Cà Mau: Phát triển nghề nuôi tôm theo hướng bền vững, thân thiện với môi trường

Địa phương thực hiện tốt việc xử lý nước trong nuôi tôm siêu thâm canh là huyện Đầm Dơi - một trong những địa phương có diện tích nuôi tôm lớn theo hình thức công nghiệp. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau, toàn huyện Đầm Dơi có 1.415 ha nuôi tôm siêu thâm canh. Trong đó, xã Tân Dân là một trong những xã thực hiện tốt tốt và đúng quy trình theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về xử lý nước thải trong các ao nuôi tôm siêu thâm canh.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau, địa phương này là tỉnh phát triển công nghiệp chế biến tôm rất mạnh, với kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu Đồng bằng sông Cửu Long. Từ đầu năm đến nay, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt hơn 1.165 triệu USD. Trong đó, riêng xuất khẩu thủy sản, chủ yếu là sản phẩm từ tôm nuôi đạt trên 960 triệu USD, tăng 14,9% so cùng kỳ.

Diện tích nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh cả tỉnh là 6.318/7.899 ha theo kế hoạch, sản lượng nuôi tôm thu hoạch đạt 183.707 tấn. Mô hình nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh đang ngày càng chứng tỏ được hiệu quả và giá trị kinh tế, được người dân áp dụng rộng rãi. Đây được xem là nguồn cung cấp tôm nguyên liệu dồi dào cho chế biến xuất khẩu.

Tuy nhiên, những năm gần đây, nhiều vùng nuôi tôm ở Cà Mau đang phải đối mặt với nguy cơ ô nhiễm môi trường và suy thoái các hệ sinh thái ngày càng gia tăng.

Theo kết quả quan trắc môi trường nước phục vụ nuôi trồng thủy sản thời gian qua cho thấy, nguồn nước bị ô nhiễm hữu cơ cao hơn tiêu chuẩn cho phép, có sự xuất hiện các thành phần độc hại như H2S, NH3+ và chỉ tiêu vi khuẩn Vibrio tổng số xuất hiện rất cao.

Cùng với đó, suy giảm chất lượng nguồn nước đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động nuôi trồng thủy sản, khó phát triển nghề nuôi tôm bền vững. Ngoài ra, ô nhiễm môi trường còn để lại hậu quả và thiệt hại kéo dài đối với các ao nuôi mà nền đáy ao bị ô nhiễm nặng.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau, một trong những nguyên nhân chính là do nuôi tôm tự phát, thiếu quy hoạch trong một thời gian dài, cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ và yếu kém.

Đặc biệt, việc xả thải của các khu nuôi tôm thâm canh, siêu thâm canh ra môi trường... Điều này đã dẫn đến chất lượng môi trường nước biển ven bờ và nước trong sông rạch nội địa suy giảm do ô nhiễm.

Để xử lý tình trạng trên, các ngành, các cấp tỉnh Cà Mau đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp nhằm hướng dẫn, tuyên truyền và hỗ trợ các hộ nuôi thực hiện đúng quy trình xử lý, xả thải nước trong các ao nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh.

Điển hình như huyện Đầm Dơi mà nổi bật nhất là xã Tân Dân, một trong những xã có phong trào nuôi tôm thâm canh và siêu thâm canh, đến nay đa số người dân đã thực hiện tốt và đúng quy trình theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về xử lý nước thải trong các ao nuôi.

Theo ông Nguyễn Chí Hào, cán bộ địa chính, nông nghiệp, xây dựng, môi trường xã Tân Dân, huyện Đầm Dơi thì đa số bà con nuôi tôm trên địa bàn xã thực hiện tốt việc xử lý nước thải. Nhiều hộ xử lý nước thải nuôi tôm siêu thâm canh dựa trên phương pháp ao sinh học kết hợp ao lắng và hầm biogas. Cụ thể, hệ thống bao gồm bồn lắng (thay cho ao lắng) để lắng chất lơ lửng, hầm biogas để xử lý bùn lắng từ nước xi - phông”.

“Nước thải ra sẽ qua quy trình xi-phông để hút và loại bỏ chất thải, vỏ tôm, thức ăn thừa... ra hố riêng, rồi mới thải ra ao chứa. Khi nước thật sự trong, hết tạp chất và mùi hôi tôi mới xả ra sông. Phần chất thải, vỏ tôm, thức ăn thừa tôi thu gom ủ lại làm phân hữu cơ để bón cho cây trồng. Sắp tới, tôi sẽ đầu tư làm hầm biogas để xử lý với những tạp chất thừa đó” - ông Phạm Thành Lập, người nuôi tôm ấp Tân Hiệp, xã Tân Dân cho biết.

Có được kết quả trên, ngoài công tác tuyên truyền, vận động và hướng dẫn bà con phát triển ngành nghề nuôi tôm theo hướng giảm tải ô nhiễm môi trường, UBND xã đã thành lập tổ môi trường và các thành viên trực tiếp xuống từng hộ dân, thường xuyên kiểm tra theo định kỳ mỗi tuần 2 lần/hộ. Trong quá trình kiểm tra nếu hộ nào chưa làm tốt sẽ đôn đốc, nhắc nhở và hỗ trợ khắc phục trong thời gian sớm nhất, để phát triển nuôi tôm bền vững.

Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Đầm Dơi ông Huỳnh Nhật Trường cho biết: “Ngành nông nghiệp và tài nguyên môi trường tỉnh Cà Mau cũng thường xuyên phối hợp với huyện tổ chức các đoàn kiểm tra, nhất là việc xả thải và an toàn về điện. Qua kiểm tra, vẫn còn một số hộ thực hiện chưa thật sự đảm bảo theo đúng quy định. Khi đó, sẽ giao lại cho cấp xã chịu trách nhiệm tái kiểm tra, thường xuyên theo dõi, quản lý, giám sát, buộc các hộ phải khắc phục việc xử lý nước xả thải đúng theo quy định. Từ đó, xây dựng ngành thủy sản thân thiện với môi trường, phát triển nuôi tôm bền vững”.

Trong quá trình nuôi tôm công nghiệp, các hộ dân phải đảm bảo tuân thủ các điều kiện theo Luật Thủy sản và hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn trong tỉnh. Ngoài ra, ngành nông nghiệp huyện Đầm Dơi còn triển khai đến các xã và hầu hết các hộ nuôi về quy trình nuôi tôm bền vững, thực hiện nghiêm việc xử lý nước xả thải. Huyện đã hình thành 2 tổ môi trường và tiến hành kiểm tra định kỳ hàng tháng tại các xã.