Bộ Công Thương kiến nghị cho xuất khẩu gạo trở lại

Tại báo cáo số 2237 gửi Thủ tướng về rà soát tình hình sản xuất, tồn kho gạo trong nước, Bộ Công Thương tiếp tục kiến nghị Thủ tướng cho phép các doanh nghiệp được tiếp tục xuất khẩu gạo, nhưng có sự soát chặt số lượng xuất khẩu theo từng tháng.

Theo Bộ Công Thương, lượng gạo dự trữ và tồn kho trong các doanh nghiệp hiện ở mức hơn 1,6 triệu tấn.

Kết quả này có được sau các cuộc khảo sát, làm việc của Bộ Công Thương với đại diện các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, TP.HCM, Hiệp hôị Lương thực Việt Nam (VFA) và 20 doanh nghiệp xuất khẩu lớn nhất Việt Nam về tình hình sản xuất, lượng gạo dự trữ của các doanh nghiệp, cũng như tình hình cung ứng lương thực trong bối cảnh hạn mặn kéo dài.

Khẳng định các số liệu về tình hình tồn kho, sản xuất lúa gạo của Bộ NN&PTNT công bố trước đó là đúng, theo Bộ Công Thương, ước tính các vụ lúa năm 2020 sẽ cho thu hoạch ước đạt 43,5 triệu tấn thóc. Trong đó vụ đông xuân sản lượng ước đạt 20,2 triệu tấn thóc, sản lượng vùng ĐBSCL ước đạt 10,8 triệu tấn.

Bộ Công Thương đề xuất Thủ tướng cho xuất khẩu gạo trở lại.

Ngoài ra, theo số liệu tổng hợp, tổng lượng hợp đồng đã ký của các doanh nghiệp (DN) nhưng chưa giao hàng là gần 1,67 triệu tấn gạo. Lượng hiện có trong kho của các doanh nghiệp là hơn 1,7 triệu tấn gạo và 144.000 tấn thóc (tương đương 75.000 tấn gạo).

Như vậy, nếu chỉ tính các doanh nghiệp hội viên của Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), nếu tuân thủ nghiêm túc chỉ đạo không ký mới các hợp đồng xuất khẩu gạo của Thủ tướng, lượng gạo tại thời điểm ngày 31/5/2020 vào khoảng 266.000 tấn.

Căn cứ kết quả rà soát, tiếp nhận các ý kiến, Bộ Công Thương đề xuất cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo trong thời gian tới nhưng phải kiểm soát chặt số lượng xuất khẩu theo từng tháng, trước mắt là tháng 4 và tháng 5.

Nhu cầu an ninh lương thực trong tháng 4, tháng 5 sẽ được Tổng cục Dự trữ Nhà nước mua vào 300.000 tấn gạo và giữ lại thêm 400.000 tấn gạo để dự phòng. Như vậy, lượng gạo xuất khẩu giữ lại cho nhu cầu trong nước trong hai tháng là 700.000 tấn.

Đối với xuất khẩu, lượng gạo xuất khẩu dự kiến trong tháng 4 và tháng 5 vào khoảng 800.000 tấn. Trước mắt trong tháng 4 cho phép xuất khẩu 400.000 tấn. Vào tuần cuối cùng tháng 4, căn cứ diễn biến dịch bệnh và báo cáo của các Bộ, ngành, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định phương hướng điều hành xuất khẩu gạo tháng 5.

Về quản lý số lượng được phép xuất khẩu, Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý số lượng 400.000 tấn gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4 thông qua cộng dồn và trừ lùi số lượng theo tờ khai hải quan.

Để hỗ trợ cho phương án nêu trên, Đoàn kiểm tra liên ngành đề xuất thực hiện một số biện pháp hỗ trợ như Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Dự trữ Nhà nước khẩn trương mua đủ số lượng lương thực dự trữ theo kế hoạch được giao; chỉ cho xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế để Tổng cục Hải quan có thể theo dõi và phản ảnh theo thời gian thực.

Ngoài ra, Đoàn kiểm tra đề xuất 20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn nhất phải ký thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu.

Trường hợp không thực hiện thỏa thuận, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, Bộ Công Thương được quyền thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp.

Trước đó, ngày 24/3, Tổng cục Hải quan có văn bản yêu cầu Cục Hải quan các tỉnh, thành phố tạm dừng đăng ký, tiếp nhận và thông quan đối với các lô hàng các loại gạo xuất khẩu dưới mọi hình thức kể từ 0h ngày 24/3. Đồng thời, giải quyết thủ tục thông quan các lô hàng gạo xuất khẩu đã đăng ký tờ khai hải quan trước thời điểm trên.

Đến chiều cùng ngày, Bộ Công Thương đã có công văn hỏa tốc gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kiến nghị tiếp tục thực hiện xuất khẩu gạo.

Thủ tướng sau đó yêu cầu thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để đánh giá lại sản lượng gạo thực tế và báo cáo trước 28/3. Trong khi chờ báo cáo, tạm dừng ký hợp đồng xuất khẩu gạo mới.

Minh Anh