Kiến nghị đánh giá lại các dự án nhiệt điện than mới ở Việt Nam

Ngày 30/12/2019, tại Hà Nội, Các liên minh của tổ chức xã hội – nghề nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực bảo vệ quyền – sức khỏe – môi trường – năng lượng – pháp lý (sau đây gọi tắt là các liên minh) đã nhóm họp để thảo luận về lộ trình và mục tiêu thực hiện phát triển bền vững (SDGs, 2030) mà Việt Nam đã cam kết tham gia và là một thành viên tích cực.

Các liên minh đã thảo luận, phân tích ý kiến đề xuất của Chủ tịch Hiệp hội năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi và ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than theo Quy hoạch điện VII (điều chỉnh) tại Hội nghị tổng kết ngành công thương tổ chức tại Hà Nội ngày 27/12/2019.

“Tuyên bố Hà Nội” kiến nghị dừng các dự án điện than mới. Trong ảnh là một nhà máy nhiệt điện than đang hoạt động. Ảnh: Trung Chánh

Ông Lê Anh Tuấn, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu biến đổi khí hậu thuộc Đại học Cần Thơ, chuyên gia môi trường, cho biết một số chuyên gia của nhiều tổ chức đã nhóm họp và cho rằng việc phát triển nhiệt điện than mới theo quy hoạch điện VII điều chỉnh sẽ tạo ra những nguy cơ hủy hoại môi trường, khí hậu, sức khỏe con người, đe doạ sự ổn định về an ninh chính trị, kinh tế, xã hội.

Tại Hội nghị này, Chủ tịch Hiệp hội năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi đề nghị Thủ tướng chỉ đạo một số tỉnh phía Nam không được phản đối một số dự án nhiệt điện than bố trí tại địa phương mình. Tuy nhiên, trả lời vấn đề nêu trên, Thủ tướng cho biết, đồng ý đẩy mạnh các dự án điện đang làm nhưng nếu tiếp tục phát triển nhiều dự án điện than mới ở Việt Nam, lo ngại dư luận không đồng tình. Nếu phát triển mới phải theo hướng năng lượng sạch.

Các liên minh cũng ghi nhận các tỉnh Bạc Liêu, Long An, Huế, Tiền Giang đã mạnh dạn bác bỏ các dự án nhiệt điện than bố trí tại địa phương theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh để thay thế bằng nguồn năng lượng sạch hơn.

Bà Bùi Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội, đại diện Nhóm công lý, môi trường và sức khỏe đề nghị Chính phủ nên tính toán giá minh bạch và đầy đủ của nhiệt điện than, từ đó có thể so sánh với các dạng năng lượng khác để lựa chọn đúng với mục tiêu phát triển bền vững 3 trụ cột: kinh tế, môi trường và xã hội.

Các liên minh đã đưa ra 3 đề xuất: (i) Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho tạm dừng triển khai các nhà máy nhiệt điện than để rà soát, đánh giá toàn diện tính khả thi về tài chính, các tác động về sức khỏe, môi trường, an ninh, trật tự xã hội của các dự án; (ii) Chỉ đạo thực hiện ngay các giải pháp về kỹ thuật và kinh tế để tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo; (iii) Bảo đảm thực thi các quy định nêu trong Hiến pháp 2013 và các văn bản có liên quan về dân chủ cơ sở trong việc tham vấn ý kiến người dân trong triển khai các dự án năng lượng, ngay từ khâu lập kế hoạch.

Hà Anh (T/h)