Môi trường - Tài nguyên

Hà Nội tăng tốc phân loại rác, siết quản lý rác thải nhựa

Lưu Tô • 08/12/2025 19:00

Hà Nội đang đẩy mạnh thí điểm phân loại rác tại nguồn, thu gom tái chế và siết quản lý rác thải để đáp ứng yêu cầu pháp lý và mục tiêu xây dựng Thủ đô xanh – sạch – đẹp.

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022, sau năm 2025 nhiều cơ sở dịch vụ sẽ phải dừng sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần; từ ngày 1/1/2026, việc sản xuất và nhập khẩu túi ni lông khó phân hủy dưới kích thước và độ dày quy định cũng sẽ bị ngừng. Thông tin này đưa ra tại tọa đàm “Quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa”.

Báo cáo của UNEP cho thấy mỗi năm thế giới phát sinh hơn 400 triệu tấn nhựa, phần lớn là sản phẩm dùng một lần gây ô nhiễm đại dương và đe dọa hệ sinh thái. Nếu không kiểm soát, đến năm 2040 lượng nhựa rò rỉ ra môi trường có thể tăng thêm 50%. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó 280.000–730.000 tấn trôi ra biển, nhưng tỷ lệ tái chế mới đạt 27%.

Tại tọa đàm, bà Nguyễn Thị Hưởng – Phó Trưởng phòng Quản lý chất thải rắn, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết thành phố đã triển khai thí điểm phân loại rác tại nguồn ở 5 quận nội đô cũ: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Nam Từ Liêm. Sở đã thành lập tổ công tác chuyên ngành để hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ các quận xây dựng kế hoạch. Trong đó, Hoàn Kiếm triển khai tại toàn bộ 18 phường, còn lại thí điểm tại 1–3 phường trọng điểm.

Rác thải được phân thành 4 nhóm gồm: Chất thải tái chế/tái sử dụng; chất thải nguy hại; chất thải cồng kềnh; và chất thải còn lại. Hà Nội đã bố trí 115 điểm đặt thùng phân loại (trừ chất thải nguy hại), 24 điểm tập kết rác cồng kềnh và tổ chức thu gom định kỳ do URENCO thực hiện. Nhà máy xử lý rác cồng kềnh công suất khoảng 10 tấn/ngày đang được thí điểm tại Cầu Diễn. Đối với rác tái chế, các điểm thu gom tập trung được tổ chức vào thứ Bảy hàng tuần, khuyến khích người dân mang rác đến đổi quà.

Kết quả cho thấy thành phố đã thu gom khoảng 380 tấn rác tái chế và 160 tấn rác cồng kềnh; riêng lượng rác còn lại tại Hoàn Kiếm giảm từ 2,2% đến 2,8%. Để chuẩn bị triển khai đồng bộ từ ngày 1/1/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành văn bản 10750 (ngày 31/12/2024) hướng dẫn các đơn vị thực hiện phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải.

Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp khó khăn do biến động nhân sự sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính; hạ tầng kỹ thuật thiếu, đặc biệt là điểm trung chuyển và tập kết; công tác xử phạt chưa hiệu quả dù Nghị định 45/2022 đã quy định rõ. Hà Nội hiện áp dụng mức phạt gấp đôi theo Luật Thủ đô và Nghị quyết 08/2025 đối với hành vi đổ trộm, xử lý sai quy định, đốt rác…

Ngoài ra, hệ thống camera giám sát chưa đồng bộ, gây khó khăn trong phát hiện vi phạm. Thành phố đang đề xuất tích hợp hệ thống camera an ninh để giám sát toàn bộ hoạt động phân loại và thu gom.

Cùng với đó, Sở đã trình UBND thành phố Tờ trình số 25 ngày 28/11/2025 về quy định quản lý chất thải rắn sinh hoạt, trong đó nêu rõ yêu cầu phân loại tại nguồn, quy định thu gom – vận chuyển, bao bì chứa đựng và hệ thống điểm chuyển giao. Thành phố cũng hướng tới ứng dụng công nghệ thông tin để giám sát liên tục từ người dân đến đơn vị thu gom.

Mục tiêu của Hà Nội là xây dựng Thủ đô xanh – sạch – đẹp, giảm thiểu rác thải nhựa và hoàn thành các yêu cầu của Nghị quyết 22. Giai đoạn 2026–2031, thành phố sẽ khảo sát toàn bộ hệ thống phát sinh – thu gom – xử lý chất thải sau khi sắp xếp 126 phường/xã; đồng thời rà soát cơ sở sản xuất, đánh giá công nghệ theo hướng kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải, khuyến khích sản phẩm thân thiện môi trường.