp của ngành Thủy lợi nói chung và tiêu chí thủy lợi nói riêng trong xây dựng NTM. Các hệ thống văn bản, thể chế, chính sách liên quan chưa bao giờ thấy đầy đủ như lúc này. Sau 10 năm sự vào cuộc chỉ đạo sát sao của các địa phương đóng vai trò quyết định. Địa phương nào quan tâm thì tiêu chí Thủy lợi đạt tốt.

Và trong thời gian tới, Thứ trưởng đề nghị Tổng cục Thủy lợi cần rà soát lại tất cả các địa phương về tiêu chí thủy lợi để chúng ta có thể đánh giá một cách khách quan, thực chất, chính xác, không chạy theo bệnh thành tích. Từ đó, Tổng cục Thủy lợi phối hợp với Tổng cục Phòng, chống thiên tai tham mưu cho lãnh đạo Bộ để đưa ra những chỉ đạo mới nhất, phù hợp nhất và cũng thực tiễn nhất cho các xã NTM kiểu mẫu nâng cao.

Cùng đó, Tổng cục Thủy lợi và các đơn vị bám sát vào mục tiêu của thủy lợi trong điều kiện hiện nay, từ đó xác định thủy lợi phải đa mục tiêu và tiến tới an ninh nước. Nghiên cứu tính toán cơ chế tài chính, cơ chế trong đầu tư cho hệ thống thủy lợi kể cả hệ thống thủy lợi cơ sở để có thể phát triển một cách bền vững…

Mai Hương (T/h)