Ngày “Thủ đô Paris không xe hơi” liệu có thành hiện thực?

(Moitruong.net.vn) – Thủ đô Paris (Pháp) đã tổ chức ‘Ngày Paris không xe hơi’ lần thứ tư (Journée Sans Voiture) trong tháng 9/2018. Theo bản tổng kết, kế hoạch này đã đem lại khá nhiều kết quả tích cực. Trên đà thành công, Tòa thị chính quyết định kể từ 07/10/2018 trở đi, 4 quận trung tâm thành phố Paris sẽ cấm hẳn xe hơi lưu thông mỗi Chủ nhật đầu tháng.

Đại lộ Champs-Élysées được dành riêng cho người đi bộ mỗi Chủ nhật đầu tháng

Giảm đến 35% ô nhiễm không khí

Theo dự kiến ban đầu ‘‘Ngày Paris không xe hơi’’ trong thành phố đáng lẽ phải diễn ra vào ngày thứ Bảy 22/09/2018, bởi vì đó là ngày ‘‘World Car Free Day’’ (Ngày không xe hơi toàn thế giới) với sự tham gia của hàng trăm thành phố lớn trên khắp thế giới. Nhưng rốt cuộc, thủ đô Paris đã tổ chức ngày không xe hơi sớm hơn một tuần, trùng hợp với ‘Ngày Di sản châu Âu’ đón tiếp công chúng miễn phí trong hai ngày 15/09 và 16/09/2018.

Đây có lẽ là một sự tính toán có chủ ý, phía Toà Đô chính cho biết Hội đồng thành phố Paris đã làm việc và phối hợp với Sở Cảnh sát, hầu tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động các lực lượng an ninh hùng hậu, bảo đảm trật tự cho cả hai sự kiện trong cùng một tuần lễ, thay vì phải dàn trải từ tuần này sang tuần khác.

‘Ngày không xe hơi’ lần thứ 4 trong ngày Chủ nhật 16/09 đã được phần lớn đông đảo người dân thủ đô Paris hưởng ứng. Từ 11 giờ sáng đến 6 giờ chiều, hầu hết xe cộ đều bị chặn lại ngay từ xa lộ vành đai chạy vòng quanh Paris (périphérique). Chỉ có xe buýt công cộng, xe cấp cứu, taxi và xe Uber mới được phép chạy trong thành phố (và thường là phải dưới 30 cây số /giờ ở nhiều khu vực). Ngoài hệ thống xe điện ngầm, các phương tiện giao thông khác như xe đạp, xe đẩy trotinette, skate board đều được cho phép, nhưng xe gắn máy và kể cả xe hai bánh có động cơ đều bị cấm hẳn.

Cho dù đã có một số trường hợp vi phạm, do Tòa Đô chính không thể nào đặt một viên cảnh sát ở mỗi ngã tư thành phố, nhưng nhìn chung ‘Ngày Paris không có xe hơi’ đã khá thành công. Các góc phố có nhiều hàng quán hay những cửa hàng mua sắm như ở Marais, Bastille, Oberkampf, Belleville hay là dưới chân đồi Montmartre đều thu hút khách qua lại nhiều hơn thường lệ.

Thực khách la cà các quán cà phê vỉa hè cũng ngồi nán lại lâu hơn, so với những ngày cuối tuần khác, khi có nhiều xe cộ chạy qua trên các con đường lớn hay các trục giao thông quan trọng. Ô nhiễm do khí thải xe hơi cũng như tiếng ồn ào (người Tây Âu cũng xem đó là một nguồn “ô nhiễm”) khiến cho khách hàng không có hứng thú ngồi lâu tại các hàng quán.

Theo báo cáo của cơ quan Airparif, chuyên đo lường độ sạch của không khí, mức độ ô nhiễm trong ‘Ngày không xe hơi’ đã giảm từ 28% đến 35%, so với một ngày Chủ nhật bình thường không có hạn chế giao thông trong thành phố và với một thời tiết tương tự. Nếu phải so sánh, kế hoạch năm nay còn đem lại khá nhiều kết quả tích cực so với năm 2017.

Thật vậy, theo số liệu của Hội đồng thành phố Paris, việc cấm xe hơi lưu thông trong thành phố, đã làm giảm gần 60% dòng xe cộ trong nội thành và 35% lượng xe chạy trên xa lộ vành đai. Ở một số khu vực trung tâm, cũng như trên phố Champs-Élysées, mức độ ô nhiễm không khí giảm 35%, còn tiếng ồn đã giảm từ 25% đến 54% trên những đại lộ lớn.

Cần vượt qua những trở ngại

‘Ngày không xe hơi’ là một sự kiện thường niên, mỗi năm chỉ diễn ra có một lần. Thế nhưng, kể từ đầu tháng 10/2018 trở đi, và cứ vào mỗi ngày Chủ nhật đầu tháng, Đô trưởng Paris Anne Hidalgo đã tuyên bố mở rộng dự án cấm xe cộ lưu thông trong trung tâm thành phố qua chương trình gọi là ‘Paris Respire’, hàm ý tạo thêm điều kiện cho Paris hít thở không khí trong lành.

Tuy nhiên, quyết định của bà Anne Hidalgo cũng đã gặp phải nhiều ý kiến phản đối, đặc biệt là từ các thành phần dân Paris buộc phải làm việc vào những ngày cuối tuần, chẳng hạn như những người phải thức dậy sớm đi làm trước khi xe điện ngầm hoạt động, hay là những người cần xe hơi để làm việc. Đó là trường hợp của các công ty dọn nhà, vận chuyển hàng hóa hay đơn thuần lấy hàng và giao hàng tại các phiên chợ trời cuối tuần.

Khác với một số thành phố châu Âu như Luxembourg, Helsinki, Copenhagen hay Amsterdam, thủ đô Paris cho tới giờ này vẫn chưa lập ra được những bãi đậu xe hoàn toàn miễn phí, để rồi sau đó chuyên chở những người, buộc phải vào trung tâm thành phố, do nhu cầu công việc. Đây là một biện pháp ưu tiên, rất cần thiết, nếu Hội đồng thành phố muốn khuyến khích dân chúng dùng các phương tiện giao thông khác ngoài chiếc xe hơi.

Những ý kiến chống đối cũng lưu ý rằng các biện pháp cấm xe hơi lưu thông thật ra đã được áp dụng tại hai mươi khu vực trong Paris: đầu tiên hết là các con đường dọc hai bờ sông Seine, từ nhiều năm qua chỉ dành riêng cho người đi bộ. Giờ đây, có thêm góc phố Mouffetard, đồi Montmartre, phố Daguerre gần khu vực Alésia, các lối vào rừng Vincennes hay là Boulogne.

Cả hai mươi khu vực này cũng như đại lộ Champs-Élysées đều đã cấm xe cộ giao thông vào mỗi Chủ nhật và chỉ dành riêng cho khách bộ hành. Nay có lẽ Hội đồng thành phố Paris muốn mở rộng thời hạn cũng như tăng gấp 4 lần phạm vi của kế hoạch ‘Thành phố không xe hơi’. Thế nhưng, nhiều người dân Paris phàn nàn vì họ lại ít khi nào được tham khảo ý kiến. Thêm vào đó, các biện pháp bổ sung, thay thế cho việc dùng xe hơi như phương tiện di chuyển, đi lại vẫn còn một số điều bất cập, còn cần phải được hoàn chỉnh trong thời gian tới.

Đặng Thanh/Petrotimes