Điện Biên khai thác “nguồn tài nguyên xanh” cho phát triển bền vững

Hiện toàn tỉnh có hơn 409.000ha rừng tự nhiên và 8.300ha rừng trồng, độ che phủ đạt trên 44%, điều kiện thuận lợi để Điện Biên tham gia và hưởng lợi từ thị trường tín chỉ carbon, công cụ kinh tế được xem là “nguồn tài nguyên mới” trong phát triển xanh. Việc bán tín chỉ carbon không chỉ mang lại nguồn thu ổn định mà còn khuyến khích phục hồi hệ sinh thái, tăng khả năng hấp thụ khí nhà kính và thúc đẩy phát triển rừng bền vững.

Tại hội thảo “Phát triển đô thị và khu công nghiệp xanh, thông minh gắn với thị trường tín chỉ carbon tỉnh Điện Biên” năm 2024, các chuyên gia cho rằng tỉnh cần xây dựng kế hoạch cụ thể để định lượng khả năng hấp thụ CO₂, mở rộng diện tích trồng rừng và lồng ghép phát triển thị trường carbon trong quy hoạch đô thị, công nghiệp và năng lượng. Theo Sở Xây dựng, đây sẽ là hướng đi chiến lược, giúp Điện Biên hình thành chuỗi giá trị xanh, vừa giảm phát thải, vừa tạo nguồn thu bền vững.

Thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26, Điện Biên đang tập trung phát triển năng lượng tái tạo, giao thông xanh và nông nghiệp tuần hoàn. Giai đoạn 2025 – 2030, quy hoạch tỉnh được phê duyệt hơn 900MW điện mặt trời, trên 1.000MW điện gió và 400MW thủy điện tích năng, được ví như “kho pin tự nhiên” lưu trữ năng lượng.

Theo ông Vũ Hồng Sơn, Giám đốc Sở Công Thương, tỉnh đang rà soát, điều chỉnh quy hoạch điện theo hướng bền vững; đôn đốc tiến độ các dự án thủy điện và chuẩn bị khởi động hai dự án điện gió tổng công suất 300MW. Cùng với đó, ngành giao thông vận tải cũng đẩy mạnh “xanh hóa” phương tiện với gần 600 ô tô điện và hơn 4.000 xe máy điện đang lưu hành; 3/8 doanh nghiệp taxi đã chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch. Tỉnh khuyến khích mở thêm tuyến xe buýt điện, phát triển hạ tầng trạm sạc và từng bước chuyển đổi logistics sang năng lượng tái tạo.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Điện Biên đang mở rộng mô hình canh tác lúa thông minh giảm phát thải, do Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với liên danh NetZero Carbon – BSB Nanotech – Spiro Carbon (BNS) triển khai tại 3 huyện Điện Biên, Mường Ảng và Tuần Giáo (cũ), với 86ha trồng các giống lúa Đài thơm, Séng cù và J02.

Sau một vụ thực hiện, năng suất lúa Đài thơm đạt 74,56 tạ/ha, cao hơn 3 tạ/ha so với phương thức truyền thống; Séng cù đạt 51 tạ/ha, tăng 5 tạ/ha. Mô hình giúp giảm 172 tín chỉ carbon, đồng thời mang lại thu nhập bổ sung cho nông dân từ 880.000 đồng/ha, nâng tổng thu nhập tăng thêm từ 4,8 – 9,3 triệu đồng/ha.

Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc NetZero Carbon, cho biết doanh nghiệp sẽ tiếp tục đồng hành cùng Điện Biên mở rộng mô hình lúa thông minh, hướng tới mục tiêu đưa Điện Biên trở thành trung tâm sản xuất lúa giảm phát thải của miền Bắc.

Song song với năng lượng và nông nghiệp, Điện Biên chú trọng phát triển đô thị xanh. Sở Xây dựng đang nghiên cứu mô hình đô thị sinh thái, dự kiến giai đoạn 2025 – 2040 sẽ triển khai khu dân cư thí điểm sử dụng năng lượng mặt trời, thoát nước sinh thái và vật liệu không nung.

Bảo vệ và phát triển rừng được xác định là nhiệm vụ trung tâm trong chiến lược tăng trưởng xanh. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã khoanh nuôi tái sinh hơn 66.000ha, trồng mới gần 2.600ha và chăm sóc gần 4.000ha rừng. Sáu phương án quản lý bền vững đã được phê duyệt cho hơn 78.000ha rừng đặc dụng, phòng hộ và sản xuất.

Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 tiết kiệm 7% tổng nhu cầu năng lượng, giảm tổn thất điện xuống 5,5%, thay thế toàn bộ hệ thống chiếu sáng đô thị bằng đèn LED, đồng thời phát triển vật liệu xây dựng thân thiện môi trường.

Chặng đường hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” của Việt Nam còn dài, song Điện Biên đang cho thấy hướng đi đúng đắn khi biến tài nguyên rừng, năng lượng tái tạo và công nghệ carbon thành nguồn tài nguyên mới cho phát triển xanh. Từ những cánh rừng, cánh đồng và dự án năng lượng đang hình thành, một diện mạo Điện Biên xanh – sạch – bền vững đang dần hiện hữu.

Tận dụng phế thải công nghiệp: Giải pháp “nền xanh” cho công trình ven biển