Vỡ đập bùn thải ở Lào Cai: Chuyên gia cảnh báo ô nhiễm môi trường

Hàng trăm nhà dân bị ngập bùn thải

Mới đây, sáng 8/8, sự cố vỡ ống cống thoát nước xả tràn của hồ thải quặng đuôi (quặng đuôi là vật liệu được thải ra trong quá trình tuyển khoáng) Nhà máy tuyển đồng Tả Phời thuộc Công ty cổ phần đồng Tả Phời – Vinacomin (TP Lào Cai) khiến hàng trăm nhà dân, công sở ngập trong nước.

Theo đơn vị mỏ, nguyên nhân do hệ thống máng thoát nước đập hồ thải quặng đuôi có đường kính 2.000mm xảy ra sự cố vỡ ống cống thoát nước xả tràn dẫn đến nước trong hồ theo hệ thống cống chảy xuống hạ lưu gây ngập úng một số khu vực.

Tính đến nay, đã có 46 hộ dân, với hơn 220 nhân khẩu bị nước và bùn thải tràn vào nhà. Ngay cả trụ sở Đảng ủy, UBND, Công An xã cũng bị ngập úng.

Sáng nay ngày 9/8, thông tin với báo chí, ông Đặng Xuân Phong - Bí thư Tỉnh uỷ Lào Cai cho biết, đã chỉ đạo các đơn vị liên quan khắc phục hậu quả sự cố vỡ cống tràn xả thải nhà máy luyện đồng thuộc Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời. Đồng thời, ông Đặng Xuân Phong cùng đoàn công tác của tỉnh Lào Cai đã có mặt hiện trường để chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả.

Tại đây, Bí thư Tỉnh uỷ Lào Cai yêu cầu Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời dồn toàn lực về nhân sự, phương tiện máy móc phối hợp cùng chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng khẩn trương khắc phục sự cố.

Tại buổi làm việc, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Lào Cai Đặng Xuân Phong yêu cầu UBND tỉnh cần sớm xác định rõ về tác động của sự cố; xác định rõ nguyên nhân, tại sao lại xảy ra sự cố; thực hiện làm tốt việc hỗ trợ dân; dự báo, dự đoán tốt tình hình trong thời gian tới để có phương án ứng phó.

Về phía UBND tỉnh Lào Cai, ông Hoàng Quốc Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan và chính quyền địa phương đánh giá các nguy cơ ô nhiễm đề xuất các giải pháp để xử lý an toàn; khẩn trương tiếp tục tổ chức lấy mẫu, quan trắc nước thải để có cảnh báo cho các tổ chức/ cá nhân, hộ gia đình sử dụng nước suối Phời, suối Cóc, suối Ngòi Đường cho các mục đích tưới tiêu, thủy lợi.

Nguy hại từ nước thải tuyển quặng với môi trường

Đánh giá về sự cố môi trường này, ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS) cho rằng, nước bùn thải quặng của nhà máy đã qua quá trình hóa lý nên có thể chứa kim loại nặng, hóa chất, axit, phụ gia...

“Những chất này khi thoát ra môi trường sẽ không có cách nào thu hồi và xử lý triệt để. Chúng sẽ nhanh chóng ngấm vào đất, nguy cơ nhiễm vào nước ngầm, một phần hơi độc phát tán vào không khí. Vô hình trung toàn bộ khu vực đất bị ô nhiễm biến thành “bể chứa chất thải mở rộng không có lớp nền chống thấm”, ông Sơn cho hay.

Về giải pháp khắc phục, theo ông Sơn, việc múc bỏ hàng triệu mét khối đất ô nhiễm đem đi xử lý khó khả thi. Chất thải tác động lâu dài đến môi trường đất và nước, do vậy chính quyền địa phương cần phải quan trắc, đánh giá mức độ ô nhiễm để có phương pháp xử lý phù hợp.

Cùng quan điểm, ông Hoàng Dương Tùng - nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đánh giá, đây là sự cố môi trường nghiêm trọng vì bùn đuôi quặng phải được quản lý nghiêm ngặt, không được để tràn ra môi trường.

Do đó, ông Tùng cảnh báo rằng, cần phải triển khai các biện pháp ứng phó môi trường khẩn cấp như khoanh vùng, quan trắc chất lượng đất, nước để xử lý.

Còn theo TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai cho biết: "Sự cố vỡ hồ chứa nước thải nhà máy tuyển quặng đồng Tả Phời, Lào Cai do mưa lớn, theo tôi là một sự cố môi trường nghiêm trọng".

Nước thải của quá trình luyện kim nói chung và luyện đồng nói riêng là loại nước thải vô cùng độc hại. Loại nước thải này được gọi là quặng đuôi có chứa kim loại nặng như Asen, lưu huỳnh, thủy ngân, và chất phụ gia như xyanua... Tất cả những chất này đều độc hại với da, đường hô hấp, đường ruột và là các tác nhân gây ung thư.

Hiện nay, UBND tỉnh Lào Cai đang tiếp tục chỉ đạo các lực lượng chức năng tiến hành xử lý ngăn chặn dòng chảy bùn thải, đảm bảo an toàn cho người dân. Đồng thời lấy mẫu, quan trắc nước thải để có cảnh báo cho các tổ chức/cá nhân; hộ gia đình sử dụng nước suối Phời, suối Cóc, suối Ngòi Đường cho các mục đích tưới tiêu, thủy lợi. UBND tỉnh Lào Cai cũng yêu cầu các sở/ngành có liên quan; chính quyền địa phương đánh giá nguy cơ ô nhiễm môi trường đề xuất các giải pháp để xử lý an toàn.