Vĩnh Long có kế hoạch chi trên 8000 tỷ đồng chống sạt lở bờ sông

Tỉnh Vĩnh Long có trên 5.000 tuyến sông ngòi, kênh rạch với chiều dài gần 5.600km. Những năm qua, tình trạng sạt lở bờ sông thường xuyên diễn ra gây tổn thất lớn đến cơ sở hạ tầng và nhà cửa, đời sống người dân ở ven sông ở Vĩnh Long.

Sạt lở xảy ra không phân biệt mùa khô hay mùa mưa, có lúc âm thầm, có lúc dữ dội. Những năm trước thường ghi nhận sạt lở nhiều trên các sông chính, thời gian gần đây sạt lở vùng nội đồng lại xảy ra nhiều hơn.

Mỗi năm sạt lở cuốn đi khoảng 6.000m bờ sông ở Vĩnh Long. Ảnh: Minh Đảm

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Vĩnh Long, hàng năm, trên địa bàn tỉnh xảy ra khoảng 200 tuyến/điểm sạt lở, làm mất 5 – 6km bờ sông, kênh, rạch. Như năm 2019 có 203 tuyến/điểm sạt lở trong nội đồng và sông chính, làm mất gần 6.300m bờ sông, kênh, rạch. Trong đó, diện tích đất bị mất là gần 25 nghìn m2, làm ảnh hưởng đến 292 hộ dân và gây thiệt hại trên 8 tỷ đồng. Năm 2020 có 225 tuyến/điểm sạt lở, làm mất trên 6.400m bờ sông, kênh, rạch, ảnh hưởng trực tiếp đến 16 hộ dân, thiệt hại gần 11,5 tỷ đồng.

Về nguyên nhân gây ra, ngoài yếu tố tác động do tự nhiên (như dòng chảy, biến đổi khí hậu), gần đây tác động của con người cũng rất đáng kể làm gia tăng xói lở như nạo vét kênh, rạch quá mức để đắp bờ bao. Hay đường giao thông làm mất ổn định bờ sông kinh gây sạt lở, do xây dựng nhà cửa, kè sông lấn lòng sông, lòng kênh làm thay đổi dòng chảy gây sạt lở phía bờ đối diện.

Theo ông Văn Hữu Huệ, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long, sạt lở bờ sông, rạch gần đây gia tăng còn do vùng ĐBSCL “khát lũ và đói phù sa”, việc thiếu phù sa của hệ thống sông, rạch trong vùng buộc dòng sông phải kéo đất bờ rơi vào lòng sông để tạo thế cân bằng.

Hiện trường xây kè chống sạt lơr ở TP Vĩnh Long. Ảnh: Minh Đảm

Nỗ lực khắc phục và phòng chống sạt lở

Từ nhiều năm qua, ngành chức năng của tỉnh luôn duy trì thực hiện 2 giải pháp phòng, chống sạt lở là phi công trình và công trình. Những giải pháp phi công trình như: Thông tin truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư về tác hại và các giải pháp phòng, tránh, xử lý sạt lở bờ sông, kinh, rạch; theo dõi diễn biến sạt lở; tổ chức cắm biển cảnh báo các khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở cao để có các biện pháp thích hợp phòng tránh hoặc giảm thiệt hại, nhằm bố trí hợp lý các điểm dân cư, các công trình dân sinh, kinh tế; di dời dân ra khỏi khu vực đang xảy ra sạt lở; sử dụng cây cỏ và các vật liệu tại chỗ để chắn sóng, chống xói lở bờ… Thường xuyên kết hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, ngăn chặn khai thác cát, xây dựng công trình, nhà cửa trái phép, sai phép làm ảnh hưởng hoặc gây sạt lở bờ sông, kinh, rạch.

Năm 2018, UBND tỉnh Vĩnh Long phê duyệt Ðiều chỉnh quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng cát lòng sông trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn đến năm 2030. Trong đó có quy hoạch 19 khu vực cấm, tạm thời cấm hoạt động khoáng sản cát sông với tổng diện tích: 1.211,1ha, tổng tài nguyên cấp 333 là hơn 12,1 triệu mét khối và trữ lượng cấp 122 là: 744.751 mét khối.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long, giai đoạn năm 2013-2020, từ ngân sách của Trung ương và của địa phương bố trí hơn 8,7 tỉ đồng, tỉnh đã di dời, bố trí ổn định nơi ở cho 350 hộ vùng bị thiên tai ngập lụt, sạt lở bờ sông… (trong đó ổn định nơi ở tập trung có 220 hộ và ổn định tại chỗ có 130 hộ).

Trong giai đoạn năm 2021-2025 và định hướng đến năm 2030, tỉnh có kế hoạch bố trí ổn định nơi ở cho 2.200 hộ vùng thiên tai, biến đổi khí hậu với tổng kinh phí thực hiện khoảng 115 tỉ đồng.

Hiện trường thi công kè chống sạt lở bờ sông Long Hồ (khu vực phường 1, TP Vĩnh Long)

Về giải pháp công trình, từ nhiều năm nay, từ nguồn vốn do nhà nước đầu tư (vốn Trung ương kết hợp với vốn đối ứng của địa phương), tỉnh Vĩnh Long đã xây dựng được 20 tuyến kè chống sạt lở kiên cố dài 14.638m tập trung ở các đô thị trong tỉnh. Trong đó đáng kể nhất là tuyến kè chống sạt lở bờ sông Cổ Chiên (từ chân cầu Mỹ Thuận đến rạch Cái Sơn Bé, đi qua các phường: Trường An, Tân Ngãi, Phường 1, Phường 2, Phường 5 và Phường 9 của TP Vĩnh Long) được đầu tư từ 1998-2020 dài gần 12.000m. Tỉnh đang triển khai thi công phân đoạn cuối cùng của công trình này (đoạn dài hơn 375m thuộc phường 2) và kè chống sạt lở bờ sông Long Hồ (khu vực phường 1, TP Vĩnh Long) dài khoảng 1.314m.

Tỉnh cũng đang chuẩn bị thực hiện tiếp các dự án kè chống sạt lở khác, như: kè rạch Cái Cá – Cầu Lầu – Kinh Cụt dài 3.760m, kè chống sạt lở bờ sông Tiền (thượng du cầu Mỹ Thuận) dài khoảng 1.000m thuộc TP Vĩnh Long, Kè chống sạt lở bờ sông Mang Thít – khu vực 10B, thị trấn Trà Ôn (huyện Trà Ôn) dài hơn 500m, Kè chống sạt lở bờ sông Cổ Chiên (đoạn từ đầu cù lao An Bình đến phà An Bình (Long Hồ) dài gần 4.400m…

Trọng Huy