Yêu cầu làm rõ nguyên nhân mưa lũ gây thiệt hại nặng nề ở miền Trung

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 646 ngày 27/11, truyền đạt kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về ứng phó bão số 15 và tiếp tục khắc phục hậu quả mưa lũ tại miền Trung. Thông báo nêu rõ bão Koto có thời gian lưu gió trên biển kéo dài (5–6 ngày), cường độ gió mạnh trên biển cấp 8–9, giật cấp 11 (có thể tăng lên cấp 10–11, giật cấp 14 ở Bắc Trường Sa) và có khả năng gây mưa lớn trở lại cho các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng. Trong bối cảnh các địa phương này đang chịu hậu quả nặng nề của đợt lũ lịch sử, nguy cơ “lũ chồng lũ, bão chồng lũ” là hiện hữu, đòi hỏi sự sẵn sàng cao độ để ứng phó thiên tai “kép”.

Phó Thủ tướng yêu cầu tiếp tục phát huy tinh thần “4 tại chỗ”, triển khai các kịch bản ứng phó thiên tai trên địa bàn; đối với miền núi, phải duy trì kịch bản ứng phó sạt lở đất ở mức rủi ro thiên tai cấp độ 4.

Trên biển, các Bộ, ngành và địa phương liên quan phải kích hoạt ngay các quy định quản lý tàu thuyền, bằng mọi biện pháp kiên quyết kêu gọi, hướng dẫn tàu thuyền thoát ra khỏi vùng nguy hiểm.

Trên đất liền, các địa phương rà soát, xây dựng kịch bản ứng phó, tính toán kỹ nguy cơ lũ, lụt, sạt lở do hoàn lưu bão trong bối cảnh đất đã bão hòa nước và mực nước một số sông đang ở mức cao; miền núi duy trì cảnh báo sạt lở cấp độ 4.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được yêu cầu phối hợp với địa phương bố trí, triển khai lực lượng ứng trực tại những nơi xung yếu; luân chuyển lực lượng thường trực để đảm bảo năng lực ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai trong thời gian dài.

Cơ quan dự báo khí tượng thủy văn tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến bão, cập nhật dự báo chính xác về gió, mưa, lũ, ngập lụt và sạt lở, làm cơ sở cho công tác chỉ đạo, điều hành và chủ động ứng phó.

Huy động tối đa nguồn lực để khắc phục hậu quả mưa lũ là nhiệm vụ được Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh. Theo đó:

Tiếp tục tập trung khắc phục hậu quả, phục hồi sản xuất tại các địa phương khu vực miền Trung theo Kết luận số 99 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 380 và các chỉ đạo của Chính phủ; ưu tiên cao nhất là bảo vệ tính mạng người dân, không để người dân đói, rét, thiếu nước sạch, thiếu thuốc men.

Khẩn trương tìm kiếm 10 người mất tích (Đắk Lắk 8, Đà Nẵng 2); huy động lực lượng hỗ trợ sửa chữa nhà bị hư hỏng, xây mới nhà sập để người dân có nhà đón Tết.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát, tham mưu việc sử dụng Quỹ Phòng chống thiên tai và Quỹ Bảo vệ môi trường để bổ sung nguồn lực hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại nặng.

Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng tiếp tục vận chuyển, cấp phát 8.000 tấn gạo và hàng cứu trợ đến các địa phương để kịp thời cấp phát cho người dân.

Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế khẩn trương thống kê, hỗ trợ địa phương khắc phục hậu quả đối với trường lớp và cơ sở y tế; Bộ Y tế chỉ đạo xử lý vệ sinh môi trường, tiêu độc khử trùng khi nước rút, đặc biệt xử lý xác gia súc, gia cầm chết để phòng dịch bệnh.

Bộ Xây dựng tập trung xử lý dứt điểm 12 vị trí ách tắc trên Quốc lộ và hỗ trợ các địa phương xử lý điểm ách tắc trên đường địa phương theo phân cấp, đảm bảo giao thông thông suốt để đẩy nhanh khắc phục hậu quả và chuẩn bị ứng phó bão số 15.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam khẩn trương khôi phục cấp điện cho hơn 50.000 khách hàng đang bị mất điện, ưu tiên các cơ sở y tế, trạm bơm, trạm viễn thông; các tập đoàn viễn thông VNPT, Viettel, Mobifone khẩn trương khắc phục sự cố, khôi phục và đảm bảo thông tin liên lạc.

Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo làm rõ nguyên nhân gây hậu quả nặng nề do mưa lũ. Bộ NN&MT được giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và nhà khoa học thành lập các đoàn công tác đánh giá toàn diện, khoa học nguyên nhân thiên tai vừa qua, làm rõ nguyên nhân khách quan (mưa đặc biệt lớn) và nguyên nhân chủ quan nếu có (công tác chỉ đạo, tổ chức ứng phó, vận hành hồ chứa, tác động của công trình xây dựng).

Từ kết luận này, xác định rõ trách nhiệm của các bên liên quan và kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định pháp luật đối với các vi phạm (nếu có), đồng thời kiến nghị các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý để giảm thiểu rủi ro thiên tai. Bộ Xây dựng được yêu cầu khẩn trương làm rõ nguyên nhân sạt lở trên các tuyến giao thông, đánh giá tác động của công trình hạ tầng đến khả năng tiêu thoát lũ và kiến nghị giải pháp khắc phục.

Để khắc phục tình trạng thiếu hụt dữ liệu nền, Bộ NN&MT phải khẩn trương rà soát, báo cáo hiện trạng hệ thống bản đồ ngập lụt, bản đồ sạt lở, lũ ống, lũ quét và tai biến địa chất tại 34 tỉnh, thành phố. Việc xây dựng bản đồ được phân cấp rõ: Trung ương đảm nhiệm bản đồ quy hoạch tổng thể trên lưu vực lớn; địa phương xây dựng bản đồ chi tiết đến cấp xã, phường. Bốn tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng phải khẩn trương cập nhật số liệu mức nước lũ lịch sử vừa qua để hoàn thiện hoặc xây dựng mới bản đồ ngập lụt sát thực tế, làm cơ sở bố trí dân cư, xây dựng kịch bản và triển khai công tác ứng phó.

Về vận hành hồ chứa, Bộ NN&MT phối hợp với Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các địa phương khẩn trương rà soát, đánh giá lại toàn bộ quy trình vận hành đơn hồ và liên hồ chứa. Cần chủ động hoặc tham mưu sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng chặt chẽ, khoa học, quy định rõ trách nhiệm của chủ hồ và phương thức bắt buộc thông báo đến hạ du khi xả lũ khẩn cấp (đặc biệt trong điều kiện mất thông tin liên lạc).

Đề xuất các giải pháp xử lý hồ chứa nhỏ, không đảm bảo an toàn, gây nguy hiểm cho tính mạng người dân. Đồng thời, khẩn trương đổi mới phương thức truyền tin cảnh báo thiên tai tại các khu vực chịu ảnh hưởng xả lũ bằng các phương tiện đặc thù như còi hú, kẻng báo động theo quy ước thời gian xả lũ, nhằm khắc phục hạn chế của truyền thông đại chúng khi mất điện, mất sóng. Bộ NN&MT phải hoàn thiện và trình Chính phủ trong tháng 12/2025 Nghị định thay thế Nghị định số 114/2018 về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước.

Phó Thủ tướng yêu cầu các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng khẩn trương rà soát, chỉ rõ những điểm còn bị động, bất ngờ, chưa thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” trong ứng phó đợt mưa lũ vừa qua; chủ động xây dựng, triển khai các phương án, kịch bản ứng phó phù hợp, đảm bảo khả năng ứng phó theo từng cấp độ rủi ro thiên tai (đặc biệt cấp độ 4), đánh giá hiệu quả bố trí dân cư và di dời dân khi có tình huống khẩn cấp.

Bộ Khoa học và Công nghệ được giao chủ trì, chỉ đạo doanh nghiệp viễn thông triển khai ngay các giải pháp khôi phục, đảm bảo thông tin thông suốt trong thiên tai. Bộ Quốc phòng và Bộ Công an khẩn trương rà soát, đề xuất các dự án tăng cường năng lực, phương tiện tìm kiếm cứu nạn phù hợp với các loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra ở Việt Nam. Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia phối hợp với Bộ NN&MT khẩn trương xây dựng khung quy định về kịch bản, phương án ứng phó cho từng cấp độ thiên tai để địa phương cụ thể hóa đến cấp xã; đồng thời yêu cầu tổ chức diễn tập hằng năm, tập trung vào các tình huống lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại các khu vực xung yếu.

Đắk Lắk yêu cầu hoàn tất tái định cư cho hộ mất nhà do bão lũ trước 31/1/2026