Xác định nguyên nhân nước sông La ở Hà Tĩnh chuyển màu đỏ đục

Những ngày vừa qua, nước sông La qua huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) nhuốm màu đỏ đục. Nhà máy nước phải thau rửa bể lọc, tăng cường hóa chất xử lý nhưng nước cấp đến hộ dân vẫn có màu vàng. Hàng nghìn hộ dân nơi đây thiếu nước sinh hoạt trầm trọng.

Ngay sau khi nắm bắt thông tin, UBND huyện Vũ Quang đã chỉ đạo các phòng, ngành liên quan tổ chức kiểm tra. Kết quả cho thấy, nước trong khu vực hồ chứa (đập chính) có màu trong xanh, tuy nhiên sau cửa xả đập chính hồ chứa đến cuối đập dâng và kênh chính, nước lại có màu đỏ đục.

Trước thực trạng này, UBND huyện Vũ Quang báo cáo lên UBND tỉnh để có phương án chỉ đạo các Sở, ban, ngành có liên quan tổ chức kiểm tra, đưa ra kết quả đánh giá chất lượng nguồn nước để huyện làm cơ sở khuyến cáo người dân sử dụng nguồn nước và ổn định tình hình trên địa bàn. Đồng thời, đoàn công tác liên ngành của tỉnh Hà Tĩnh và huyện Vũ Quang phối hợp với các đơn vị liên quan đã đến kiểm tra hiện trường đập dâng để điều tra nguyên nhân.

Việc nước chuyển màu đỏ đục khiến người dân lo lắng vì đây là nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất ở vùng hạ lưu. (Ảnh: Dân trí)

Trước sự việc này, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phối hợp với Sở NN&PTNT cùng UBND huyện Đức Thọ đã vào cuộc xác minh.

Phó Chánh văn phòng Sở TN&MT Đặng Hữu Bình cho biết, đoàn kiểm tra đã tiến hành khảo sát thực địa, quan sát nguồn nước dọc theo tuyến sông La, sông Ngàn Sâu và sông Ngàn Phố.

Qua quan sát bằng mắt thường thấy, nguồn nước trên sông La và sông Ngàn Sâu đoạn chảy qua địa bàn huyện Đức Thọ có màu hơi đỏ đục; còn nước trên sông Ngàn Phố trước khi nhập vào sông La có màu trong xanh, bình thường.

Đoàn cũng đã kiểm tra thực địa trên tuyến kênh Ngàn Trươi đoạn chảy qua địa bàn xã Tân Dân (xã Đức Long cũ), thấy màu nước trên tuyến kênh có màu đỏ đục tương tự như màu nước trên sông La.

Thông tin từ Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 4 – Đơn vị quản lý công trình đầu mối hồ Ngàn Trươi, để phục vụ tưới tiêu cho vụ xuân và vụ hè thu năm 2020, từ 15/12/2019 đến 4/6/2020 nước từ hồ Ngàn Trươi vẫn được xả liên tục xuống đập dâng với lưu lượng 16m3/s (bao gồm cả xả môi trường).

Về nguyên nhân nước tại hệ thống thủy lợi Ngàn Trươi chuyển màu đỏ đục, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có kết luận là do khu vực đáy lòng hồ Ngàn Trươi còn tồn tại xác thực vật đang bị phân hủy nên nước ở tầng đáy có chứa nhiều hợp chất hữu cơ và nước ở hồ Ngàn Trươi có chứa nhiều sắt (tồn tại ở dạng sắt II).

Khi xả vào đập dâng Vũ Quang, nước được tiếp xúc nhiều với không khí thì sẽ chuyển màu do sắt (II) theo nguyên lý sẽ chuyển hóa thành Fe (III) bền, hydroxit và một số muối sắt (III) hầu hết không tan có màu cam, đỏ, nâu xỉn, phần còn lại là các muối và phức tan trong nước.

“Tại buổi kiểm tra, ngành chức năng nhận định, nguyên nhân dẫn đến nước sông La đổi màu thời gian qua là do tiếp nhận nguồn nước từ sông Ngàn Trươi (nguồn nước từ đập dâng Vũ Quang chảy về sông Ngàn Trươi)” – Phó Chánh văn phòng Sở TN&MT Đặng Hữu Bình cho biết.

Để đánh giá chính xác chất lượng nguồn nước trên sông La, Trung tâm Quan trắc TN&MT Hà Tĩnh (Sở TN&MT) đã lấy 3 mẫu nước mặt tại các vị trí sông tại cầu Linh Cảm (xã Hòa Lạc), cống Đức Xá (mới) và sông Ngàn Phố đoạn chảy qua xã Sơn Long (huyện Hương Sơn – cách bến Tam Soa khoảng 400m).

Kết quả quan trắc cho thấy, cơ bản các thông số nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 08-MT:2015/BTNMT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt. Riêng chỉ có thông số sắt và một số thông số khác vượt giới hạn cho phép.

Bên cạnh đó, theo mạng lưới quan trắc định kỳ mà Sở TN&MT thực hiện vào quý 2/2020 (lấy mẫu ngày 21/5/2020) trên tuyến sông La đoạn chảy qua huyện Đức Thọ với 3 vị trí quan trắc cũng cho kết quả tương tự.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra và kết quả phân tích, để đảm bảo chất lượng nguồn nước trong quá trình sử dụng, đặc biệt là tại các trạm cấp nước có sử dụng nguồn nước sông La để phục vụ sinh hoạt, trong văn bản gửi UBND huyện Đức Thọ, Phó Giám đốc Sở TN&MT Phan Lam Sơn đề nghị địa phương này chỉ đạo các đơn vị tăng cường biện pháp xử lý nước, khử sắt trong nước, thau rửa hệ thống lọc, kiểm soát chặt chẽ chất lượng nước đầu ra.

Đồng thời, tiếp tục theo dõi chất lượng nguồn nước trên sông La và kịp thời báo cáo UBND tỉnh cùng các sở, ngành liên quan nếu có dấu hiệu bất thường xảy ra.

Ông Phan Lam Sơn Sơn cũng đề nghị Sở NN&PTNT kiểm tra, chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị thực hiện điều tiết chế độ xả nước từ hồ Ngàn Trươi và đập dâng Vũ Quang hợp lý theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Minh Anh