Giảm nhiệt mùa hè tới 5 độ C với những mẹo làm mát nhà không cần điều hòa

1. Ngăn ánh nắng trực tiếp

Ánh nắng mặt trời là thủ phạm lớn nhất khiến nhiệt độ bên trong nhà tăng cao. Để ngăn nhiệt xâm nhập, hãy bắt đầu từ việc che chắn cửa sổ, cửa ra vào hướng Tây và Nam — nơi đón nắng nhiều nhất.

Giải pháp đơn giản: Dùng rèm cửa chống nắng 2 lớp, hoặc rèm phủ bạc phản quang, có thể cản tới 70–90% nhiệt.

Thay thế tiện lợi: Dán phim cách nhiệt lên kính, trồng cây leo (như hoa giấy, sử quân tử) bên ngoài cửa sổ hoặc giàn treo ban công.

Theo chuyên gia kiến trúc Nguyễn Thế Lực (Hội KTS Việt Nam): “Chỉ cần che nắng tốt ở các mặt tường hướng Tây và lắp rèm phản quang, nhiệt độ trong nhà có thể giảm từ 2 đến 4 độ C”.

2. Sử dụng quạt điện thông minh – đúng cách, đúng chỗ

Nhiều người vẫn bật quạt mà không thấy mát hơn, vì quạt chỉ luân chuyển không khí, không làm giảm nhiệt. Vấn đề là phải biết tận dụng các luồng khí đối lưu.

Ban ngày: Mở cửa sổ nhỏ, đặt quạt gần cửa sổ để đẩy hơi nóng ra ngoài.

Ban đêm: Mở các cửa sổ đối diện nhau, bật quạt đặt giữa hai luồng gió tạo hiệu ứng “ống gió”, kéo không khí mát vào trong.

Mẹo tăng hiệu quả: Đặt một chậu đá lạnh hoặc nước mát trước quạt, sẽ tạo hơi nước mát lan tỏa như máy lạnh mini.

Với nhà có nhiều tầng, bạn có thể đặt một quạt ở tầng trên để hút khí nóng lên, giúp tầng dưới mát nhanh hơn.

3. Làm mát sàn nhà – bí quyết dân gian không thể bỏ qua

Gạch men, gạch đá thường giữ nhiệt sau một ngày nắng nóng, khiến nền nhà trở nên hầm hập vào chiều tối. Để khắc phục:

Chiều tối: Lau nhà bằng nước lạnh, có thể pha thêm vài giọt tinh dầu bạc hà, sả chanh giúp thanh lọc không khí.

Dùng vật liệu mát: Trải chiếu trúc, chiếu mây thay vì thảm bông hoặc nệm – đây là cách hạ nhiệt tức thì mà nhiều người lớn tuổi thường sử dụng.

Nhiều gia đình ở nông thôn còn áp dụng cách vẩy nước sạch ngoài hiên hoặc sân trước, tạo độ ẩm và giảm nhiệt bức xạ hắt vào nhà.

4. Trồng cây xanh – điều hòa tự nhiên, làm dịu không khí

Cây xanh không chỉ làm đẹp mà còn hấp thụ khí CO₂, nhả O₂, tăng độ ẩm và giảm nhiệt độ. Một số giải pháp xanh bạn có thể áp dụng:

Trong nhà: Đặt cây lưỡi hổ, trầu bà, nha đam ở phòng khách hoặc phòng ngủ – vừa lọc khí, vừa mát mắt.

Ngoài nhà: Làm giàn cây leo ở ban công, sân thượng bằng mướp, bầu, hoa thiên lý. Những loại cây này vừa tạo bóng mát vừa có thể thu hoạch.

Trên mái: Nếu có điều kiện, phủ mái bằng cỏ nhân tạo hoặc lợp mái tôn lạnh cách nhiệt.

Theo một nghiên cứu của Viện Quy hoạch đô thị Hà Nội, nhà có cây xanh bao quanh có thể mát hơn nhà không có cây tới 4–6 độ C vào mùa hè.

5. Tối ưu ánh sáng và thiết bị điện để không “vô tình” làm nóng nhà

Bóng đèn sợi đốt, bếp điện, tivi, máy tính… đều phát nhiệt khi hoạt động.

Thay bóng đèn: Đèn LED tiết kiệm điện và tỏa nhiệt rất thấp – nên thay toàn bộ hệ thống chiếu sáng nếu có thể.

Hạn chế thiết bị nhiệt: Hạn chế dùng lò nướng, bếp điện vào ban ngày. Nếu bắt buộc, hãy bật quạt hút mùi và đóng kín cửa phòng bếp.

Rút phích cắm thiết bị không dùng: Thiết bị điện cắm thường xuyên (dù không bật) vẫn âm thầm tỏa nhiệt và tiêu thụ điện.

Hãy chọn tủ lạnh, quạt, máy giặt có nhãn tiết kiệm năng lượng, đặt ở nơi thông thoáng để tránh tăng nhiệt cho không gian sống.

6. Làm mát từ mái và tường – những vị trí hấp thụ nhiệt mạnh nhất

Tường và mái nhà chịu bức xạ mặt trời trực tiếp, đặc biệt là mái tôn hoặc tường hướng Tây.

Sơn phản nhiệt: Sơn mái hoặc tường bằng sơn màu sáng, sơn chống nóng có thể giảm 4–5 độ C.

Lợp mái phụ cách nhiệt: Với nhà mái tôn, nên lợp thêm một lớp trần nhựa hoặc trần thạch cao bên dưới để cách nhiệt tốt hơn.

Lắp hệ thống phun sương hoặc tưới mái: Vào buổi chiều tối, xịt nước lên mái sẽ giúp tản nhiệt nhanh chóng.

Ở một số vùng quê, người dân còn phủ rơm hoặc vải bạt ướt lên mái nhà để chống nóng hiệu quả.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hóa đơn điện ngày càng tăng, việc tìm kiếm giải pháp làm mát không phụ thuộc điều hòa là điều cần thiết. Chỉ cần thay đổi một vài thói quen sinh hoạt, tận dụng những mẹo nhỏ, bạn có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong trải nghiệm sống mùa hè — mát mẻ, dễ chịu và tiết kiệm.