Lý giải nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội, TP.HCM

Thông tin tại cuộc họp báo thường kỳ quý 3 do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tổ chức ngày 14/10, ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết ô nhiễm không khí trong tháng 9 năm nay diễn ra cục bộ, khác thường so với những năm trước. Trong đó xu hướng bụi mịn PM2.5 đang tăng cao. Điều này đã được Bộ TN&MT báo cáo chính thức tới Thủ tướng.

Nói về nguyên nhân của việc ô nhiễm không khí ngày càng tăng, ông Thức cho biết qua rà soát từ năm 2013 đến nay, Bộ TN&MT ghi nhận tháng 9/2019 ít mưa nhất trong 6 năm qua do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Cùng với đó, đầu tháng 9 xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt, bụi không phát tán lên cao nhiều như mọi khi.

Ngoài ra, ở ngoại thành Hà Nội, sau khi thu hoạch lúa mùa người dân thường đốt bỏ rơm rạ đã gây khói bụi, ảnh hưởng đến khu vực nội đô.

Trong tháng 3/2019, Bộ TN&MT đã quan trắc và có cảnh báo. Vì thế, nếu không kiểm soát việc đốt rơm rạ thì ô nhiễm không khí vẫn sẽ còn tồn tại. Thói quen sinh hoạt của người dân sẽ tác động xấu đến môi trường đặc biệt là môi trường không khí.

“Vấn đề hiện chưa kiểm soát được phương tiện giao thông đã lạc hậu, mà các phương tiện này luôn phát ra nguồn chất thải không khí kém chất lượng… chúng tôi đang có đề nghị các ngành các địa phương cùng chung tay tác động, giải quyết đồng bộ vấn đề này”, ông Thức cho hay.

Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố Hà Nội, trong khoảng thời gian từ ngày 12-29/9/2019, nồng độ bụi PM2.5 đều có xu hướng tăng. Đặc biệt, từ 15-17/9 và 23-29/9 có thời điểm tăng hơn 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ đều vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn của Việt Nam.

Qua việc theo dõi, phân tích số liệu quan trắc trong nhiều năm qua cho thấy xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại Hà Nội phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu.

Theo nhận định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên nhân PM2.5 tăng cao trong thời gian vừa qua do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía Bắc khuếch tán xuống phía Nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.

Đặc biệt, vào thời điểm sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Bên cạnh đó, những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành Hà Nội cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Còn tại TP HCM, tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa, nên chất lượng không khí cũng có những diễn biến theo chiều hướng xấu. Tổng hợp kết quả quan trắc của Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM và trạm quan trắc tự động của Lãnh sự quán Mỹ tại TP HCM cho thấy, từ ngày 1-23/9/2019 có sự gia tăng mạnh mẽ nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Cũng theo kết quả so sánh của Bộ Tài nguyên và Môi trường với một số thành phố trong khu vực châu Á (số liệu của 15 trạm quan trắc tự động đặt do Đại sứ quán/Lãnh sự quán Mỹ lắp đặt tại các thành phố của một số nước châu Á trong giai đoạn 2016 -2018) cho thấy thành phố Hà Nội năm 2016, 2017 đứng thứ 10 trên 15 thành phố, năm 2018, đứng ở vị trí 11/15 thành phố có chất lượng không khí kém.

Hà Anh (T/h)