Phụ nữ - Nguồn lực cho sự phát triển bền vững

Việc trao quyền cho phụ nữ và đạt được bình đẳng giới giúp xã hội đảm bảo sự phát triển bền vững của một quốc gia. Nhiều nhà lãnh đạo và học giả thế giới đã lập luận rằng, phát triển bền vững là không thể nếu không có bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Tuy nhiên, quá trình đó vẫn còn nhiều thách thức, theo các nhà nghiên cứu về trao quyền cho phụ nữ, có ba lĩnh vực cơ bản cần phải được nghiên cứu sâu hơn để góp phần đảm bảo trao quyền phụ nữ.

Chính trị và xã hội là những lĩnh vực then chốt trong quá trình trao quyền cho phụ nữ. Mặc dù tỷ lệ nữ giới tham gia vào các công việc lãnh đạo và quản lý đã có những cải thiện đáng kể trong những năm qua, nhưng con số này vẫn còn thấp khi so với sự gia tăng của lực lượng lao động nữ. Phụ nữ vẫn chưa được trao đủ cơ hội để tham gia vào các quyết định quan trọng, và điều này hạn chế tiềm năng của họ trong việc đóng góp cho sự phát triển chung của xã hội.

Những thay đổi trong chính sách và pháp luật, từ trung ương đến địa phương, là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi của phụ nữ. Hệ thống chính trị và xã hội phải tiếp tục xây dựng những nền tảng vững chắc hơn để phát triển một môi trường bình đẳng, nơi phụ nữ có thể vươn lên và đóng góp nhiều hơn vào công cuộc xây dựng đất nước.

Trong lĩnh vực kinh tế, một trong những vấn đề nổi cộm là mức lương thấp và tác động tiêu cực đến cuộc sống của các gia đình. Các nghiên cứu cho thấy, 32% phụ nữ cảm thấy mức lương thấp ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng mối quan hệ của họ với bạn đời và dẫn đến hạnh phúc gia đình bị đe dọa. Điều này càng làm tăng thêm gánh nặng cho phụ nữ khi họ là người đảm nhận chính công việc gia đình và nuôi dạy con cái.

Mặc dù Chính phủ đang cố gắng nâng cao mức lương tối thiểu để giúp người lao động có cuộc sống ổn định hơn, nhưng mức lương hiện tại vẫn chưa đáp ứng đủ mức sống tối thiểu. Các chính sách này cần được cải thiện hơn nữa để đảm bảo thu nhập công bằng cho phụ nữ, qua đó tạo ra một xã hội bình đẳng và bền vững.

Một trong những thách thức lớn trong thời đại số hiện nay là sự chuyển đổi công nghệ và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI). Phụ nữ lo ngại về việc bị AI thay thế hơn đồng nghiệp nam. Theo các nhà nghiên cứu, 46% phụ nữ và 37% nam giới lo lắng về việc tự động hóa do AI điều khiển thay thế họ trong công việc hiện tại của họ.

Hiện nay, ở Việt Nam, phụ nữ chiếm 51% lực lượng lao động và đóng vai trò chính trong công việc gia đình và nuôi dạy con cái. Tỷ lệ nữ giới làm công việc lãnh đạo, quản lý đã được cải thiện nhưng vẫn còn thấp so với các vị trí lãnh đạo, quản lý nói chung, so với sự gia tăng của lực lượng lao động nữ nói riêng. Ngoài ra, để tăng thu nhập cho người lao động, Nhà nước đang tập trung các chính sách tinh giản bộ máy và đặc biệt là điều chỉnh mức lương tối thiểu. Trong những năm gần đây, luật lương tối thiểu quốc gia trở thành chương trình nghị sự quan trọng ở nước ta. Theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP, mức lương tối thiểu theo các vùng từ 1/7/2024 tăng bình quân từ 200.000 đồng đến 280.000 đồng so với mức lương tối thiểu hiện hành tại Nghị định số 38/2022/NĐ-CP. Tuy nhiên, mức lương tối thiểu vẫn không đuổi kịp mức sống tối thiểu và đến nay kém xa lương đủ sống, đáp ứng chưa đến 95% mức sống thấp nhất và chỉ bằng 59% lương đủ sống, theo khảo sát của Trung tâm nghiên cứu quan hệ lao động.

Như vậy, trong bối cảnh đảm bảo trao quyền phụ nữ phát triển bền vững, có một sự đồng thuận cho rằng, cần xác định và phát triển 3 nguồn lực để góp phần thúc đẩy quyền của phụ nữ.

Thứ nhất, nguồn lực chính trị - xã hội: Cần nghiên cứu và ban hành kịp thời các văn bản pháp luật, chính sách có liên quan đến phụ nữ. Nhà nước cần có nhiều chính sách thiết thực hơn nữa bảo đảm quyền lợi chính đáng cho phụ nữ. Trong quá trình đó, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cần phát huy vai trò thể chế chính trị - xã hội của mình, tiếp tục đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động. Chú trọng xây dựng đội ngũ nữ trí thức, nữ doanh nhân gắn với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với quá trình cấu trúc lại nền kinh tế và quá trình hội nhập quốc tế.

Thứ hai, nguồn lực tài chính: Cần triển khai tốt việc tinh giản bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương kết hợp với việc đào tạo, tuyển dụng cán bộ và ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao năng suất tạo hiệu ứng cộng hưởng để kinh tế xã hội phát triển và nâng cao sức cạnh tranh. Trên cơ sở đó xây dựng hệ thống lương tối thiểu và chính sách an sinh xã hội tiến bộ để đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hộ gia đình cũng như quyền phụ nữ - các tế bào gốc của xã hội phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, việc phát triển dịch vụ tài chính vi mô giúp bộ phận người nghèo trong xã hội bảo vệ mình khỏi những rủi ro khác nhau và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh, tăng nguồn thu nhập được coi là công cụ quan trọng trong việc giảm nghèo và trao quyền kinh tế cho phụ nữ. Các tổ chức tài chính vi mô hướng đến việc trao quyền cho phụ nữ trong cộng đồng của họ bằng cách cho họ tiếp cận các khoản vay có lãi suất thấp mà không cần thế chấp. Cụ thể hơn, họ (các tổ chức tài chính vi mô) hướng đến việc cung cấp tín dụng vi mô cho những phụ nữ muốn trở thành doanh nhân.

Thứ ba, trong lĩnh vực chuyển đổi số: Nhìn về tương lai của sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, đặc biệt là AI, 77% nhân viên mới vào nghề sẽ thấy vai trò công việc của họ thay đổi vào năm 2025 và những năm sắp tới. Trong bối cảnh mới này, những người phụ nữ có tầm nhìn về AI, cần chủ động hội nhập và phát triển để nâng cao kỹ năng và sức cạnh tranh của chính mình như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Chị em phụ nữ không nên ngồi chờ Chính phủ, chờ Đảng ra chỉ thị giải phóng cho mình mà tự mình phải tự cường, phải đấu tranh”…

Cơ hội thúc đẩy năng suất và chuyển đổi các ngành công nghiệp bằng AI tạo sinh đang tăng theo cấp số nhân. Phụ nữ đang ở vị trí hàng đầu để xác định các trường hợp sử dụng mới. Kết hợp phân tích sắc bén với giao tiếp tuyệt vời có thể mang lại cho phụ nữ siêu năng lực trong thời đại AI tạo sinh. Bằng cách sở hữu bối cảnh AI đang phát triển, họ có thể tạo ra những cách mới để mang lại giá trị kinh doanh và thăng tiến sự nghiệp. Với rất nhiều lợi ích đạt được, đã đến lúc phụ nữ nắm quyền chủ động trên các diễn đàn, đổi mới có trách nhiệm và tăng cường vai trò lãnh đạo trong tương lai.

Tóm lại, cùng với hàng loạt chính sách đổi mới mạnh mẽ trong Kỷ nguyên chuyển mình của đất nước, tháng 3 lịch sử Phụ nữ năm nay là thời điểm thích hợp để bắt đầu những nguồn lực bền vững và giúp người phụ nữ hạnh phúc hơn tại gia đình và thăng tiến hơn ở nơi làm việc trên con đường sự nghiệp… và cuối cùng là đảm bảo trao quyền phụ nữ một cái bền vững trong xã hội.