Loạt bài: Báo động nạn săn bắt chim di cư và mất cân bằng sinh thái tại Bắc Trung BộKỳ 1: Săn chim mùa di cư – Lưới giăng, cò giả và những cái bẫy tử thần

“Thiên la địa võng” giăng khắp đồng quê

Tại nhiều địa phương như Diễn Châu, Minh Châu, Quỳnh Anh, Quỳnh Lưu (Nghệ An) hay Nghi Xuân, Thạch Hà (Hà Tĩnh), hình ảnh hàng trăm mét lưới mảnh, cò giả bằng xốp, chim mồi bị khâu mắt… không còn xa lạ.

Hà Tĩnh tiêu hủy gần 149.000 bẫy chim di cư, siết chặt bảo vệ chim hoang

Một số người dân cho biết, chỉ cần một đêm “trúng mùa”, có thể bắt được hàng chục cá thể chim các loại, mang lại nguồn thu vài triệu đồng. Lợi nhuận nhanh đã khiến hoạt động săn bắt chim hoang dã ngày càng tinh vi, khó kiểm soát.

Rao bán tràn lan trên mạng xã hội

Không chỉ ngoài đồng ruộng, công cụ phục vụ việc săn bắt chim còn được rao bán công khai trên mạng xã hội. Chỉ cần gõ vài từ khóa như “lưới bẫy chim”, “loa dụ chim”, “keo dính bắt chim” trên Facebook hay Zalo, người dùng có thể dễ dàng tìm thấy hàng trăm hội nhóm, trang cá nhân quảng cáo, hướng dẫn “cách bẫy hiệu quả”.

Các sản phẩm được rao bán đa dạng: từ cò giả bằng xốp, chim mồi, keo dính, đến loa điện tử phát tiếng chim kêu, giá chỉ vài chục đến vài trăm nghìn đồng. Một số người thậm chí còn khoe “chiến lợi phẩm” là những bức ảnh, video chim mắc bẫy, coi đó như thú vui sưu tầm.

Dù các lực lượng chức năng đã nhiều lần cảnh báo, tình trạng mua bán, trao đổi dụng cụ bẫy chim trên không gian mạng vẫn nở rộ và khó kiểm soát, góp phần tiếp tay cho nạn săn bắt diễn ra ngày càng tinh vi.

Hành vi săn bắt chim không chỉ vi phạm pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã, mà còn đe dọa nghiêm trọng đến cân bằng sinh thái tự nhiên của khu vực Bắc Trung Bộ, nơi từng là điểm dừng chân của hàng trăm loài chim di cư.

Nhiều chiến dịch ra quân, nhưng vi phạm vẫn tái diễn

Trước thực trạng đáng lo ngại, từ đầu tháng 9/2025, chính quyền và lực lượng kiểm lâm các xã ven biển Nghệ An – Hà Tĩnh đã đồng loạt ra quân tháo gỡ bẫy, xử lý các điểm giăng lưới quy mô lớn.

Riêng tại Nghệ An, Đội tuần tra bảo vệ chim di cư thuộc Dự án KNCF đã phát hiện và thu giữ hơn 2.000 m lưới, 500 cò giả, phá dỡ nhiều chòi canh và thả hàng chục cá thể chim khỏe mạnh về môi trường tự nhiên. Tại Hà Tĩnh, các địa phương Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Lộc Hà cũng triển khai các đợt kiểm tra, tuyên truyền sâu rộng tới người dân, đặc biệt ở khu vực ven biển - nơi hoạt động săn bắt diễn ra phổ biến.

Tuy nhiên, do lợi nhuận hấp dẫn và việc kiểm tra chủ yếu mang tính thời vụ, nhiều điểm nóng nhanh chóng “tái xuất” sau mỗi đợt ra quân.

Trên những cánh đồng vàng rạ ở các xã Minh Châu, Tân Châu, Quỳnh An hay Xuân Giang, những đàn cò trắng ít ỏi vẫn chao liệng giữa không trung. Nhưng phía xa kia, những hàng cọc tre, tấm lưới đen vẫn còn đó, lặng lẽ đe dọa sự sống của loài chim hoang dã.

Nếu không hành động mạnh mẽ và đồng bộ hơn, đến một ngày, “tiếng chim trời”, biểu tượng, của tự do và thanh bình nơi đồng quê, có thể chỉ còn vang vọng trong ký ức.

Chuyển đổi sinh kế, hướng đi bền vững để bảo vệ chim trời

Trước bài toán khó, một số địa phương đã bắt đầu thay đổi cách tiếp cận. Nhiều mô hình “Làng không bẫy chim” được xây dựng, khuyến khích người dân tự tháo bỏ bẫy, đồng thời hỗ trợ chuyển đổi sinh kế sang nuôi trồng thủy sản, trồng rau, hoặc phát triển du lịch sinh thái.

Cùng với đó, ngành chức năng cần tăng cường kiểm soát thị trường tiêu thụ, xử lý nghiêm các hành vi buôn bán, vận chuyển, chế biến chim hoang dã. Chỉ khi vừa cắt được nguồn cầu, vừa thay đổi nhận thức cộng đồng, mới có thể hy vọng bảo vệ được những cánh chim trời.

[VIDEO] Tăng cường công tác bảo vệ chim hoang dã, chim di cư