Cà rốt – thực phẩm tiêu diệt tế bào ung thư, tốt cho mắt và làm đẹp da

Carotenoid là chất dinh dưỡng thực vật (hóa chất có tự nhiên trong thực vật) chịu trách nhiệm cho màu đỏ, cam và vàng của nhiều loại trái cây và rau quả như bưởi, cà rốt, ớt chuông, cà chua và bí ngô.

Các nghiên cứu trước đây đã liên kết mức carotenoid cao hơn (tích tụ trong da) với nguy cơ mắc bệnh mãn tính thấp hơn như bệnh tim và một số bệnh ung thư. Những người có mức carotenoid cao hơn cũng có sức khỏe làn da được cải thiện và chức năng miễn dịch mạnh hơn. Theo một nghiên cứu mới, ăn một ít cà rốt baby chỉ ba lần một tuần sẽ làm tăng đáng kể carotenoid trong da.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Samford ở Alabama (Hoa Kỳ) đã đưa cho 60 sinh viên trẻ tuổi những lát táo, 100g cà rốt baby (tương đương với hai củ cà rốt cỡ vừa), một loại thực phẩm bổ sung đa sinh tố có chứa beta carotene hoặc kết hợp cà rốt baby và thực phẩm bổ sung, được tiêu thụ ba lần một ngày trong bốn tuần.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng những học sinh ăn táo thái lát hoặc chỉ dùng thực phẩm bổ sung không thấy mức carotenoid cao hơn. Tuy nhiên, những người ăn cà rốt baby có mức cao hơn 10,8% và những người ăn cà rốt ngoài thực phẩm bổ sung có mức cao hơn 21,6%.

Lợi ích sức khỏe của cà rốt

1. Tiêu diệt tế bào ung thư

Tiến sĩ Kirsten Brandt, giảng viên cao cấp về dinh dưỡng con người và là thành viên của Trung tâm nghiên cứu dinh dưỡng con người tại Đại học Newcastle (Hoa Kỳ), người đã nghiên cứu về lợi ích sức khỏe của cà rốt trong 25 năm và nhóm của bà đã công bố nghiên cứu vào năm 2023 cho thấy ăn 300g cà rốt mỗi tuần có thể giảm nguy cơ mắc ung thư trung bình 15%.

Tuy nhiên, điều này không phải do carotenoid mà là do một hợp chất hoàn toàn khác trong cà rốt gọi là polyacetylene. Các hóa chất này giúp điều chỉnh tình trạng viêm và do đó ngăn ngừa tổn thương tế bào, mang lại tác dụng bảo vệ chống lại ung thư.

“Mọi người có xu hướng nghĩ rằng carotenoid giúp ngăn ngừa ung thư nhưng thực tế có vẻ như đó là polyacetylenes”, Tiến sĩ Brandt giải thích. “Nếu bạn thấy một người có nhiều carotenoid trong da và máu thì đó là dấu hiệu họ đã ăn cà rốt, nhưng điều đó không có nghĩa là carotenoids tự nó có tác dụng gì bởi qua việc thực hiện các nghiên cứu cho thấy ngoài cà rốt, polyacetylenes có cùng tác dụng chống ung thư”.

2. Cung cấp vitamin A tốt và chất xơ

Tiến sĩ Brandt cho biết: "Bạn có thể bổ sung vitamin A từ thịt, nhưng nếu bạn đang ăn chay hoặc không ăn thịt thường xuyên, thì việc ăn nhiều cà rốt là rất quan trọng".

Vitamin A rất quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng của hệ thống miễn dịch nhưng nó cũng có vai trò đối với sức khỏe của mắt, đặc biệt là ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng có thể gây mù lòa ở tuổi già.

Tiến sĩ Brandt cho biết: "Bạn cần một lượng carotenoid nhất định như lutein mà bạn sẽ tìm thấy nhiều hơn trong cà rốt vàng. Nếu bạn hoàn toàn không có lutein trong một thời gian rất dài, điều đó sẽ ảnh hưởng đến thị lực của bạn, nhưng bạn không cần quá nhiều để có được lợi ích".

Cà rốt cũng chứa một số lượng chất xơ cao nhất trong bất kỳ loại rau nào, điều này làm cho chúng trở nên quan trọng đối với sức khỏe tiêu hóa. Chất xơ cũng mất nhiều thời gian để phân hủy, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn.

“Chất xơ đóng vai trò thực sự quan trọng trong việc hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột”, chuyên gia dinh dưỡng Jenna Hope (Hoa Kỳ) giải thích. “Hệ vi sinh đường ruột là tập hợp các vi khuẩn trong ruột, cả tốt và xấu. Bằng cách bổ sung nhiều chất xơ hơn vào chế độ ăn uống, chúng ta nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi, nghĩa là ít không gian hơn cho các vi khuẩn có hại. Những vi khuẩn có lợi này sản xuất ra các axit béo chuỗi ngắn có liên quan đến mọi loại lợi ích sức khỏe, từ cải thiện sức khỏe tinh thần đến tăng cường hệ thống miễn dịch, cải thiện giấc ngủ của chúng ta.

Nếu bạn có nhiều vi khuẩn có lợi, bạn có thể thấy dễ dàng hơn trong việc ăn uống lành mạnh hơn – khi chúng ta có nhiều vi khuẩn đường ruột có hại, chúng ta có nhiều khả năng thèm ăn những thực phẩm có nhiều đường và nhiều chất béo”.

Chất xơ cũng làm chậm quá trình giải phóng đường vào máu, vì vậy nếu bạn ăn một món tráng miệng sau khi ăn một đĩa cà rốt lớn, bạn sẽ không bị "tăng đường đột ngột" và sau đó sẽ không thèm ăn thêm những món ăn vặt không lành mạnh nữa.

3. Làm đẹp da

Vì carotenoid tích tụ trong da, “có một số dấu hiệu cho thấy chúng có lợi cho những người có làn da nhạy cảm dễ bị cháy nắng”, Tiến sĩ Brandt cho biết. “Nó gần giống như một loại kem chống nắng tích hợp: carotenoid hấp thụ các tia từ mặt trời trước khi chúng có thể đốt cháy bạn”.

Trong khi nghiên cứu về chủ đề này vẫn đang được tiến hành, có một số nhà khoa học cho rằng ăn cà rốt có thể giúp giảm nguy cơ ung thư da.

Lưu ý khi ăn cà rốt

Có một nhược điểm nhỏ của carotenoid tích tụ dưới da. Tất cả sắc tố màu cam đó có thể làm da bạn chuyển sang màu cam.

"Nó có xu hướng tập trung quanh tay và chân của bạn", Hope nói. "Nó không thực sự có hại, nhưng trông hơi giống như bạn đã nhuộm da giả trong một thời gian".

“Tốt nhất là bạn không nên gọt vỏ cà rốt vì phần lớn chất xơ nằm ở vỏ”, Hope nói. “Rửa sạch chúng trước, rõ ràng là vậy. Nếu bạn có đủ khả năng, cà rốt hữu cơ khá dễ kiếm vì chúng khá dễ trồng”.

Ngoài ra, bạn nên ăn cà rốt với nguồn chất béo lành mạnh. Hope gợi ý: "Bạn có thể nấu chúng với một ít dầu ô liu. Điều đó sẽ giúp hấp thụ carotene và đảm bảo bạn nhận được tất cả các tác dụng tích cực".

Nấu cà rốt cũng giúp phân hủy một số hợp chất carotenoid, giúp cơ thể dễ dàng chuyển hóa thành vitamin A hơn. Hope nói thêm: "Tuy nhiên, cà rốt cũng là nguồn cung cấp vitamin C tốt và vitamin C sẽ mất ổn định nếu bạn nấu chúng, vì vậy, tốt nhất là nên kết hợp cà rốt nấu chín và chưa nấu chín trong chế độ ăn của bạn".