Peru: Sống chung với ô nhiễm thủy ngân ở thị trấn La Rinconada

La Rinconada là nơi cư trú cao nhất của con người trên Trái Đất và có một số điều kiện sống tàn bạo mà con người biết đến. Khu định cư này là một trong những cộng đồng biệt lập nhất trên thế giới, nằm ở độ cao hơn 5.000 m so với mực nước biển trên đỉnh núi Ananea (Andes, Peru). Phần lớn thời gian trong năm, nhiệt độ ở La Rinconada dưới 0 độ C.

Dù nhiệt độ ở nơi đây khá thấp, điều kiện sống không được lý tưởng, nhưng vẫn có rất nhiều người từ những nơi khác không ngừng chuyển đến. Nguyên nhân chủ yếu là do thị trấn này có mỏ vàng nên đã thu hút những người có “mộng làm giàu” tìm đến. Tuy thị trấn La Rinconada nằm gần xích đạo, nhưng độ cao của nơi này khiến cho khí hậu gần như giống với bờ biển phía Tây Greenland, ẩm ướt vào mùa hè, khô hạn vào mùa đông.

Nhiều cư dân bị ngộ độc thủy ngân, ngứa, bỏng, đổi màu da và ảnh hưởng hệ thần kinh.

Thị trấn vô cùng nghèo nàn nhưng dân cư đông đúc. Nền kinh tế phụ thuộc gần như hoàn toàn vào các mỏ vàng không được kiểm soát ở vùng núi xung quanh. Từ năm 2001 đến 2009, giá vàng tăng 235%, dân số cũng đông theo, tới hơn 30.000 người. Năm 2012, số dân của thị trấn là khoảng 50.000 người.

Người bản địa khai thác vàng ở Andes trong nhiều thế kỷ, với các hoạt động có niên đại từ thời Inca. Đến nay, công nhân vẫn khai thác vàng thủ công bằng cách sử dụng thủy ngân, chất được tìm thấy nhiều thứ hai sau vàng.

Những người đàn ông La Rinconada đi bộ 30 phút mỗi ngày để đến các mỏ thiếu oxy, chứa đầy khí độc, thủy ngân, xyanua. Phụ nữ không được phép vào mỏ, vì vậy họ làm các công việc ngoài trời như bán hàng hóa, làm các dụng cụ khai thác vàng…Nơi đây hoàn toàn không phải là nơi phù hợp với trẻ nhỏ. Tuy thị trấn này có trường học, nhưng rất nhiều bậc phụ huynh yêu cầu con cái giúp làm việc, trẻ em muốn đi học là việc rất khó khăn.

Mất vệ sinh và các hoạt động khai thác không được kiểm soát dẫn đến kết quả mặt đất, không khí, nước và tuyết ở La Rinconada ô nhiễm thủy ngân nặng. Nhiều cư dân bị ngộ độc thủy ngân, ngứa, bỏng, đổi màu da và ảnh hưởng hệ thần kinh. Dù vậy thì vẫn có rất nhiều lao động từ các nơi liên tục đến La Rinconada. Nhiều người vẫn ôm hy vọng rằng những mỏ vàng sẽ mang đến cho họ và gia đình một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Minh Anh (T/h)